जीव्

{ jīv }

A Sanskrit English Dictionary

जीव्    cl. 1. जी॑वति ( ep. also Ā.; Subj. °वाति, [RV. x, 85, 39]; [AV.]; °वात्, [RV. i, 84, 16]; p. जी॑वत्; aor. अजिवीत्; जीवीत्, [AV.]; pf. जिजीव; fut. जीविष्य॑ति; Prec. °व्या॑सम्, °व्यास्म, [AV.]; [ŚBr.]; inf. जी॑वितुम्, xiv; [MBh.] &c.; Ved. °वा-से, [RV.]; [VS.]; [MBh. i, 732]; जी॑वितवै॑, [AV. vi, 109, 1])

to live, be or remain alive, [RV.] &c.;

to revive, [Pañcat. iv, 5, 0/1]; [BhP. iv, 6, 51];

(with पुनर्), [MBh.];

to live by ( instr.; exceptionally loc., v, 1059f.), [Mn.]; [Pāṇ. 4-4, 12]; [MBh.] &c.:

Caus. जीव॑यति ( ep. also Ā.; aor. अजीजिवत् or अजिजीव्°, [Pāṇ. 7-4, 3])

to make alive, restore to life, vivify, [RV. x, 137, 1]; [ĀśvŚr. vi, 9]; [MBh.] &c.;

to support life, keep alive, [MBh.] &c.;

to nourish, bring up, i, xiii; [Kathās. iii, 17 f.]; [Rājat. v, 72];

to shout ‘ जीव’ ( i.e. long live!), [Kathās. cxxiv, 113];

जीवापयति ( cf. °पित) to restore to life, [Vet. ii, 9/10] :

Desid. जिजीविषति ( Ā. [BhP. xi, 7, 70]) to wish to live, KātyŚr. xxii; [Lāṭy. viii]; [ĪśUp.]; [MBh.] &c.;

to seek a livelihood, wish to live by ( instr.), [Mn. x, 121]; [MBh. v, 702];

जु॑ज्यूषति id., [ŚBr. iii, 2, 4, 16 and 5, 3, 11];

cf. जिज्यूषित;
जीव्   [ cf. Lat. vivo; Lith. gIvēnu.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

जीव् [jīv]   1 P. (जीवति, जीवित)
To live, be alive; यस्मिञ् जीवति जीवन्ति बहवः सोऽत्र जीवति [Pt.1.23;] मा जीवन् यः परावज्ञादुःखदग्धोऽपि जीवति [Śi.2.45;] [Ms.2.235.]
To revive, come to life.
To live by, subsist on, make a livelihood by (with instr,); सत्यानृतं तु वाणिज्यं तेन चैवापि जीव्यते [Ms.4.6;] विपणेन च जीवन्तः 3.152,162; 11.26; sometimes used with a cognate accusative in this sense; अजिह्मामशठां शुद्धां जीवेद् ब्राह्मणजीविकाम् [Ms.4.11.]
(Fig.) To live or prey upon, depend upon as one's source of existence (with loc.); चौराः प्रमत्ते जीवन्ति व्याधितेषु चिकित्सकाः । प्रमदाः कामयानेषु यजमानेषु याचकाः ॥ राजा विवदमानेषु नित्यं मूर्खेषु पण्डिताः Mb. -Caus.
To restore to life.
To nourish, nurture, bring up.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  प्राणधारणव्यापारः।   Ex. सः अतिकृच्छ्रायाम् अवस्थायां जीवति।

HYPERNYMY:

वृत्

ONTOLOGY:

अवस्थासूचक क्रिया (Verb of State) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

प्राण् वृत् विद्

Wordnet:

asm জী

bd थां

ben বাঁচা

guj જીવવું

hin जीना

kan ಬದುಕು

kas زِنٛدٕگی گُزارٕنۍ

kok जियेवप

mal ജീവിക്കുക

mar जगणे

mni ꯍꯤꯡꯕ

nep बाँच्नु

ori ବଞ୍ଚିରହିବା

pan ਜੀਣਾ

tam உயிர்வாழ்

tel జీవించు

urd جینا , زندگی گزارنا , زندگی بسر کرنا , زندگی بیتانا