होती वस्त

वस्त   आधीं होती त्याची मार्गी, मग झाली देवलंबी   होती वस्त   होती वेळ   ज्‍याचे पदरीं पाप, त्‍याला पोरी होती आपोआप   होती कळा   होती वाट   गाळींव वस्त-स्तू   कुणब्‍याची जात (कुणबी जात) विळ्या इतकी वांकडी, पण ठोकून होती नेटकी   खोटें बोलतां कष्‍ट होती, खरें बोलतां श्रम हरती   करतां रोख व्यवहार, सधन होती सावकार   दुःखाची स्वारी येती, जिवा पुरेवाट होती   अगुण सगुणा न छेडिती तरी सगुण उन्मत्त होती   निरंतर ज्ञानाची उत्पत्ति, अनुभव स्मृतीपासून होती   आरंभी कज्जा करिती, निवारतां कष्टी होती   मैलागिरी-मैलागिरासंगे चंदन सर्व होती। वेळु हे न होती   कार्याची वस्त कार्याची वस्तु   असतां उघडे मागील दार, होती चोरी आणि परद्वार   असतां चांगली आघाडी, होती बरवी पिछाडी   गरज लागती, लज्‍जा दूर होती   चांगल्‍या मनुष्‍यास पुत्र, होती वाईट विचित्र   आधीं होती पतिव्रता, मग झाली मुसळदेवता   अभिमानें संकटें येती, दिमाखानें आशा भंग होती   होती आली वेळ म्हणजे गाजराचें होतें केळ   अपमानाच्या पोटीं होती स्वातंत्र्याच्या भेटी   होती रग, केली धग   दुसर्‍याचा आनंद पाहून मत्सरी श्रमी होती   असेल मालक शेती तर होती, नाहीं तर माती   ठक पडतो आपले फशीं, सर्व पाहून होती खुषी   नव्या नव्या बायकांच्या नव्या परी, पहिली होती ती असें न करी   कारागिराची माहिती, कामावरून होती   बहु धन ज्याचे हातीं, ते बहुधा मूर्ख होती   दशा फिरती, सोन्याची माती होती   तंटा तुटण्या अंती, दोघांची हानि होती   घरोघर पिकले मोती, तर त्‍याची किंमत काय होती   चुकी मनुष्‍यापासून होती, शोधतांना कठीण पडती   बहु मूर्ख मिळती, बहु तमाशे होती   गोड दारूची खाटी, सहज होती   जेथें लढाई चालती, तेथें कायदे बंद होती   नवसें कन्यापुत्र होतीं। तरी कां लागे पत्ती॥ नवसानें पोरें होती, तरी कां करणें लागे पती   यात्रा चालली पंढरपुरीं, अभक्त होती दुराचारी   एकापासून संतति, विभागी सारखे होती   ईश्र्वराने मनुष्या केलें सात्त्विक, स्वबुद्धीनें होती अधार्मिक   होती नव्हती तितकी केली   दैव नसतां अनुकूल, होती आप्तहि प्रतिकूल   अर्धे आयु सरल्याअंतीं, त्याची किंमत माहीत होती   गरीबाला बहु मुलें होती, त्‍याची चिंता ईश्र्वराला असती   अनेक लहान होती महान्‍   काम वहिवाटल्‍या अंती, मनुष्‍याची परीक्षा होती   पडतील हस्त, तर कुळवाडी होती मस्त