क्षिप्

{ kṣip }

A Sanskrit English Dictionary

क्षिप्    1. cl. 6. P. क्षिप॑ति Ā. क्षिपते ( [MBh.] &c.; cl. 4. P. क्षिप्यति, only, [Bhaṭṭ.]; Subj. क्षिप॑त्; perf. चिक्षेप, [MBh.] &c.; ep. also चिक्षिपे; fut. 2nd क्षेप्स्यति, [MBh.] &c.; ep. also °ते; inf. क्षेप्तुम्; cf. [Pāṇ. 7-2, 10]; [Siddh.]),

to throw, cast, send, despatch, [AV. ix, 1, 10 and 20]; [Mn.]; [MBh.] ( Pass. pr. p. क्षिप्यत्, i, 1126) &c.;

to move hastily (the arms or legs), [Mṛcch.]; [BhP. x, 36, 14];

to throw a glance (as the eye), [Bhartṛ. i, 94];

to strike or hit (with a weapon), [RV. i, 182, 1-3];

to put or place anything on or in ( loc.), pour on, scatter, fix or attach to ( loc.), [Yājñ. i, 230]; [Bhag.]; [Mṛcch.] &c.;

to direct (the thoughts) upon ( loc.), [Sarvad.];

to throw away, cast away, get rid of [Bhartṛ. ii, 69]; [Kathās.];

to lay (the blame) on ( loc.), [Hit.];

to utter abusive words, insult, revile, abuse, [Mn.]; [MBh.] &c.;

‘to disdain’ i.e. to excel, beat, outvie, [BhP. iv, 8, 24 and 15, 17];

to strike down, ruin, destroy, [BhP. vi, 1, 14]; [BrahmaP.];

( Ā. ‘to destroy one another, go to ruin’ Pot. 3. pl. क्षिपेरन्, [MBh. iii, 1094]);

to pass or while away (the time or night, कालम्, क्षपाम्), [Kathās. lv, 154; xcii, 84];

to lose (time, कालम्; cf. कालक्षेप), [R. vii, 80, 14];

to skip or pass over (a day, दिनम्.), [Car. vi, 3];

(in math.) to add, [Gol.] :

Caus. P. क्षेपयति, to cause to cast or throw into ( अन्तर्), [Kathās. xiii, 160];

to throw into, [R. ii, 76, 16];

to cause to descend into ( loc.), [Kathās. lxxv, 121];

to pass or while away (the night, क्षपाम्), ib. lvi, 75;

( aor. Subj. 2. sg. चिक्षिपस्) to hurt, injure, [RV. x, 16, 1] ( cf. Subj. क्षेपयत् s.v. √ 2. क्षि);
क्षिप्   [ cf. Lat. sipo, dissipo, for xipo.]
क्षिप्  f.  2. f. pl. (only used in nom.; the instr. is formed fr. क्षि॑पा, [RV. ix, 59, 57]) ‘the movable ones’, the fingers, [RV. iii, v, ix] ( [Naigh. ii, 5]).

The Practical Sanskrit-English Dictionary

क्षिप् [kṣip]   6 U. (but only P. when preceded by अधि, प्रति and अति), 4. P. (क्षिपति-ते, क्षिप्यति, क्षिप्त)
To throw, cast, send, dispatch, discharge, let go (with loc. or sometimes dat.); मरुद्भ्य इति तु द्वारि क्षिपेदप्स्वद्भ्य इत्यपि [Ms.3.88;] शिलां वा क्षेप्स्यते मयि Mb.; [R.12.95;] with प्रति also; [Bh.3.67;] [Śi.15.86.]
To place, put on or upon, throw into; स्रजमपि शिरस्यन्धः क्षिप्तां धुनोत्यहिशङ्कया [Ś.7.24;] [Y.1.23;] [Bg.16.19.]
To fix on, attach to (as a blame); भृत्ये दोषान् क्षिपति [H.2.]
To cast or throw off, cast away, rid oneself of; किं कूर्मस्य भरव्यथा न वपुषि क्ष्मां न क्षिपत्येष यत् [Mu.2.18.]
(a) To take away, destroy; ललितमधुरास्ते ते भावाः क्षिपन्ति च धीरताम् [Māl.4.8.] (b) To kill or slay; केसरी निष्ठुरक्षिप्तमृगयूथो मृगाधिपः [Śi.2.53.]
To reject, disdain.
To Insult, revile, abuse, scold; [Ms.8.312,27;] [Śānti.3.1.] ननु क्षिपसि माम् [Dūtavākyam 1.]
To pour on, scatter, strew.
To strike, hit.
To distract, afflict; तन्मे मनः क्षिपति [Māl.4.8.]
To move hastily (arms or legs); क्षिपंश्च पादान् [Bhāg. 1.36.14.]
To pass away (time); राजा हृष्टोऽक्षिपत्क्षपाम् [Ks.55.154.]
(in math.) To add; Golādh. -With-पर्या to bind or tie up, collect (as hair); (केशान्तं) पर्याक्षिपत् काचिदुदारबन्धम् [Ku.7.14.]
क्षिप् [kṣip]  f. f. Ved. A finger; दश क्षिपः पूर्व्यं सीमजीजनन् [Rv.3.] 23.3,9.97.57.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  प्राप्तस्य अवसरस्य विफलीभवनानुकूलः व्यापारः।   Ex. पत्रं विलम्बेन प्राप्तम् अतः साक्षात्कारस्य अवसरम् अहम् अक्षिपम्।

HYPERNYMY:

अस्

ONTOLOGY:

अवस्थासूचक क्रिया (Verb of State) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

हा त्यज् अपास् विसृज्

Wordnet:

asm সুযোগ হেৰুওৱা

ben সুযোগ হারানো

guj ચૂકવું

hin चूकना

kan ತಪ್ಪಿ ಹೋಗು

kas موقعہٕ اَتھٕ گَژُھن

kok चुकप

mal അവസരംനഷ്ടമാവുക

mar हुकणे

mni ꯇꯥꯟꯖꯥ꯭ꯅꯥꯟꯊꯣꯛꯄ

nep बञ्चित हुनु

ori ସୁଯୋଗ ହରେଇବା

pan ਖੁੰਝਣਾ

tam இழந்துவிடு

tel అవకాశం కోల్పోవు

urd چوکنا , موقع گنوانا

verb  अवकाशे क्षेपणानुकूलः व्यापारः।   Ex. मोहनः कन्दुकं श्यामम् अभि क्षिपति।

CAUSATIVE:

क्षेपय

HYPERNYMY:

कृ

ONTOLOGY:

गतिसूचक (Motion) ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

प्रक्षिप् अस् प्रास्

Wordnet:

asm উঠাই মৰা

bd खुबै

ben ছুঁড়ে দেওয়া

guj ઉછાળવું

hin उछालना

kan ಎಗರಿಸುವುದು

kas لایُن

kok शेंवटप

mal വീശിയെറിയുക

mar भिरकावणे

mni ꯂꯪꯁꯤꯟꯕ

nep फ्याक्‍नु

ori ପାଶୁପତପକେଇବା

pan ਸੁੱਟਣਾ

tam தூக்கியெறி

tel ఎగురవేయు

urd اچھالنا , پھینکنا , اچکانا , اوپراچھالنا , اچھارنا

verb  गत्या क्षेपणानुकूलव्यापारः।   Ex. अवकरम् अवकारिकायां क्षिप्यते।

HYPERNYMY:

अपनी

ONTOLOGY:

कार्यसूचक (Act) ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

Wordnet:

asm পেলোৱা

guj નાંખવું

hin फेंकना

kan ಎಸೆ

kas دٲرِتھ دُین

kok शेंवटप

mal എറിയുക

mar फेकणे

nep फ्याक्नु

ori ପକେଇବା

urd پھینکنا

See : तिरस्कृ, अवमन्, आवप्, गर्ह्, निन्द्