|
|
|
कोमल शब्दें हृदय द्रवें, जैसें बर्फ उष्णासवें
जसे बर्फास ऊब लागली म्हणजे त्याचे पाणी होते तसे मृदु शब्द उच्चारलयाने मनुष्याच्या मनास पाझर फुटतो.
|
|
|
|
|
|
वि. १ मृदु सुकुमार ; नाजुक ; सुंदर २ गरीब सौम्य ; हळव्या मनाचा . ३ मृदु मधुर ; रमणीय ( शब्द नांव , आवाज ) ' रामनाम जपे कोमल . ' कोमलच्या उलट कठोर . ( सं ;)
०चित्ताचा किंवा चित्ताचा कोमल - वि . कोंबळ्या , हलच्या मनाचा ; दयार्द्र मनाचा अंतःकरणाचा .
०ऋषभ पु. ( संगीत ) पांच विकत स्वरांपैकीं पहिला स्वर ; विकतस्वर पहा .
०गांधार पु. पांच विकृत स्वरांपैकीं दुसरा स्वर .
०धैवत पु. पांच विकृत स्वरांपैकी चौथा स्वर .
०निषाद पु. पांच विकृत स्वरांपैकीं चौथा स्वर .
०निषाद पु. पांच विकृत स्वरांपैकी पाचवा स्वर .
०मध्यम पु. कोमल मध्यम व शुद्ध मध्यम हे ध्वनीने एकच आहेत नामभेद मात्र आहेत मध्यम शब्द पहा .
०स्वर पु. ( संगीत ) शुद्ध स्वरांपैकी ध्वनीनें नीच स्वर . हल्लीच्या संगीत पद्धतीत कोमल स्वर पांच मानतात . ( कोमल ) ऋषभ , गांधार . मध्यम धैवत निषाद .
|
|
|
|
|
|
pop. कोमळ a Soft, fine, tender, delicate. 2 fig. Mild, moderate, gentle, not fierce or vehement. 3 Soft, sweet, bland, pleasant--a word, name, sound. Ex. रामनाम ॥ जपे को0 ॥. चित्ताचा कोमल Of soft and tender heart. चित्ताची कोमलता Softness or tenderness of heart.
|
|
|
|
|
|
वि. कर्णमधुर , मधुर ( आवाज );
वि. कोवळा , नाजूक , मुलायम , मृदु ;
वि. रमणीय , सुंदर , सुकुमार .
|
|
|
|
|
|
कोमल [kōmala] a. a. [कु-कलच् मुट् च नि˚ गुणः; cf [Uṇ.1.16]]
Tender, soft, delicate (fig. also); बन्धुरकोमलाङ्गुलिम् (करम्) [Ś.6.13.;] कोमलविटपानुकारिणौ बाहू 1.21; संपत्सु महतां चित्तं भवत्युत्पलकोमलम् [Bh.2.66.]
(a) Soft, low; कोमलं गीतम्. (b) Agreeable, pleasing, sweet; रे रे कोकिल कोमलैः कलरवैः किं त्वं वृथा जल्पसि [Bh.3.1.]
Handsome, beautiful.
लम् Water.
Clay, earth.
Silk.
Nutmeg.-ला A kind of date; मुकुष्टाः कोमलास्तत्र वारणीयाः प्रयत्नतः [Śālihotra of Bhoja 268.]
|
|
|
|
|
|
कोमल mfn. mf(आ)n. (fr. को = कु, मलfr. √ म्लै, ‘easily fading away’ ?), tender, soft (opposed to कर्कश), bland, sweet, pleasing, charming, agreeable, [R.]; [Mṛcch.]; [Suśr.]; [Śak.] &c. (said of the style, रीति, [Kpr.])
of like colour, [Kir.]
कोमल n. n. water, [L.]
silk, [Gal.]
nutmeg, ib.
कोसल (for , [Hariv. 12832]; [VāyuP.])
|
|
|