गोरक्ष प्रवाह - भाग ९

२५ विक्रम भर्तृरी

॥ गोरक्षाची खरी । किमयागीरी दूरी । भर्तृरी चरित्री । देखा पुन्हां ॥२८॥
॥ पूर्वी एका काळी । कौलीकाचे मेळीं । झळाळी भर्तृरी । जन्मा आला ॥२९॥
॥ तारा ध्रुवू-मीनू । नवा नारायण । येतां स्वर्गीहून । भूमी भागी ॥३०॥
॥ हरीणी पाजोनी । भर्तरीसी दूध । वर्षे पांच परी । वाचा - हीन ॥३१॥
॥ अप्रबुद्ध बाळा । जैसिंगू नेतसे । काशी-वाशी-ईशें । संबोखीले ॥३२॥
॥ जैसिंगू देवाज्ञें । स्वर्गवासी होतां । वाण्यासंगे जातां । होई बुद्ध ॥३३॥
॥ रानी राहोनीयां । वाणी कोल्ही यांची । भर्तरी जाणाया । शिकलासे ॥३४॥
॥ वाण्यांचा उदीम उज्जैनीसी चाले । संगे त्यांच्या आले । भर्तृहरी ॥३५॥
॥ कोल्हा-कुई बोले । तस्करें चाहूलें । जागें सर्वा करी । वाणीयांसी ॥३६॥
॥ वाणीये पुसतां । भर्तृहरी बोले । ‘कोल्होबांची भाषा । जाणीतली ॥३७॥
॥ आणिक कोल्होबा । सांगती येताहे । रत्नें चतुर्धरी । राक्षसो तो ॥३८॥
॥ ‘त्यांतें जो मारीलू । राजा उज्जैनीसी । रत्नें माणकेसी । भूषवील ॥३९॥
॥ विक्रमु द्वारांतु । वाणीयांचा दूतू । ऐके तो हे मातू । शूरशाली ॥४०॥

२६ विक्रमेतिहास

॥ कुंभारू कुलालू । कोणी उज्जैनीसी । कन्या सत्यवती । स्नुषा झाली ॥४१॥
॥ कुलालाचा दास । गर्दभू गंधर्वू । शापभ्रष्टा आसा । होय त्यासी ॥४२॥
॥ गंधर्वे वरीले । राजयाच्या कन्ये । शापें मुक्ता होतां । पुत्रत्यांतें ॥४३॥
॥ विक्रम तो जाणा । सत्यवती पुत्रू । गंधर्वाचा सुतू । कुंभा-गेही ॥४४॥
॥ दुर्गाचा रक्षकू । क्रमी वृत्ति ऐसी । मारोनी राक्षसु । रत्नें आणी ॥४५॥
॥ दुर्गाचिये द्वारी । हत्ती मालाधारी । विक्रमु वरीला । राज्यकर्ता ॥४६॥
॥ विक्रमु कुलालु । गंधर्वाचा पुत्रू । भर्तरी रानीलु । भ्राता मानी ॥४७॥
॥ वाडीयांत राजा । विक्रमु जो दूतु । मंत्रीयांत शोभे । भर्तरी तो ॥४८॥
॥ मंत्रियाची कन्या । भर्तरीची । भार्या । पिंगला नामे या । शोभतसे ॥४९॥
॥ भर्तरी विद्येसी । विक्रमु शौर्येसी । जनीं आदरेंसी । वागविती ॥५०॥
॥ मेधावती कन्या । स्वयंवरु मांडी । राजयाची लेक । विक्रमासी ॥५१॥
॥ राज्य वोपी राजा । जामातासी प्रेमे । भर्तरी तयाचा । मंत्री होई ॥५२॥

२७ पिंगला सती

॥ विक्रमू राजया । भर्तॄहरी तेंवी । क्रिडनाची गोंवी । दोघांसीहि ॥५३॥
॥ मृगया क्रीडना । भर्तूहरी जाई । शिणवीली काया । घोरा रानी ॥५४॥
॥ तृषार्तू फिरे तो । रानां वनांतूनी । जलावीणू मीनू । तळमळे ॥५५॥
॥ दत्त गुरु त्यासी । रानी दिसूं लागे । ‘तपस्येसी भागे । क्रीडा सोडी ॥५६॥
॥ सांगे गुरु राणा । भर्तृहरी मना । नच कांहीं येना । जलावीणू ॥५७॥
॥ आणा भाका घेई । ‘बारा वरुषांनी । तपांसी येईनू । तुझ्या पायीं ॥५८॥
॥ राज्यीं परतोनी । पिंगलेसी भेटे । दिनीं दिनीं तेथें । प्रेमा दाटे ॥५९॥
॥ फिरोनी निघाला । मृगया क्रीडना । मृगी थोरू घाला । घालीताहे ॥६०॥
॥ माथा मुगुटीचा । रक्ती मिजवोनी । पिंगलेसी दूतू । घाडियेला ॥६१॥
॥ पिंगलेसी वाटे । नाथावरी धाडी । मृत्यु पंथे पडे । सती जाई ॥६२॥
॥ मस्करी कुस्करी । भर्तंरीसी भोवे । दु:खासी तयाच्या । पार नसे ॥६३॥
॥ स्मशानी तो जाई । रक्षेपाशी बैसे । पिंगलेच्या ध्यानी । दु:खी कष्टी ॥६४॥