Dictionaries | References

विदेह

   { vidēha, videha }
Script: Devanagari

विदेह     

Puranic Encyclopaedia  | English  English
VIDEHA I   Another name of emperor Nimi. (See under Janaka.
VIDEHA II   The kingdom of Mithilā. This country which lies on the North East part of India was ruled by Kṣatriya kings of the dynasty of Videha. It is stated in [Mahābhārata, Sabhā Parva, Chapter 29] , that Bhīmasena had during his eastern regional conquest, conquered this country. About this kingdom which is the native country of Sītā, the following information is available in [Mahābhārata] .
(i) The hermitage of Paraśurāma was on the North of Videha. [M.B. Vana Parva, Chapter 130, Stanza 13] .
(ii) The army of Videha attacked Arjuna in the battle of Bhārata. [M.B. Bhīṣma Parva, Chapter 117, Stanza 32] .
(iii) Karṇa defeated the Kṣatriya princes of the country of Janaka. [M.B. Droṇa Parva, Chapter 4, Stanza 6] .
(iv) Paraśurāma cut the Kṣatriyas of this country into pieces with his sharp arrows. [M.B. Droṇa Parva, Chapter 70, Stanza 11] .
(v) This country had been giving tribute to Karṇa. [M.B. Karṇa Parva, Chapter 9, Stanza 33] .

विदेह     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
adjective  जिसका शरीर न हो   Ex. भूत-प्रेत को विदेह माना गया है ।
MODIFIES NOUN:
अमूर्त वस्तु
ONTOLOGY:
आकृतिसूचक (Shape)विवरणात्मक (Descriptive)विशेषण (Adjective)
SYNONYM:
अशरीरी अकाय शरीरहीन शरीरविहीन अशरीर देहरहित अदेह अतनु अपिंडी पिंडरहित अपांग अनंग अनंगी अगात्र
Wordnet:
asmঅশৰীৰী
bdसोलेर गैयि
benঅশরীরী
gujઅશરીર
kanಅಶರೀರ
kasجِسمہٕ روٚژھ
kokशरीरहीण
malദേഹമില്ലാത്ത
marविदेह
mniꯍꯛꯆꯥꯡ꯭ꯌꯥꯎꯗꯕ
nepविदेह
oriଅଶରୀରୀ
panਵਿਦੇਹ
sanअनङ्ग
tamஉடலில்லாத
telదేహములేని
urdلابدنی , بغیر بدن کا
See : जनक

विदेह     

विदेह n.  विदेह देश के सीरध्वज जनक राजा का नामान्तर [भा. ११.२.१४] ; जनक देखिये ।
विदेह II. n.  विदेह देश के निमि राजा का नामान्तर (निमि देखिये) ।
विदेह III. n.  एक लोकसमूह, जिस पर विदेहवंशीय राजा राज्य करते थे [बौ. श्रौ. २.५, २१.१३] । इसकी राजधानी मिथिला नगरी में थी । पाण्डुराजा ने अपने दिग्विजय के समय मिथिला पर आक्रमण किया था, एवं विदेहवंशीय क्षत्रिय राजाओं को परास्त किया था [म. आ. १०५-११] । इसी वंश में हयग्रीव नामक कुलांगार राजा उत्पन्न हुआ था ।
विदेह III. n.  इन लोगों का सर्वप्रथम निर्देश शतपथ ब्राह्मण में प्राप्त विदेघ माथव की कथा में आता है, जहाँ इस देश के पश्र्चिम में स्थित कोशल देश की संस्कृति विदेह से श्रेष्ठतर बतायी गयी है । आगे चल कर इस देश के जनक राजा ने विदेह देश को नयी प्रतिष्ठा प्रदान की। बृहदारण्यक उपनिषद के काल में सांस्कृतिक दृष्टि से यह एक श्रेष्ठ देश मानने जाने लगा [वृ. उ. ३.८.२] । कौषीतकि उपनिषद में विदेह लोगों का निर्देश काशि एवं कोसल लोगों के साथ किया गया है, एवं इन तीनों को ‘प्राच्य’ सामूहिक नाम प्रदान किया गया है [कौ. उ. ४.१] । इन तीनों देशों का ‘जल जातूकर्ण्य’ नामक एक ही पुरोहित होने का निर्देश प्राप्त है [सां. श्रौ. १६.२९.५] । इस देश का पर आट्णार नामक राजा कोसल देश के हिरण्यनाभ राजा का रिश्तेदार ही था [सां. श्रौ. १६.२९.५] शतपथ ब्राह्मण में पर आट्णार को हिरण्यनाम का वंशज, एवं कोसल देश का राजा कहा गया है । पंचविंश ब्राह्मण में नमी साप्य नामक विदेह देश के अन्य एक राजा का निर्देश प्राप्त है [प. ब्रा. २५.१०.१७] । कोसल एवं विदेह देशों की सीमा सदानीरा (आधुनिक गण्डक) नदी से बँध गयी थी । यह नदी नेपाल से निकल कर पटना के पास गंगा नदी को मिलता है ।
विदेह III. n.  पूर्वोत्तर भारत का एक जनपद के नाते विदेह देश का निर्देश महाभारत में प्राप्त है, जिसे परशुराम, कर्ण एवं भीम आदि वीरों ने जीता था [म. द्रो. परि. १.८.८४६] ;[क. ५.१९] ;[स. २६.४] । इस देश का सबसे से सुविख्यात राजा सीरध्वज जनक था, जिसकी कन्या सीता का विवाह राम दशरथि से हुआ था । ब्रह्मांड के अनुसार, जरासंध के भय से मथुरा से विजनवासी हुए यादव लोग विदेह देश में रहने के लिए आये थे [ब्रह्मांड. २.१६.५४]
विदेह IV. n.  (सो. वसु.) एक राजा, जो मत्स्य के अनुसार वसुदेव एवं देवकी के पुत्रों में से एक था ।

विदेह     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
vidēha a S Incorporeal. 2 Disembodied.

विदेह     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
  Incorporeal; disembodied.

विदेह     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
adjective  शरीर नसलेला   Ex. अज्ञ लोक विदेह परमेश्वराला देहधारी मानतात
MODIFIES NOUN:
अमूर्त वस्तू
ONTOLOGY:
आकृतिसूचक (Shape)विवरणात्मक (Descriptive)विशेषण (Adjective)
SYNONYM:
देहरहित अशरीर
Wordnet:
asmঅশৰীৰী
bdसोलेर गैयि
benঅশরীরী
gujઅશરીર
hinविदेह
kanಅಶರೀರ
kasجِسمہٕ روٚژھ
kokशरीरहीण
malദേഹമില്ലാത്ത
mniꯍꯛꯆꯥꯡ꯭ꯌꯥꯎꯗꯕ
nepविदेह
oriଅଶରୀରୀ
panਵਿਦੇਹ
sanअनङ्ग
tamஉடலில்லாத
telదేహములేని
urdلابدنی , بغیر بدن کا

विदेह     

 पु. १ जनक राजा . २ एक देश . ३ एक नगर . - वि . १ देहरहित ; अशरीर . विदेहासि देहधर्म । आरोपिती । - ज्ञा ९ . १५६ . २ देहातीत ; मुक्तदेह ; देहाचा विसर पडलेला ; देह असून नसल्यासारखा . तैसा देहींच जो असे । विदेह दृष्टि । - ज्ञा १८ . ४३५ . [ सं . वि + देह ]
०मुक्त वि.  जीवंतपणींच मुक्त झालेला . अचेतन ते विदेह मुक्त । - दा ७ . ६ . ४६ .
०मुक्ति  स्त्री. ब्रह्मलोकांतील अखेरची मुक्त अवस्था . ब्रह्मलोकीं जाऊन जेथें अखेर मुक्ति मिळत असल्यामुळें विदेहमुक्ति अशीं दुसरीं नांवें आहेत । - गीर २९५ .
०स्थिति  स्त्री. १ देह व आपण निराळे अशी मानण्याची प्रवृत्ति , मनाची अवस्था . २ देहाची स्मृति नष्ट झालेली अवस्था ; ज्ञानी पुरुषाची निर्विकल्प स्थिति , समाधि . तुकयास उबग न येई चित्तीं । विदेह स्थिति जाहाला । विदेही - वि . देहातीत ; देहभान विसरलेला . २ शारीरिक अथवा ऐहिक विषयांची आसक्ति नष्ट झालेला .

विदेह     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
adjective  जसको शरीर हुँदैन   Ex. भूत-प्रेतलाई विदेह मानिन्छ
MODIFIES NOUN:
अमूर्त वस्तु
ONTOLOGY:
आकृतिसूचक (Shape)विवरणात्मक (Descriptive)विशेषण (Adjective)
SYNONYM:
अशरीरी अकाय शरीरहीन अगात्र अतनु अदेह शरीरविहीन अपाङ्ग अपिण्डी पिण्डरहित
Wordnet:
asmঅশৰীৰী
bdसोलेर गैयि
benঅশরীরী
gujઅશરીર
hinविदेह
kanಅಶರೀರ
kasجِسمہٕ روٚژھ
kokशरीरहीण
malദേഹമില്ലാത്ത
marविदेह
mniꯍꯛꯆꯥꯡ꯭ꯌꯥꯎꯗꯕ
oriଅଶରୀରୀ
panਵਿਦੇਹ
sanअनङ्ग
tamஉடலில்லாத
telదేహములేని
urdلابدنی , بغیر بدن کا

विदेह     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
वि—देह   a See s.v.
ROOTS:
वि देह
वि-देह  mfn. bmfn. bodiless, incorporeal
ROOTS:
वि देह
विदेह-प्राप्त   deceased, dead (also ), [MBh.] ; [R.] ; [BhP.] &c.
ROOTS:
विदेह प्राप्त
वि-देह  m. m. (अ॑) (cf.वि-देघ॑) N. of a country (= the modern Tirhut), [ŚBr.] &c. &c.
ROOTS:
वि देह
a king of (esp. applied to जनक), [Up.] ; [BhP.] ; [Rājat.]
-पति   N. of a medical author (also called , or °हा-धिप), [Cat.]
ROOTS:
पति
वि-देह  m. m. pl. the people of
ROOTS:
वि देह

विदेह     

विदेह [vidēha]   a.
Bodiless, incorporeal.
Trunkless.
Dead.
-हाः   (m. pl.) N. of a country, the ancient Mithilā; तौ विदेहनगरीनिवासिनां गां गताविव दिवः पुनर्वसू [R.11.] 36;12.26.
The natives of this country.
हः The district Videha.
 N. N. of Janaka.
-हा   The same as विदेह. -Comp.
-मुक्तिः   deliverance through release from the body.

विदेह     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
विदेह  mfn.  (-हः-हा-हं) Incorporeal, without body.
 m.  (-हः) A sovereign of the family of JANAKA, king of Mithilā.
 f.  (-हा) A district in the province of Behār, the same as the ancient Mithilā, or the modern Tirhut.
E. वि privative, and देह the body.
ROOTS:
वि देह

विदेह     

noun  लेखकविशेषः ।   Ex. वैद्यकीयानां विषयाणां लेखकस्य अस्य उल्लेखः विवरणपुस्तिकासु अस्ति
See : अनङ्ग

Related Words

विदेह   অশরীরী   सोलेर गैयि   शरीरहीण   جِسمہٕ روٚژھ   ദേഹമില്ലാത്ത   దేహములేని   ਵਿਦੇਹ   અશરીર   bodiless   discorporate   disembodied   अनङ्ग   unembodied   unbodied   অশৰীৰী   உடலில்லாத   ଅଶରୀରୀ   ಅಶರೀರ   देहरहित   शरीरविहीन   अपिंडी   अपिण्डी   पिंडरहित   पिण्डरहित   अगात्र   अनंगी   अदेह   पुण्डरीकिणी   अशरीरी   शरीरहीन   सुतद्वाज   ह्रस्वरोमन्   कोसलविदेह   वैदेहीबन्धु   प्रतीन्धक   उदावसु   महावशिन्   युयुध   पूर्वविदेह   अकाय   अतनु   स्वर्णरोमन्   अथिल   अथिला   कीर्तिरात   मितघ्वज   मीनरथ   रथध्वज   वस्वनंत   वैदेहक   उदंक   कीर्तिरथ   महारोमन्   धर्मध्वजिन्   शाश्र्वत   सत्यध्वज   वैदेह   अश्वल   अशरीर   incorporeal   अनंग   करभाजन   वैदेही   शत्रुमर्दन   काशि , काश्य   नमी   पुष्करमालिन्   सुधृति   अपांग   बुडिल   महावीर्य   मांडवी   विदेघ माथव   गण्डक   बंदिन्   धर्मध्वज   शतानंद   निमि   मिथि   अपाङ्ग   उणा   सत्यरथ   हर्यश्र्व   सीरध्वज   गोतम   सुधन्वन्   मिथिला   पिंगला   विदग्ध   श्रुतायु   श्र्वेतकेतु   ५६   सूर्यवंश   मरु   मर्यादा   देवरात   पट   जनक   बृहद्रथ   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP