सप्तशती आर्या - अध्याय ७

शुंभ निशुंभ क्षोभे श्रवण करुनि रक्तबीजनाशातें ॥
खळ बळ सर्वाहि खवळे कीं वश होणार काळ पाशातें ॥१॥
वाटे देवीस करुनि कलहा खल हा निशुभ करील गट ॥
त्या मागुनि कराया  दुर्गा बळ हानि शुंभ करि लगट ॥२॥
करि शुंभनिशुंमांशीं ती शक्ति परा .सुसुगंर हितातें ॥
साधुनि द्याया शक्रा त्यातें हि परा मुसंग रहितातें ॥३॥
करिती जगदंबेवरि ते दारुण बाण वृष्टि आहित रणीं ॥
सोडी देवी शर जे असुहर तापद जसेचि अहितरणी ॥४॥
छेदुनि शर जालातें द्याया मद हरुनि कंप दोघांत ॥
सर्वांगीं शर हाणी देवी त्या असुरसंपदोघांतें ॥५॥
देवीच्या सिंह शिरीं कोपें चाऊनि अघर अरवालें ॥
असुराधिपें निशुंभे धांवुनि केला प्रहार करवाले ॥६॥
देवी स्वमनांत ह्मणे शीघ्राचे हा निकर वाळविल यातें ॥
ने बाणें व्हाया यत तेजो हानि करवाळ विलयातें ॥७॥
तो शक्ति पुन्हा टांकी भ्यावं; समरांऽगणीं जिला शक्रें \।
तत्काळ भगवतीनें केली तैशी ही ती द्विधा चक्रें ॥८॥
शुल निशुंभ क्षेपी तीं ये जैसा मदांघ तुर्ण करी ॥
त्यासि जसा सिंद्दीचा देवीचा मुष्ठिपात चुर्ण करी ॥९॥
टांकी निशुंभ योजिनि जे साधिला कार्य हो गदा तीतें ॥
तत्काळ चि भस्म करी निज शुलें क्षोभं भोग दातींतें ॥१०॥
न विचारी जड कीं जय साधिल देवी रणांत परशु कसा ॥
केला मग्न शिवेनें दिव्यशुकेने क्षणांत परशुकसा ॥११॥
दुर्गेनें तो मुर्च्छित करितां चि करुनि पराभव निशुभं ॥
युद्ध करी आपण ही जायासि मरुनि पराभवानिं शुभं ॥१२॥
ज्यासे दिव्यायुध धर विश्वांत ख्यात आठ भुजा गानीं ॥
ज्यासि दिली आकारें क्रौर्य ही स्पष्टा पाठ भुजगानी ॥१३॥
दिव्य रथावरि बैसुनि सर्वोऽसुर राज शुंभ आला जो ॥
त्या पाहुनि शंख शिवा वाजवि त्यां कां न चंद्रमा लाजो ॥१४॥
वाप गुण ध्वनिही करुनि बहु आद्या श्क्ति कांपवी जगती ॥
सर्वाऽसुर तेजोवध कर घंटानादही करी मग ती ॥१५॥
हरिणें हि नाद केले पर भट नादासि जे अनादरिते ॥
ज्यांहीं मदपुर्ण महा गज झाले तत्क्षणीं अनाद रिते ॥१६॥
काली उडोनि गगनी स्व कर तळांनी महीतळी ताडी ॥
त्या नांदे पाहिले जे शंखादि निनाद ते उणे पाडी ॥१७॥
ती शिवदुती हि करी जी पण अत्युच साश्वमुरथोर ॥
तेव्हा केले असुर त्रासें सोडुनि सर्व सुर थोर ॥१८॥
अतिशयित क्रोधातें त्या समयीं शुंभ दैत्य तो पावे ॥
चित्तीं ह्मणे शिवेचे घ्यावे कीं स्वाऽसु तीस ओपावें ॥१९॥
त्यासी ह्मणे जगंदंबा असुराऽपसदा रहा रहा नीचा ॥
दिधला तुला वराया हस्तांता उदार हार हानीच्या ॥२०॥
तेव्हा जय जर ऐसें ह्माणती गगनस्थ अमर परमेला ॥
हाहि मरो शीघ्र जसा तो तुजशी करुनि समर पर मेला ॥२१॥
शुंभ ज्वाला माला कुलवदना शक्ति भीषण घाडी ॥
करुनि निरास महोल्का घातें परमेश्वरी तिला पाडी ॥२२॥
राजा तेव्हांव्यापी शुंभामा सिंहनाद विश्‍वास ॥
तेचि न भ्याले बहु दृढ ज्यांसि महा शक्ति पाद वि‍श्‍वास ॥२३॥
निर्घात निस्वनानेंशुंभाचा सिम्हनाद लोपविला ॥
जो पविलें हुंकारें भंगर तो दैत्यराज कोपविला ॥२४॥
शुंभाच्या बाणांतें निज बाणाच्या शिवा महानिकरें ॥
हानिकारें तीच्या ही छेदी असुरेंद्र शत्रु हा निकरें ॥२५॥
मग जगदंबा मुर्छित पाडी शुलें तयासि विंधुन ॥
देवीप्रताप गमला तिळहि न घटजोन तोहि सिर्घुन ॥२६॥
तों तो निशुभ सुर रिपु उठला सोडुनि असावधानपण ॥
करिता इतर शिवेच्या प्रत्यय येतां असा वधा न पण ॥२७॥
देवीतें काळीतें हरितें शर व्हावयासि यश हणी ॥
संम्पन्मदांघमति निज परिनामनिरीक्षणीं नच शहाणी ॥२८॥
होऊनि अयुत भुज असुर झांकी देवीस अयुत चक्राहीं ॥
भ्यावें ज्यासि यम वरुन यक्षप वाताऽर्कवन्हि श कांहीं ॥२९॥
सुर मति सहसा मोहीं चक्र समुहीं जशीच ती लोपे ॥
तेव्हा देवी बहुतईचे समरी दुर्गातिनाशिनीं कोपे ॥३०॥
छेदी त्य चक्रातें स्वशरांही त्याही बाण जाळातें ॥
देवांते स्वोत्कर्ष त्द्दष्ट करी तत्प दैत्य पाळातें ॥३१॥
कुपितानिशुंभ शिवेंचे चुर्ण करायासि उर गदा होतें ॥
पडताळुनि धांवे तो जैसा धृतवैर उरग दाहातिं ॥३२॥
समरांत निशुंभा जी होउनि तदराति यम गदा पावे ॥
तीतें खंगे खंडुनि देवीनें कोण न मग दापावें ॥३३॥
तरि मुढ शुळ घेऊनि धांवे की जीस काळ घेरी ती ॥
मति नुमजे बाळाची प्राज्ञाही होऊनि बाळ घेरी ती ॥३४॥
दुर्गा मनीं ह्मणें मम शुलची या शत्रुंचे उर विदारु ॥
कीं हा अरतीजीवन दृढहि न दहनहि जसा उरविं दारु ॥३५॥
शुल धरुनि शुंभ हृदय शुलचि विदारितां अगा राया ॥
पुरुष निघे त्या भग्ना त्द्ददया सोडुनि जसा अगारा या ॥३६॥
भग्ननिशुंभत्द्दद्गत सुमहाबळ पुरुष युद्ध द्दढ निष्ठ ॥
श्रीमज्जगदंबेतें बाहिर निघतांचि तो ह्मणे तिष्ठे ॥३७॥
तों हांसुनि मस्तक हरि देवि न करुनि एक पल उशिरा ॥
दुर्गाऽसिपुढिन अरि जरि अद्दिपुहुनिहि बाळ मेक पळउ शिर ॥३८॥
ऐसा जगदंबेनें सुर शुत्र निशंभं हरुनि मद वधिला ॥
जो मत्त ह्मणत होता कोण करिल शस्त्र धरुनि मदवधलें ॥३९॥
जें सैन्य निशुभांचे सुर दुःसह बहुत मातलें होतें ॥
कालीनें काळम्खी बाळमुखीं तीवें घातलें होतें ॥४०॥
कांहीं शिवदुतीनें काहीं सिंहे रणांत लोळविलें ॥
कांही त्या मातृगणें स्वर्गाप्रति गौरवुनि बोळविलें ॥४१॥