मराठी मुख्य सूची|मराठी साहित्य|पोथी आणि पुराण|श्रीकल्हळिवेंकटेश देवचरित्र| अध्याय २ श्रीकल्हळिवेंकटेश देवचरित्र प्रस्तावना अध्याय १ अध्याय २ अध्याय ३ अध्याय ४ अध्याय ५ अध्याय ६ अध्याय ७ अध्याय ८ अध्याय ९ अध्याय १० अध्याय ११ आरती हरिहराची द्वादशाक्षरी मंत्र-गीती श्रीकल्हळिवेंकटेश देवचरित्र - अध्याय २ श्रीकल्हळिवेंकटेश Tags : kalhali venkatesh venkateshmarathiकल्हळि वेंकटेशमरठीवेंकटेश अध्याय २ Translation - भाषांतर ॥ श्रीगणेशाय नम: ॥॥ श्रीसांबसदाशिवाय नम: ॥॥ श्रीदत्तात्रेयाय नम: ॥वैकुंठवासी कमलाकांत ॥ कर्तुं अकर्तुं समर्थ ॥ ज्यासि नसे आदिमध्यांत ॥ जो का अनंत परब्रह्म ॥१॥दिक्पालादिक सुरवर ॥ यक्षराक्षस किन्नर ॥ नारदादि योगेश्वर ॥ विदयाधर स्तविती जया ॥२॥अखंड प्रभुची दिव्यकीर्ती ॥ भरुनि राहिली त्रिजगतीं ॥ वर्णावया कवणा शक्ती ॥ नेतिनेति वदती वेद चारी ॥३॥देवताविनवणी परिसून ॥ वेंकटाद्रिवरती जाण ॥ अवतरले ते जगज्जीवन ॥ भक्तजन तारावया ॥४॥नाम धरिलें वेंकटपति ॥ निजजन जें जें इच्छिति ॥ तें तें पुरवावया निश्चितीं ॥ स्वयें जाती धांवोनियां ॥५॥याही कलियुगांत ॥ भक्तवत्सल भगवंत ॥ होवोनियां कृपावंत ॥ भक्त अनंत उध्दरिले ॥६॥शेषाचल सोडून ॥ कल्हळीगिरीवर जाण ॥ आले सुप्रसन्न होऊन ॥ भक्तां दर्शन दयावया ॥७॥ती कथा परम पावन ॥ कलिमलमृगा पंचानन ॥ त्रिविधतापातें करी हनन ॥ केलिया श्रवण तें ऐका ॥८॥हिंदु लोकांचें वसतिस्थान ॥ ह्मणून ह्मणती हिंदुस्थान ॥ तयांत दक्षिणमहाराष्ट्र जाण ॥ असे पावन देश तो ॥९॥तया देशामाझारीं ॥ संवदत्ति नामें नगरी ॥ असे तयाचे शेजारीं ॥ लहान पुरी अमरगोळ ॥१०॥रेणुकादेवी नामें देवता ॥ परशुरामाची ते जनितां ॥ वसतसे तेथें तत्वतां ॥ निज सुभक्ता उध्दरी ॥११॥जगदयल्लमा म्हणोन ॥ भक्त वंदिती प्रेमेंकरोन ॥ यात्रा भरते चहूंकडोन ॥ अतिरिक्त जाण दर्शनासी ॥१२॥या देवीची सुकीर्ती ॥ भरली असे जगतीं ॥ स्वभक्तजनांच्या कांति ॥ पूर्ण करी ती यल्लमा ॥१३॥रेणुका सतीचे अनंत भक्त ॥ नागणैया नामें एक तयांत ॥ असे तयाची रडडीजात ॥ जवळिल खेडयांत रहातसे ॥१४॥जो स्वधर्माचरणीं रत ॥ न वदे कदा अनृत ॥ देखोनियां साधुसंत ॥ तेविं द्विजांप्रत नमन करी ॥१५॥नित्य उष:कालीं उठोन ॥ कूपीं करोनियां स्नान ॥ रेणुकादेवि-अर्चन ॥ करोनी चरण वंदितसे ॥१६॥तयाचें आराध्यदैवत ॥ वेंकटपति शेषाद्रिनाथ ॥ जो वैकुंठपति कमलाकांत ॥ दयावंत शेषशाई ॥१७॥वेंकटेश गोविंद नारायण ॥ स्वामी गिरीश रमारमण ॥ ऐसें सदा नामस्मरण ॥ रात्रंदिन करीतसे ॥१८॥नवविधा भक्ति जाण ॥ ध्यानधारणादि करोन ॥ अंत्यजादि मूढां कारण ॥ नामस्मरण सत्य हें ॥१९॥नको सोंवळें नको स्नान ॥ नको तप नको दान ॥ नको शुध्दि नको आसन ॥ पंचाग्निसाधन नको तें ॥२०॥नको यात्रा नको काशी ॥ देवतीर्थें नामापाशीं ॥ वसती कीं अहर्निशीं ॥ पापविनाशी नाम एक ॥२१॥नाहीं वेळेची ऊर्ता ॥ जातां येतां उठतां बसतां ॥ खातांपितां निद्रा घेतां ॥ घ्यावें तत्वतां सत्यनाम ॥२२॥धातुमूर्तीस वहिलें ॥ नामेंच देवपण आलें ॥ भवभयादि पळाले ॥ नामेंच सगळे साधकाचे ॥२३॥वेदांच्या प्रति वर्णात ॥ नाम भरलें असे निश्चित ॥ ऐशा श्रुति बोलतात ॥ नव्हेच असत्य जाण पां ॥२४॥वाल्हया जाला वाल्मिक ॥ ध्रुव पावे वैकुंठलोक ॥ अजामिळगणकादि अनेक ॥ नामेंचि देख उध्दरिले ॥२५॥कामक्रोधादि अष्टक ॥ दु:खदारिद्रयभयशोक ॥ दुष्टवासनादयनेक ॥ सर्वां संहारक एक नाम ॥२६॥नाममहिमा अपार ॥ न जाणति ब्रह्मादि सुरवर ॥ पंचवदन परमेश्वर ॥ गिरिजावर एक जाणे ॥२७॥असो प्रतिवत्सरीं आश्विनमासीं ॥ भावें जाई गिरीशीं ॥ न चुकोदें सुखराशी ॥ वेंकटेशासी नमावया ॥२८॥तेथील तीर्थप्रसाद आणून ॥ अन्य भक्तांलागीं देऊन ॥ कसेंबसें उदरपोषण ॥ आनंद मानून करीतसे ॥२९॥एवं द्विपंचविंशति ॥ वर्षें क्रमिलीं निश्चितीं ॥ वृध्दत्व आलें तया पुढती ॥ नागणैयाप्रति तेधवां ॥३०॥तरी तो दृढनिश्चयाचा ॥ तसाचि जात असे साचा ॥ ऐसा देवादिदेवाचा ॥ वेंकटेशाचा निजदास ॥३१॥कांहीं संवत्सरें अशीं लोटतां ॥ अधिकाधिक आली अशक्तता ॥ गिरीवरी जाण्याची आतां ॥ शक्ति तत्वतां न राहिली ॥३२॥शके तेराशें सत्याऐंशी ॥ पार्थिववत्सर वरदचतुर्थी ॥ यात्रा निघाली बहुवशीं ॥ जावया गिरीशीं आनंदें ॥३३॥तों जवळी आला आश्विन ॥ यात्रा गेली चहूंकडून ॥ ऐसें ऐकून वर्तमान ॥ झालें उद्विग्न मन तयाचें ॥३४॥मी तों दरिद्री पामरु ॥ बहुतेकांशीं केला विचारु ॥ परि मज तेथें नेई असा उदारु ॥ एकही भक्तवरु मिळेना ॥३५॥आज कैक हायनें जाण ॥ देवा पाहिले तव चरण ॥ आतां जाहलों शक्तिहीन ॥ तव दर्शन अंतरलें ॥३६॥अखिल चराचरीं व्याप्ती ॥ असे तुझी बा वेंकटपति ॥ मग या दीन दासाची खरी स्थिति ॥ तव चित्तीं नये कां गोविंदा ॥३७॥आतां कसेंही करुन ॥ न्यावें मज दयावया दर्शन ॥ वाटे संपले आयुष्यप्रमाण ॥ अंतीं तव वदन पाहूंदे ॥३८॥तव नाम पतितपावन ॥ भक्तरक्षण ब्रीदपूर्ण ॥ धरिलें तें मज कारण ॥ दवडूं नको दातारा ॥३९॥हे रमारमण गोविंदा ॥ भक्तवत्सला मुकुंदा ॥ पुराणपुरुषा आनंदकंदा ॥ निजजनवरदा दयानिधे ॥४०॥स्तव करोनियां ऐसा ॥ जीवनारहित मासा जैसा ॥ तळमळत हाही तैसा ॥ जीर्ण वासावरी पहुडला ॥४१॥ऐकोनियां भक्तस्तवन ॥ कळवळुनियां अंत:करण ॥ आले त्वरित धांऊन ॥ मनमोहन दयाळ ॥४२॥नटले द्विजवेषधारी ॥ द्वादशनाम रेखिलें शरीरीं ॥ मेघवर्णकांति गोजिरी ॥ उष्णीष शिरीं शोभतसे ॥४३॥वामहस्तीं धरिलें पुस्तक ॥ सव्यकरीं झारी सुरेख ॥ सुहास्यवदन देख ॥ असें सगुण मनमोहक रुप धरिलें ॥४४॥येवोनियां स्वप्नांत ॥ स्वदासा करुनि जागृत ॥ प्रभु वदले जी कां मात ॥ देवोनियां चित्त परिसिजे ॥४५॥बाल्यत्वादि त्रयदशा जाण ॥ प्राप्त होती सर्वांलागून ॥ वृध्दत्वें झालासि शक्तिहीन ॥ देहप्रमाण असेचि ॥४६॥आत्मा असे अविनाशीं ॥ दशा लागति देहाशीं ॥ त्या अनित्य देहाविशीं ॥ कां खंती करिशी नागणैया ॥४७॥सोडोनि देहाभिमान ॥ देह नाशवंत मानून ॥ मी तुज आतां सांगेन ॥ देवोनियां मन तसें करीं ॥४८॥जमखंडीनामें प्रसिध्द नगरीं ॥ तियेपासूनि फार नसे दूरी ॥ कल्हळीनामें द्वय कोसांवरी ॥ असे एक गिरिवरी खेटक ॥४९॥मम वचनेंकरुन ॥ रहावें तेथें जाऊन ॥ न धरितां विकल्प जाण ॥ गिरीशचिंतन करीं सदां ॥५०॥त्या शुचिवेदगिरीवरतीं ॥ प्रगट होऊनियां तुजप्रति ॥ दर्शन देईल निश्चितीं ॥ श्रीवेंकटपति सत्यत्वें ॥५१॥त्रिवाच उच्चार करोनि ॥ सांगतसें तुजलागुनि ॥ नसे असत्यता मम वचनिं ॥ हें तूं मनीं दृढ ठेवीं ॥५२॥असें वदोनि प्रेमयुक्त ॥ सवें ब्राह्मण जाला गुप्त ॥ नागा होऊनि जागृत ॥चहूंकडे पहात टकमकां ॥५३॥ना ब्राह्मण ना कोणी दिसती ॥ आपण पडलासे वाकळेवरतीम ॥ अत्याश्चर्य मानोनियां चित्तीं ॥ बसला त्वरितगति उठोनियां ॥५४॥मनीं वसे तें स्वप्नीं दिसे ॥ ऐसें वदती वृध्द माणसें ॥ परि स्वप्न हें खरें कीं कसें ॥ वाटलें पुसावेंसें विद्वज्जनां ॥५५॥तसाचि उठोनि त्वरित ॥ गेला हळुहळु काठी टेंकित ॥ ब्रह्मवृंदा करोनि दंडवत ॥ स्वप्नवृत्तांत सांगतसे ॥५६॥विचार करोनि भूदेव वदती ॥ स्वप्न पडलें तुज प्रभातीं ॥ हें असत्य नोहे कल्पांतीं ॥ ऐसी आमुची मति सांगतसे ॥५७॥अग्रजन्मा नव्हे तो नारायण ॥ लीलाविग्रही रमारमण ॥ भक्तालागीं होऊन सगुण ॥ देऊन वरदान गुप्त जाला ॥५८॥नागा जालासी तूं धन्य ॥ तुजसम भक्त नसेल अन्य ॥ साक्षात् येऊन भगवान ॥ स्वप्नीं दर्शन तुज दिलें ॥५९॥कल्हळीगिरिवरी ॥ प्रत्यक्ष दर्शन जालियावरी ॥ प्रभु वेंकटेश परोपरी ॥ भक्तिपुर:सरीं पूजीं बा ॥६०॥म्हणोनियां आतां लवकरी ॥ जावें तुवां वेदाद्रिवरी ॥ ईशाज्ञा वंदूनियां शिरीं ॥ प्रस्थान सत्वरीं करावें ॥६१॥ऐसी ऐकोनियां विप्रवाणी ॥ नागा संतोषला अंत:करणीं ॥ देवा तुझी अघटित करणी ॥ नशके सहस्त्रफणी वर्णावया ॥६२॥मी तों अज्ञान मूढमती ॥ हें तुज ठावें बा वेंकटपति ॥ कैसी करावी प्रभुस्तुति ॥ हें नकळे मजप्रति गोविंदा ॥६३॥मज ठावें असे एकचि ताता ॥ भक्तकल्पद्रुमा गुणवंता ॥ जातां येतां उठतां बसतां ॥ घ्यावें खातां निजतां तवनाम ॥६४॥यापरी भावें वदत ॥ आलासे निजगृहाप्रत ॥ जावयाचा विचार करीत ॥ आनंदभरित राहिला ॥६५॥मी तों असें द्रव्यहीन ॥ कोणी देईना मज वाहन ॥ पादचारी जावया जाण ॥ शक्ति अणुप्रमाण नसेचि ॥६६॥न जातां राहिलों आपण ॥ तरी दिनानाथ नारायण ॥ कोपेल मजवरि पूर्ण ॥ आज्ञाउल्लंघून केविं करुं ॥६७॥विभो पडलों अशा चिंतेंत ॥ निष्फल झाले प्रयत्न समस्त ॥ कल्हळिस न्यावया न्यावया हा अनाथ ॥ तुजवांचूनि समर्थ दिसेना ॥६८॥हे त्रिलोकपाला गिरिधारी ॥ तव दास हा असे निराधारी ॥ आतां कळेल तैसें करीं ॥ भक्तकैवारी जनार्दना ॥६९॥तंव कोणी सधन साहुकार ॥ संगें घेऊनियां परिवार ॥ जमखंडिवरोन जाणार ॥ गांवाबाहेर उतरलासे ॥७०॥ऐसें ऐकतांचि श्रवणीं ॥ नागणैया जाऊन तया चरणीं ॥ नमन करुनि आपुली कहाणी ॥ दीनवाणी ऐकविली ॥७१॥ऐकून विनययुक्त भाषण ॥ द्रवलें तयाचें अंत:करण ॥ म्हणे कां करशी कष्टी मन ॥ तुज मी नेईन निर्धारें ॥७२॥आपुले संगति नागणैयाला ॥ तो सद्गृहस्थ घेऊन गेला ॥ कल्हळिसन्निध सोडून तयाला ॥ आपण चालला पुढारी ॥७३॥मनीं नागणैया आनंदला ॥ वदे देवाची अघटित लीला ॥ मज येथवरी आणण्याला ॥ अनुकंपा तयाला कां यावी ॥७४॥हा कोठील कवण ॥ ना माझी त्या ज्यानपछान ॥ असें असतां मज प्रेमेंकरुन ॥ येथवरी आणून कां सोडिलें ॥७५॥मज वाटतें हें आश्चर्यजनित ॥ वेंकटपतीचेंच सारें कृत्य ॥ ऐसें मनामाजी भावित ॥ गेला गांवांत आनंदें ॥७६॥तेथील ग्रामाधिकारी सज्जन ॥ याची परिस्थिति अवलोकून ॥ रहावयासी अल्प सदन ॥ प्रेमेंकरुन दीधलें ॥७७॥तया ग्रामापासून ॥ समीप रेणुकादेवींचे भुवन ॥ असे तेथें नित्य जाऊन ॥ भावें पूजन करीतसे ॥७८॥या परीनें वर्तत ॥ प्रभुदर्शनाची वाट पहात ॥ सदा नामस्मरण करित ॥ आनंदांत राहिला ॥७९॥दुजा एक भक्त द्विजाति ॥ परेशदृष्टांतें नागणैयाप्रति ॥ भेटों आला निश्चिती ॥ वेदगिरिवरति प्रेमानें ॥८०॥या द्वयभक्तार्थ नारायण ॥ धांवोनि आले गिरीहून ॥ दिधलें प्रत्यक्ष दर्शन ॥ पुढील अध्यायीं तें कथन करीतसे ॥८१॥हरिहरांतें नमस्कार ॥ करोनि श्रोत्यां वदे सादर ॥ पुढील कथा मधुर फार ॥ करोनि मन स्थीर श्रवण करा ॥८२॥इति द्वितीयोऽध्याय ॥२॥ N/A References : N/A Last Updated : March 16, 2021 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP