पंचीकरणादी अभंग - ४१ ते ४५

४१
स्वरूप सांडोनि देह मीच भावी । तो जीव रौरवीं बुडवील ॥१॥
पचवील नरकीं देहाचें संबंधें । सज्जनाच्या बोधें सांडवलें ॥२॥
सांडोनि विवेक भेद महावाक्य । जीवशिवऐक्य जयाचेनि ॥३॥
जयाचेनि तुटे संसारबंधन । तयाचें वचन दृढ धरा ॥४॥
दृढ धरा मनीं अहंब्रह्म ऐसें । सांगतो विश्वासें रामदास ॥५॥

४२
मुक्त निःसंदेहो बाधतो संदेहो । संदेहाचा देहो कामा न ये ॥१॥
कामा न ये चित्त दुश्चित सर्वदा । लागती आपदा संशयाच्या ॥२॥
संशयाच्या संगें समाधान भंगें । खेद आंगीं लागे अकस्मात ॥३॥
अकस्मात सुखीं दुःख कालवलें । साधकासि नेलें संदेहानें ॥४॥
संदेहाचा घात होय एकसरा । दास म्हणे करा निरूपण ॥५॥

४३
चारी देह पिंडीं चत्वार ब्रह्मांडीं । अष्ट देह प्रौढी बोलिजेल ॥१॥
बालिजेल श्रोतां सावधान व्हावें । दुश्चित नसावें निरूपणीं ॥२॥
निरूपणीं अष्ट देह ते कवण । स्थळीं लिंग जाण कारण तो ॥३॥
चौथा देह जाण तो महाकारक । पांचवें लक्षण विराटाचें ॥४॥
हिरण्यगर्भ हे आणि अव्याकृत । आठवीं निश्चित मूळमाया ॥५॥
जन्म अष्ट देहीं साक्ष तो विदेही । रामदासा नाहीं जन्ममृत्यु ॥६॥

४४
मीच ब्रह्म ऐसा अभिमान धरी । जाणावा चतुरीं चौथा देह ॥१॥
चौथा देह आणि सर्व साक्षी अवस्था । ऐसी हे अवस्था चौदेहांची ॥२॥
चौदेहांची गांठी सुटतां सुटली । विवेकें तुडली देहबुद्धी ॥३॥
देहबुद्धी नाहीं स्वरूपीं पाहतां । चौथा देह आतां कोठें आहे ॥४॥
कोठें आहे अहंब्रह्म ऐसा हेत । देहीं देहातीत रामदास ॥५॥

४५
कल्पनेचे पोटीं अष्टविधा सृष्टी । तेचि आतां गोष्टी सांगईन ॥१॥
सांगईन गोष्टी एक काल्पनिक । दुजी ती शाब्दिक शब्दसृष्टी ॥२॥
शब्दसृष्टी दुजी तिजी ती प्रत्यक्ष । चौथी जाण लक्ष चित्रलेप ॥३॥
चित्रलेप चौथी पांचवी स्वप्नींची । सृष्टी गंधर्वाची सहावी ते ॥४॥
सहावी ती सृष्टी गंधर्वनगर । सातवी नवज्वर सृष्टि जाणा ॥५॥
सृष्टि जाणा दृष्टिबंधन आठवीं । सर्वही मानवी काल्पनिक ॥६॥
काल्पनिक अष्ट सृष्टींचें स्वरूप । शुद्ध सत्स्वरूप निर्विकल्प ॥७॥
निर्विकल्प देह कल्पनेरहित । जाणिजे स्वहित तेंचि बापा ॥८॥
तेंचि बापा तुझें संतांचे संगती । चुके अधोगती दास म्हणे ॥९॥