काव्यरचना - विठोजी भुजबळ यांस....

॥अखंड॥
१
गांवढे गांवी गाढवी सुवासिनी । झाली रामजानी देवांगना ॥१॥
स्वत:  विद्याहीन देवरुषी होती । आसन घालिती टांकापुढे ॥२॥
ऊदकापुरास सकल जाळिती । कपाळे लाविती उदी त्याची ॥३॥
आळशाच्या परी अंगमोडे देती । दांत ओठ खाती वेडे जैसे ॥४॥
दारुबाजापरी नित्य डुलताती । हात आपटीती भूमीवरी ॥५॥
शुहू शुहू बोल उच्चार काढीती । हूं हूं हूं करीती घुमतांना ॥६॥
ढोलाच्या तालांत धसाडे नाचती । तमाशा दावीती पोरा सोरा ॥७॥
रोगी आजार्‍यास अंगारे लाविती । गंड घालविताती गळ्यामध्यें ॥८॥
मोराचे कुंच्यानें झाडणी करीती । भूतास काढिती अंगांतून ॥९॥
भूतांच्या नांदानें अज्ञान्या नाडीती । त्या हाती करवीती जत्राचार ॥१०॥
देवरुषी...................।..............॥११॥
देवरुषा नादें वैद्यास त्यागून ।  औषधांवांचून किती मेले ॥१२॥
अशा अन्यायाचें तपास काढावे । कोर्टापुढे न्यावे न्यायासाठी ॥१३॥
शाबीती होतांच काळे पाणी खास । शिक्षा भोदाडास जोति म्हणे ॥१४॥

२
धुमवी अंगास अंगी देव आणी । दगडास मानी देव खरा ॥१॥
इराणी पायांचे धुळवणी पीई ॥ उष्टे त्यांचे खाई श्वानापरी ॥२॥
आपल्या गोत्नाचा मोड नित्य करी । होय साह्यकारी पाखंड्याचा ॥३॥
गोतासाठी नाहीं भुजबळ ज्यास । माताव्याली त्यास काय फळ ॥४॥
वृक्षाला आजार आहे बांडगुळ ॥ देत नाहीं फळ जोती म्हणे ॥५॥

३
स्वजातीची दया तुला कशी नाहीं ॥ शुद्राकडे पाही कोण दशा ॥१॥
उपाशीं तापाशीं शेती खपताती ॥  उघडी फिरती सर्व काळ ॥२॥
कर्ज काढूनीया लग्नास लावीती ॥ ब्राह्मण भोंदीती द्र्व्य फार ॥३॥
पुरें कर आतां खेळ गारुड्याचा ॥ बावन बिराचा  छांछूं  तुझा ॥४॥
बंगल्यात दडे आर्य छांछूं सर्व ॥ करुं नको गर्व तळेगांवी ॥५॥
धूर्त भटा परि बोटें नकों चाळूं ॥ नित्य माना पिळूं अज्ञान्यांच्या ॥६॥
ग्रहामाजी शनी आकाशी रमला ॥ तुझ्या पायीं आला येथे कैसा ॥७॥
कशासाठी डौल नाहीं भुजबळ ॥ अंतर निर्मळ नाहीं तुझे ॥८॥
उष्ट्यासाठीं नको करुं द्विज किंव ॥ घुऊं नको जीव शुद्रांचारें ॥९॥
अशा वर्तनानें अधोगती जाशीं ॥ पश्चातापी होशी अखेरीस ॥१०॥
विठूच्या नांवाला लावूं नको बट्टा ॥ असत्याचा काटा काढी आतां ॥११॥
सत्याकरी साह्य सार्थक जन्माचे ॥ बोल जोतीबाचे मनी तोल ॥१२॥