याम

{ yāma (s), yāma }

Puranic Encyclopaedia

YĀMA (S)   A band of special gods of the Svāyambhuva Manvantara (See under Manvantara).

हिन्दी (hindi) WN

See : प्रहर

प्राचीन चरित्रकोश

याम n.  स्वायंभुव मन्वन्तर का एक देवतासमूह [म. भी. ८.१.१८] । इस समूह में निम्नलिखित बारह देव शामिल थे

A dictionary, Marathi and English

yāma m S The eighth part of a day; a watch of three hours. 2 Forbearance. 3 Cessation or desisting.

Aryabhushan School Dictionary

 m  The eighth part of a day Forbearance.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. 
प्रहर ; दिवसाचा आठवा भाग . एक याम उरली यामिनी । तों तृषाक्रांत जाहली जननी । - पांप्र ११ . ५ .
तीन तासांचा पहारा .
सहनशीलता .
थांबणें ; विश्रांति ; मुक्काम . [ सं . ]
०त्रय  न. दिवसाचे किंवा रात्रीचे दोन प्रहर .
विशेषतः सूर्योदयानंतरचे दोन प्रहर . यामार्ध - न . वारपरत्वें प्रत्येक दिवशीं अर्धा प्रहरपर्यंत असणारा वाईट मुहूर्त , कुमुहूर्त . [ याम + अर्ध ] यामिनी - स्त्री . रात्र [ सं . ] यामिनीचर - पु . राक्षस ; निशाचर . [ यामिनी + चर ; सं . चर - फिरणें ]

A Sanskrit English Dictionary

याम  m.  1. m. (for 2. See below, for 3. See p. 851, col. 3) motion, course, going, progress, [RV.]; [AV.]; [Br.]
a road, way, path, ib.
a carriage, chariot, [RV.]
याम    2. in comp. for 2. या॑मन्.
याम  m.  3. m. (√ यम्; for 1. 2. याम See p. 850, col. 1) cessation, end, [TS.]
यम   restraint, forbearance (= , संयम), [L.]
याम  mfn.  mf( ई॑)n. ( fr. यम, of which it is also the वृद्धि form in comp.) relating to or derived from or destined for यम, [Br.]; [Kauś.]; [Mn.]
याम  n.  n. N. of various सामन्s, [ĀrṣBr.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

याम [yāma] a.  a. (-मी f.) Relating to Yama; तेनानुभूयता यामीः शरीरेणेह यातनाः [Ms.12.17;] मा भैर्मन्द मनो विचिन्त्य बहुधा यामीश्चिरं यातनाः [Mukundamālā 1.]
यामः [yāmḥ]   [यम्-घञ्]
Restraint, forbearance, control; लेखाः सुयामास्तुषिता ब्रह्मकायाः [Mb.13.18.74.]
A watch, one eighth part of a day, a period of three hours; अविदितगतयामा रात्रिरेव व्यरंसीत् [U.1.27;] पश्चिमाद् यामिनीयामात् प्रसादमिव चेतना [R.17.1;] so यामवती, त्रियामा &c.
Going, proceeding.
Motion, course.
Ved. A road.
Progress.
A car, carriage.
A class of gods; यामैः परिवृतो देवैर्हत्वाऽशासत् त्रिविष्टपम् [Bhāg.8.1.18.]
Comp. घोषः a cook.
a gong or metal-plate on which night-watches are struck.
-चेटी   a female servant on guard; [Hch.7.]
-तूर्यम्, -दुन्दुभिः, -नाली = यामघोष (2); मन्द्रध्वनित्याजितयामतूर्यः   R.6.56. सुवर्णकोणाभिहतः प्राणदद् यामदुन्दुभिः [Rām.2.81.2.]
-नादिन्   a cock.
-पालः   a watchman; असौ परस्परालापं मन्दुरायामपालयोः [Dharmābhyudaya-mahākāvyam 2.42.]
-भद्रः   a kind of pavilion.-यमः a stated occupation for every hour.
-वृत्तिः  f. f. being on watch or guard.

Shabda-Sagara

याम  mfn.  ( -मः-मी-मं) Relating to YAMA, done by him, ordered by him, &c.
 m.  ( -मः)
1. The eighth part of a day, a watch of three hours.
2. Forbearance.
3. Cessation, term.
E. या to go, (through the day,) मन् Unādi aff.; or यम् to restrain, aff. घञ्; or यम्, and अण् aff.

ROOTS:

या मन् यम् घञ्; यम् अण्