व्यथ्

{ vyath }

A Sanskrit English Dictionary

व्यथ्    cl. 1. Ā. ( [Dhātup. xix, 2]) व्य॑थते ( ep. also °ति; pf. विव्यथे, 3. pl. °थुः, [MBh.]; aor. व्यथिषि, [AV.]; Subj. व्यथिषत्, [Br.]; fut. व्यथिता, °थिष्यते Gr.; inf. व्यथितुम्, ib., Ved. inf. व्यथिष्यै),

to tremble, waver, go astray, come to naught, fail, [RV.] &c. &c. (with abl. = to be deprived of, lose; with चरित्र-तस्, to abandon the path of virtue);

to fall (on the ground), [Mn. vii, 84] (‘to be dried up’ [Kull.]);

to cease, become ineffective (as poison), [Kām.];

to be agitated or disturbed in mind, be restless or sorrowful or unhappy, [AV.] &c. &c.;

to be afraid of ( gen.), [R.] Caus. व्यथ॑यति ( aor. विव्यथस्, [Br.]; व्यथयीस्, [AV.]),

to cause to tremble or fall, [RV.] &c. &c.;

to cause to swerve from ( abl.), [Bhaṭṭ.];

to disquiet, frighten, agitate, pain, afflict, [MBh.]; [Kāv.] &c.:

Pass. of Caus. व्यथ्यते, to be set in restless motion, [Suśr.] :

Desid. विव्यथिषते Gr.:

Intens. वाव्यथ्यते, वाव्यत्ति, ib.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

व्यथ् [vyath]   1 Ā. (व्यथते, व्यथित)
To be sorry, to be pained, vexed or afflicted, be agitated or disquieted; विश्वंभरापि नाम व्यथते इति जितमपत्यस्नेहेन [U.7;] न विव्यथे तस्य मनः [Ki. 1.2,24.]
To be disturbed, be ruffled or agitated; व्यथितसिन्धुमनीरशनैः शनैः [Ki.5.11.]
To tremble; येषां न वृत्तं व्यथते न योनिश्चित्तप्रसादेन चरन्ति धर्मम् [Mb.5.36.24.]
To be afraid.
To dry, become dry. -Caus. (व्यथयति-ते)
To pain, distress, vex, annoy; तथा वृत्तं पापैर्व्यथयति यथा क्षालितमपि [U.1.28.]
To frustrate, mar.
To frighten, terrify.
To lead or turn away. -With प्र to be excessively vexed; दृष्ट्वाद्भुतं रूपमिदं तवोग्रं लोकत्रयं प्रव्यथितं महात्मन् [Bg.11.2,45.]

Shabda-Sagara

व्यथ्   r. 1st cl. ( व्यथते)
1. To fear.
2. To be disquieted or unhappy.
3. To be sorry or vexed.
4. To suffer pain.
5. To become dry.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  मनसि दुःखस्य अनुभवनानुकूलः व्यापारः।   Ex. भवतां कार्यैः अहम् अतीव व्यथे।

ONTOLOGY:

अभिव्यंजनासूचक (Expression) ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

पीड् क्लिश् बाध् दुःखय संतप् खिद्

Wordnet:

asm ব্যথিত হোৱা

bd दुखु मोन

ben ব্যথিত হওয়া

guj વ્યથિત થવું

hin व्यथित होना

kan ದುಃಖಗೊಳ್ಳು

kas دِل موٚلوٗل گَژھُن

kok दुख्खी जावप

mal ദുഃഖിക്കുക

mar दुःखी होणे

mni ꯋꯥꯍꯟꯕ

nep दुखीहुनु

ori ବ୍ୟଥିତ ହେବା

pan ਦੁੱਖੀ ਹੋਣਾ

tam துன்பப்படு

tel బాధ పడుట

urd تکلیف میں ہونا , اذیت میں ہونا

verb  विशिष्य रुजायाः सततं पीडनानुकूलः व्यापारः।   Ex. मम पादस्य रुजा व्यथते।

HYPERNYMY:

बाध्

ONTOLOGY:

अवस्थासूचक क्रिया (Verb of State) ➜ क्रिया (Verb)

Wordnet:

bd सुखां

ben থেকে থেকেই কষ্ট দেওয়া

guj લપકારા

hin टीसना

kan ನಿಂತು ನಿಂತು ನೋಯು

kas تَکلیٖف دِیُن , زَر واتناوُن

kok किटकीटप

mal ഇടയ്ക്കിടക്ക് വേദനിക്കുക

mar ठणकणे

nep चस्किनु

ori ବିନ୍ଧିବା

pan ਚਸਕਣਾ

tam குத்து வலி எடு

tel నొప్పిపుట్టు

urd ٹیسنا , دردکرنا , ٹپکنا , میٹھامیٹھادردکرنا , ٹیس مارنا

verb  मनसः उद्विग्नानुकूलः व्यापारः।   Ex. सा लघुना अपि कष्टेन व्यथते।

HYPERNYMY:

आविष्कृ

ONTOLOGY:

अवस्थासूचक क्रिया (Verb of State) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

परिव्यथ् प्रव्यथ् व्याकुलय

Wordnet:

asm উদ্বিগ্ন হোৱা

bd उसु खुथु जा

ben উদ্বিগ্ন হওয়া

guj વ્યાકુળ

hin उतावला होना

kan ತಳಮಳಗೊಳ್ಳು

kas بےٚ تاب گَژھُن

kok आबूज जावप

mal അസ്വസ്ഥനാവുക

mar उतावळा होणे

mni ꯃꯤꯄꯥꯏꯕ

nep उद्विग्न हुनु

ori ଉଦ୍‌ବିଗ୍ନହେବା

pan ਉਤਾਵਲਾ

tam குழப்பமடை

tel ఆత్రుత పడు

urd جلدبازی میںآنا , عجلت میںآنا , تیزی میںآنا , جلدی میںآنا

noun  पूर्वस्थस्य क्रमस्य सम्यक् दशायाः वा व्यतिक्रमानुकूलः बाधानुकूलः वा मानसिकः व्यापारः ।   Ex. अस्मात् स्थानात् अधुना अस्माकं मनः व्यथते ।

ONTOLOGY:

होना क्रिया (Verb of Occur) ➜ क्रिया (Verb)

See : बाध्