अलंकारदर्श - कठीण शब्दांचा कोष

काव्यास ज्याच्या योगाने शोभा येते त्यास अलंकार असे म्हणतात.


अ.
अकृश -- बारीक नव्हे तें.
अखिल -- सर्व.
अचतुर्वदन -- चार वदनें नाहींत तो.
अजाण -- जाणता नव्हे तो.
अजातरजसा -- जीस पराग अथवा विटाळ उत्पन्न झाला नाहीं अशी.
अटन -- फिरणें.
अट्टहास -- मोठें हसें.
अतर्क्य -- तर्क करितां येत नांहीं असा.
अदय -- फिरणें.
अट्टहास -- मोठें हसें.
अतर्क्य -- तर्क करितां येत नाहीं असा.
अदय -- निर्दय.
अद्रि -- पर्वत.
अधर -- ओंठ (खालचा)
अध:पतन -- खालीं पडणें.
अध्वग -- पांथस्थ.
अनवरत -- नेहमीं.
अनामिका -- करंगळीजवळील बोट.
अनासक्त -- आसक्त नव्हे असा.
अनुरत -- अनुरक्त.
अनुग्रह -- कृपा.
अनुराग -- प्रीति.
अनुरुप -- रुपास योग्य.
अपन्हव -- लपविणें.
अपर्णा -- पार्वती.
अबला -- स्त्री.
अब्धि -- समुद्र.
अभालनेत्र -- ज्याचे कपाळावर नेत्र नाहीं असा.
अभिधान -- नांव.
अभिसारिका -- रात्रीं पतीचा शोध करीत संकेतस्थळीं जाते ती.
अभ्यंतरी -- आंत.
अमरनदी -- स्वर्गीची गंगा.
अमरलोक -- स्वर्ग.
अमित्र -- शत्रु.
अरसिक -- रसिक नव्हे तो.
अरि -- शत्रु.
अर्कतरु -- रुईचें झाड.
अलि -- भ्रमर, भुंगा.
अवद्य -- स्तुत्य.
अवर्ण्य -- वर्णन करितां येत नाहीं तें २ वर्ण्य नव्हे तें, अप्रकृत.
अव्यक्त -- स्पष्ट नव्हे तें.
अशन -- खाणें.
असमग्र -- थोडें.
असिरुप -- तलवाररुपी.
अस्पष्टोक्ति -- स्पष्ट बोलणें नव्हे तें.
अहि -- सर्प, साप.
अहित -- शत्रु.
अंक -- चिन्ह.
अंकित - ताब्यांत, चिन्हयुक्त.
अंगुटि -- आंगुठी.
अंजन -- काजळ.
अतंक -- यम.
अंतर्गृह -- शय्यास्थान.
अंत:सार -- आंतील तत्व.
अंबर -- आकाश, वस्त्र.
अंबुदबर्ग -- मेघपटल.

आ.
आकर्ण ----कर्णापर्यंत.
आकशी -- ओढी.
आक्रोश -- मोठ्यानें ओरडणें.
आगमलालनीय -- वेदांनीं स्तुत्य.
२ आल्यामुळें -
लालन करण्याजोगा.
आजृंभित -- जांभई.
आतिथ्य -- सत्कार, पाहुणचार.
आधेय -- ज्यास आधार देणें ती वस्तु.
आपत्कटाक्ष -- विपत्तीची दृष्टि (वांकडी)
आपत्सुखानुभव -- विपत्ति व सुख यांचा अनुभव.
आयत -- लांब, विस्तीर्ण.
आर्द्र-- -- ओला.
आर्य -- श्रेष्ठ.
आलंबन -- विभावाचा एक प्रकार.
आलिंगन  -- अंगास अंग लाविणें.
आवृत -- वेष्टित, वेष्टिलेला.
आंजनेय -- अंजनीसुत मारुति

इ.
इष्ट -- इच्छिलेलें, आवडतें.
इक्षु -- ऊस.
इंदीवर -- कमल (नील.)
इंद्रनील -- एके प्रकारचें रत्न.

ई.
ईश -- शंकर.

उ.
उक्ति -- बोलणें.
उखर -- जेथें कांहीं उगवत नाहीं अशी.
उच्च -- उंच.
उच्चाटन -- उंचावरुन न फिरणें, काढून टाकणें.
उत्कंठित - उत्कंठायुक्त.
उद्गम -- बाहेर निघणें.
उत्पल -- कमल.
उत्पात -- अनिष्टसूचक गोष्ट.
उदयाद्रि -- उदयाचल, उदयपर्वत.
उदश्रु -- अश्रुयुक्त आसवांनीं भरलेली.
उदीची -- उत्तर दिशा.
उदित -- उदय झालेला, उगवलेला.
उदेले -- उवगले.
उद्दीपन -- विभावाचा एक प्रकार.
उद्धत -- उद्धट, दांडगा.
उद्भव -- उत्पत्ति.
उद्यान -- बाग.
उन्नत उंच.
उपपति -- जार.
उपमर्द -- मानहानि.
उलूपी -- अर्जुनाची स्त्री नाग कन्या.
उलूक -- घुबड,दिवाभीत.

ऊ.
ऊर्ध्वाक्ष -- वर डोळे केलेला.

ऋ.
ऋजु -- सरल.

ऐ.
ऐंद्रनील -- इंद्रनील मण्याचे.

ओ.
ओषधीश -- वैद्य, चंद्र.

क.
कच -- केश, गुरुसुत.
कटाक्ष -- अपांगदृष्टि.
कति कंबर.
कटु -- कडु.
कर्ण -- कान, दाता कर्ण.
कदली -- केळ.
कदंब -- कळंब.
कपोलभाग -- गालाचा भाग.
कबरी -- वेणी.
करभ -- उंटाचा पोर.
करी -- हत्ती.
कर्दम -- चिखल.
कल -- शब्द.
कलभ -- हत्तीचा छावा.
कलाप -- बुचडा, संघ.
कलिका -- कळी.
कलुष -- पाप.
कल्पतरु -- कल्पिलेलें फळ देणारा वृक्ष.
कल्पद्रु -- कल्पवृक्ष.
कश्चिदेक -- कोणी एक.
कंटक -- कांटा.
कंदुक -- चेंडू.
कंदल -- समूह.
कंप -- वरुण, कांपणें.
काकताल -- कावळा बसणें व ढाळी मोडणें या अर्थाचा एक न्याय आहे.
काकतीय -- देशाचें नांव.
काकोदर -- कालियासर्प, निर्भय कावळा.
कापिशायन -- एक प्रकारचें मद्य.
कामधुक्‍ -- कामधेनु.
कामेषुधि -- मदनाचा बाण भाता.
कामोत्सव -- कामाचा उत्साह.
कारकैकग -- एका कारकावर अवलंबून राहणारे.
कार्तवीर्य -- सहस्त्रार्जुन.
कालकूट -- हालाहल, (चवदा रत्नांपैकीं.)
कालाहारार्थ -- यमाचे आहाराकरितां.
कालिंदा -- यमुनानदी.
काव्यविद्‍ -- काव्य जाणणारे कवि.
काषाय -- भगवे वस्त्र.
कांची -- कमरपट्टा.
कांत -- नवरा.
कांतागार -- स्त्रीचें गृह, अंतर्गृह.
कांत्यनुकारी -- कांतीचे सारखी कांति धरणारा.
किटाळ -- अग्निचे कण.
कितव -- लुच्चा, कपटी.
किसलय -- पान.
कीर्ण -- भरलेलें, पसरलेलें.
कुटज -- कुड्याचें झाड.
कुटजोद्भव -- कुटजापासून उत्पन्न झालेले.
कुटिलनयन -- वांकडे नेत्र.
कुमुद -- कमल (पांढरे.)
कुमार, -- मुलगा, कार्तिकस्वामी.
कुलिश -- वज्र.
कुवलय -- कमल, भूमंडळ.
कुश -- दर्भ (एक प्रकारचे)
कुसुम -- फूल.
कुसुमस्त्रज -- फुलांची माळ.
कुसुमेषु -- मदन.
कुक्षि -- काख.
कुंजद्रुम -- कुंजांतील झाडें.
कुंतल -- कुरळे केश.
गर्भभरालसा -- गर्भओझ्यानें अळसावलेली.
गर्हण -- निंदा.
गल -- गळा.
गंध-- -- वास.
गात्र -- इंद्रिय, अवयव.
गाथा -- कल्पित गोष्ट.
गाधिज -- विश्वामित्र.
गान -- गायन, गाणें.
गिरि -- पर्वत, डोंगर.
गिरीश -- शंकर.
गुहा -- विवर.
गुंजारव -- भ्रमराचा शब्द.
गोठवणें -- गोंवणें.
गौड -- एक देश.
गौरी -- जिला ऋतु प्राप्त झाला नाहीं अशी कन्या,
किंवा पार्वती.

घ.
घन -- मेघ, दाट.
घर्षण -- घांसणे.

च.
चकोर -- पक्षिविशेष.
चक्रवर्ती -- सार्वभौम.
चमत्कृति -- चमत्कार, आश्चर्य.
चंडांशु -- सूर्य.
चंद्रिका -- चांदणें.
चाप -- चौरी.
चार -- गूढ पुरुष, गुप्त दूत.
चारु -- सुंदर.
चुंबन -- मुका घेणें.
चूडामणि -- केसांतील रत्न.
चोलेंद्रसिंह -- नृपविशेष.

छ.
छत्र -- राजचिन्ह, छत्री.
छबी -- ऐट.
छावा -- हत्तीचा बच्चा.
छिद्र -- भोंक.

ज.
जगती -- पृथ्वी.
जघन -- मांडी.
जयीं -- जेव्हां.
जरठ -- ह्मातारा.
जर्जर -- जरेनें पीडित.
जलज -- कमल.
जंबाल -- चिखलानें पूर्ण.
जंबु -- जांभूळ.
जान्हवी -- भागीरथी, जन्हुसुता.
जामदग्न्य -- परशुराम, जमदग्निसुत.
जिष्णु -- अर्जुन, जिंकणारा.
जोतिष्मती -- चांदणें.

झ.
झर -- झरा.
झषकेतन -- मदन, मीनकेतन.

ट.
टाहो -- मयूराचें अरवणें.

त.
तडित्‍ -- वी.
तति -- पंक्ति, माळ.
तदा -- तेव्हां.
तनय -- मुलगा, पुत्र.
तनु -- देह, लहान.
तन्वी -- सुंदर स्त्री.
तमाल -- वृक्षविशेष.
तरल -- चंचल.
तरु -- वृक्ष, झाड.
तादात्म्य -- त्याचे सारखे.
तापद -- ताप देणारें.
तारका -- नक्षत्रें, चांदण्या.
तालु -- टाळा.
लिमिघट्टन -- मत्स्यांचें एकमेकांशीं संघर्षन.
तिलक -- टिळा, तिलयुक्त पाणी.
तीव्र -- प्रखर.
तुकावित -- हालवीत, डोलवीत.
तुरगोत्तम -- उत्तम घोडा.
तुल्य -- समान.
तुहिनांशु -- शीतकर, चंद्र.
तृण, गवत.
तृषा -- तहान.
तैं -- तेव्हां.
तोय -- पाणी.

द.
दयिता -- प्रिया.
दरी -- दोन पर्वतांमधील चळीं.
दर्प -- गर्व.
दल -- पान.
लन -- नाश.
दवाग्नि -- वणवा, दावानल.
दशास्य -- रावण, दशमुख.
दंडी -- यति,  कविविशेष.
दंपती -- स्त्रीपुरुष.
दंश-- -- चावणें.
दानवशत्रु -- इंद्र, विष्णु.
दार -- बायको.
दाव -- अरण्य.
दाह -- ताप.
दिक्करी -- दिग्गज.
दिनकर -- सूर्य.
दुरापा -- मिळण्यास कठीण.
दुर्धर्ष -- अनतिक्रमणीय.
दुर्विधि -- दुर्दैव.
दुष्करणीय -- करण्यास कठीण.
दूतिका -- दासी.
दृक्‍ -- दृष्टि.
दृढ -- बळकट, घट्ट.
दैन्य -- दीनता, दारिद्र्य.
दोलित -- लोंबलेले.
दोषाकर -- दोषाची खाण, चंद्र.
द्युतिमत -- दोनबाहुचा.

ध.
धनद -- कुबेर.
धनुर्मुक्त -- धनुष्यापासून सुटलेले.
धनंजय -- अर्जुन, अग्नि.
धन्वी -- धनुर्धारी.
धरा -- पृथ्वी.
धवल -- पांढरा.
ध्रावल्या -- पांढरेपणा.
धी----बुद्धि.
धूम -- धूर.
धूम्र -- धूर.
धूर्जटि -- शंकर.
धूसर -- पांढुरके.
धृति -- धैर्य.
ध्वज -- ध्वजा.
ध्वंसकृत्‍ - नाश करणारे.

न.
नत -- नम्र झालेला.
नति -- नमस्कार.
नभ -- आकाश.
नय -- नीति.
नयनोत्पल -- नेत्रकमल.
नरेंद्र -- राजा.
नर्मदा -- नदीविशेष.
नलिन -- कमल.
नवनीत -- लोणी.
नवमालती -- लताविशेष.
नवाई -- आश्चर्य.
नागाधिप -- शेष.
नायकीण -- नाचणारी.
नायिका -- नाटकांतील मुख्य स्त्री.
निकष -- कसोटी.
निकृष्ट -- कमी.
निगम -- वेद.
नितंब -- कटिपश्चात्‍भाग, कुल्ला.
नितंबिनी -- स्त्री.
निबिड -- घनदाट.
निमेष -- पापणीचें हालणें.
निरत -- रममाण.
निर्गम -- बाहेर निघणें.
निर्भत्सित -- निंदित, तिरस्कृत.
निलय -- घर.
निशीथिनी -- रात्र.
निश्वास -- धापा टाकणें.
निषण्ण -- बसलेले.
निषेध -- नाकारणें.
नीरादान -- पाणी घेणें.
नीलत्व -- नीलपणा.
नीलाब्ज -- नील कमल.
नीलिमा -- नीळेपणा.
नुति -- स्तवन.
नॄतन -- नवीन.
नृपाल -- राजा.

प.
पटल -- आच्छादन, पडदा.
पत्तन -- शहर.
पत्रवेल -- पानांनीं भरलेले वेल.
पद्म -- कमल.
पद्मराग -- एका प्रकारचें रत्न.
पयोद -- मेघ.
पयोधर -- मेघ, स्तन.
परगत -- दुसर्‍याचे ठिकाणीं गेलेले.
परशु -- कुर्‍हाड.
पराग -- कमलांतील रज.
पराभूति -- मोठें ऐश्वर्य, पराभव.
पराशयाभिज्ञ -- दुसर्‍याचें मनांतील भाव जाणणारा.
परिधान -- पांघरण्याचें वस्त्र.
परिणत -- परिपक्व.
परिरंभण -- आलिंगन.
परिषत्‍ -- सभा.
पर्यक -- पलंग.
पवमान -- वायु.
पंक -- चिखल.
पंकज -- कमल.
पाकशासन -- इंद्र.
पाटन -- फाडणें.
पाणिनी -- व्याकरणप्रकार.
पात्ररव -- पात्राचा शब्द.
पादप -- वृक्ष.
पामर -- नीच.
पावक -- अग्नि.
पिक -- कोकिल.
पिच्छ -- पिसें.
पिनाक -- शंकराचें धनुष्य.
पिशाच्य -- भूत.
पीवर -- पुष्ट.
पुनरुक्ति -- पुन्हां पुन्हां बोलणें.
पुरुवंश -- पुरुराजाचा वंश.
पुलकित -- रोमांचयुक्त.
पुलिन -- नदीचें कोरडें झालेलें पात्र.
पुष्कर -- कमल.
पुष्टि -- पुष्ट होणें, पोसणें.
पुष्पिणी -- ऋतुस्नात.
पुष्पिताग्र -- पुष्पयुक्त अग्र.
पुंज -- पुंजका.
पुंस्कोकोल -- कोकिलांतील नर.
पुंस्त्व -- पुरुषत्व.
पृथु -- मोठे.
पोत -- मुलगा.
पौर -- पुरवासी लोक.
प्रकृत -- हल्लीचे, वर्ण्य.
प्रणीयनी -- नम्र.
प्रतरण -- फसविणें.
प्रतीप -- प्रतिकूल.
प्रभात -- प्रात:काळ.
प्रमदा -- तरूण स्त्री.
प्रमोद -- आनंद.
प्रयोजन -- कारण.
प्रवाह -- ओघ.
प्रवाल -- पोवळे.
प्रशमावस्था -- शांतीची स्थिती.
प्रसरणें -- प्रसरणें.
प्रसीद -- प्रसन्नहो.
प्रसूती -- बाळंतपण.
प्रसून -- पुष्प.
प्रस्तर -- दगड.
र्पस्थ -- भांडें.
प्रहार -- हाणणें, आघात.
प्राकाराग्र -- गच्ची.
प्लवंगम -- वानर.
फ.
फटविलें -- फसविलें.
फेंन -- फेस.
बटु -- बहिरा
बद्ध -- बांधलेला.
बलभितू -- इंद्र, बलनाशक.
बलाहक -- मेघ.
बहासी -- बोलावशी.
बालार्क -- सकाळचा सूर्य.
बाल्य -- बाळपण.
बष्पि -- अश्रु.
बिंबत्व -- बिंबफळाचा भाव.
बिंबोष्ठी -- बिंबफळासारखे आहेत जीचे.
बुध -- शहाणे.
बुरे -- वाईट.
बृहत्कथा -- मोठ्या कथा.
ब्रह्मर्षी -- ब्राह्मणांतील ऋषी.

भ.
भट -- वीर.
भद्र -- कल्याण.
भर्ता -- पति.
भवन -- घर.
भविष्य -- होणारे.
भंगले -- मोडले.
भाकितो -- सांगतो.
भावित -- होणारे.
भावोन -- वाटोन.
भाष्य -- भाषेंत अर्थ करणें.
भास्वान्‍ -- सूर्य, कांतिमान्‍.
भुवन -- घर.
भूत -- झालेलें.
भृंगांक -- भुंगा व चिन्ह किंवा कलंक.
भ्रमरावलि -- भुंग्याची ओळ.
भ्रूवल्ली -- भवईरुपी वेल.

म.
मकर -- जलचरविशेष.
मग्न -- बुडालेला.
मणिकंधर -- रत्न गळ्यांत आहे असा.
मत्त -- माजलेला.
मद -- माज.
मदिरालस -- दारुनें अळसावलेले.
मदीय -- माझे.
मदोत्कट -- मदानें परिपूर्ण.
मद्य -- दारु, मादक पदार्थ.
मदंग -- माझें अंग.
मनु -- राजर्षिविशेष.
मनोहर -- रमविणारा.
मन्मथ -- मदन.
मलीमस -- मलीन.
महि -- पृथ्वी.
मंजरी -- मंजिरी, अग्र.
मंजीर -- पायांतील पैंजण.
मंजु -- मंजुल, गोड.
मंडण -- शोभविणारे.
मंदराद्रि -- मंदर नांवाचा पर्वत.
मंदाकिनी -- स्वर्गंगा.
मात्सर्य -- द्वेषबुद्धि.
मार्गण -- बाण.
मालती -- वेलविशेष.
मालवीय -- माळवा देशांतील.
मालिन्य -- मलिनपणा.
मित्र -- सूर्य, स्नेही.
मिथ्या -- खोटें.
मिलाफ -- संगती.
मिष -- निमित्त.
मुकशी -- सोडशी.
मुकुल -- कळी.
मुक्त -- सोडलेले, मोती.
मुदातिशय -- अत्यानंद.
मुनि -- ऋषि, मननशील.
मुर्घ्नि -- मस्तकावर.
मूषक -- उंदीर.
मृगलांछन -- चंद्र.
मृणाल -- कमल.
मेखला -- कमरपट्टा.
मेदिनी -- पृथ्वी.
मेलन -- मिलाफ.
मैथिल -- मिथिलेचा राजा जनक.

य.
यज्ञोपवीत -- जानवे.
यामिनी -- रात्र.
युगुल -- जूग, जोडपे.
युद्धाडंबर -- युद्धाचा डौल.
यथप -- संघाचें पाळण करणारा.
योगिराड्‍ -- योग्यांचा राजा.
यौवन -- तरूणपणा, तारुण्य.

र.
रजनी -- रात्र.
रत -- रममाण.
रति -- प्रीति.
रतिबंध -- आसन (कामशास्त्रांतील.)
रत्नमाला -- रत्नाची माळ.
रद -- दांत.
रम्य -- सुशोभित.
रश्मि -- किरण.
रहस्य -- गुप्त गोष्ट.
राजन्यजन्य -- क्षत्रियसंघ.
राजन्वती -- राजानें युक्त.
रिपु -- शत्रु.
रुचिर -- गोड, सुंदर.
रुत -- पक्ष्यांचा शब्द.
रुपांतर -- अन्य रुप.
रेणू -- कण.
रोध:पात -- तीराचें ढांसळून पडणें.

ल.
लग्न -- लागलेलें.
लता -- वेल.
लंपट -- आसक्त.
लाक्षारंजन -- राखेचा रंग लावणें.
लांछन -- कलंक.
लीलावती -- लिलांनीं युक्त, लीला करणारी.
लुब्ध -- लोभाविष्ट, भिल्ल.
लोपामुद्रापति -- अगस्ति.
लोल -- चंचल.
लोलाक्ष -- चंचल नेत्राची.
 
व.
वक्र -- तोंड.
वच -- बोल.
वत्स -- बाल.
वत्सर -- वर्ष.
वदन -- तोंड.
वनिता -- स्त्री.
वपु -- शरीर.
वराह -- डुक्कर.
वारांगना -- नाचणारीण, उत्तम स्त्री.
वर्ण्य -- वर्णन करण्यास योग्य, प्रस्तुत.
वर्य -- श्रेष्ठ.
वलय -- बांगडी, कंकण, मंडल.
वल्मीक -- वारुळ.
वसन -- वस्त्र.
वसुधा -- पृथ्वी.
वस्त्वन्वय -- वस्तूचा अन्वय ह्मणजे एका ठिकाणी जोडणें.
वक्ष -- ऊर.
वंध्या -- वांझ.
वाक्पटुत्व -- बोलण्याची चतुरता.
वाग्देवी -- सरस्वती.
वाग्धोरणी -- बोलण्याची सरणी.
वाग्बंधन -- बोलणें बंद करणें.
वाग्ब्रह्म -- वाणीरुप ब्रह्म.
वापी -- विहीर.
वारण -- हत्ती, निवारण.
वारि -- पाणी.
वारिराशी -- समुद्र.
वार्राशी -- समुद्र.
वालुका -- वाळू.
वासर -- दिवस.
वाहिनीपति -- समुद्र, सेनापति.
वांच्छा -- इच्छा.
विकासे -- प्रकाशे, फुले.
विकासित -- प्रफुल्ल.
विट -- जार.
वितत -- विस्तृत.
विद्युत्कटाक्ष -- विजेची, अपांगदृष्टि.
विद्रुम -- पोवळें.
विधि -- ब्रह्मदेव, विधान.
विधु -- चंद्र.
विनय -- नम्रता.
विषद्‍ -- विपत्ति.
विपक्ष -- शत्रूचा पक्ष.
विपिन -- अरण्य.
विपुल -- पुष्कळ.
विप्रलंभ -- शृंगारातील भेद.
विबुध -- ज्ञाता.
विभिन्न -- निरनिराळे.
विभो -- प्रभो.
विमल -- स्वच्छ.
विरल -- जुदे जुदे, पृथक्‍ पृथक्‍.
विरलांजलि -- वेगळालीं बोटें.
विरुपाक्ष -- शंकर, विषम दृष्टि ज्याची.
विरोध -- शत्रुत्व, वैर.
विलंघणे -- ओलांडणे.
विलास -- खेळ, लीला.
विलोल -- चपल.
विवर -- भोंक, छिद्र, गुहा.
विवृत -- स्पष्ट.
विवेक -- विचार.
विश्व -- जग.
विषाद -- दु:ख, शंकर.
विसंबती -- वेगळें न टाकणें.
विहग -- पक्षी.
विहाय -- स्वर्ग.
वृष -- बैल.
वृषपति -- शंकर, गौळी.
वृषभ -- वर्षाव.
वेतसी -- वेत.
वेदना -- कळा.
वेश्या -- कलावंतीण.
वेंकटगिरि -- वेंकटाचल.
वैचित्र्य -- विचित्रता.
वैधर्म्य -- विरुद्ध धर्म.
वैय्यर्थ्य -- फुकटपणा.
व्यक्त -- स्पष्ट.
व्याजवाक्य -- कपटवाक्य.
व्रज -- स्थानविशेष.
व्रण -- छिद्र.
व्रीडा -- लज्जा.

श.
शकट -- गाडी.
शकुंत -- पक्षी.
शरद -- ऋतुविशेश.
शशभृल्लेखा -- चंद्रकला.
शशलांछन -- चंद्र.
शिखरी -- पर्वत.
शिखी -- मोर.
शिथिलता -- मांद्य.
शिप्रा -- नदीविशेष.
शिरीष -- शिरसाचें फूल.
शिलीमुख -- भ्रमर, बाण.
शील -- स्वभाव.
शुक -- पोपट.
शुचि -- स्वच्छ, शृंगार.
शुनकाधम -- कुत्रा.
शूली -- शंकर.
श्रॄंखलावैचित्र्य -- सांखळीचें वैचित्र्य.
शौर्यानल -- शौर्यरुप अग्नि.
श्रुति -- वेद, कान.
श्रोणी -- नितंब.
श्वसन -- वायु, श्वास.

ष.
षष्ठाक्षरपर -- साहवे अक्षराचे पलीकडले.
सप्तम -- सातवे.
सचिवता -- नजीकता, सामीप्य.
सच्चरित -- चांगली कृति.
सजता -- सिद्ध होता.
सज्ज -- सिद्ध.
सटा -- आयाळ.
सदिषुधि -- चांगला बाणाचा भाता.
सदुपायन -- चांगली नजर.
सदृश -- सारखे.
सदैव -- नेहमी.
सद्म -- घर.
समद -- मदयुक्त.
समाश्रित -- आश्रा केलेले.
संमार्जन -- सारवणें.
सम्मीलित -- मिळालेले.
सरसिज -- कमळ.
सरसीरुह -- कमळ.
सलिल -- उदक.
सविता -- सूर्य.
सव्य -- डावा.
सशकाररावण -- शकारयुक्त रावण श्रावण.
ससूचन -- सूचनेसहित.
सह्कार -- आंब्याचें झाड.
सहाकारी -- साहाय करणारे.
संकर -- मिलाफ.
संकुल -- युक्त.
संघ -- वर्ग.
संक्षोभ -- क्षुब्ध होणे.
संजीवन -- सजीव करणें.
संदिग्ध -- संदेहयुक्त.
संपदन्य -- दुसरी संपत्ति.
संभाव्यमान  -- होण्याजोगें.
संलाप -- परस्पर भाषण.
संस्कार -- विधि.
संज्ञा -- नांव.
साकूत -- कपटयुक्त.
सागर -- समुद्र.
साधर्म्य -- समान धर्मपणा.
साध्वस -- भीति.
साध्वी -- पतिव्रता.
सानुराग -- प्रीतियुक्त.
साभिप्राय -- अभिप्रायासह.
सामंत -- मांडलिक.
साम्य -- सारखेपणा.
सारस्वत -- विद्या.
सारंग -- हरिण.
सार्थ -- अर्थयुक्त.
सावज -- जनावर.
सिंचितो -- शिंपडतो.
सिंजित -- भूषणाचे शब्द.
सिद्धद्वंद्व -- दोन सिद्ध पुरुष.
सत्किर -- एक प्रकारचा शब्द.
सुखोच्छेदक -- सुखाचा नाश करणारे.
सुगतिद -- चांगली गति देणारे.
सुचिर -- पुष्कळ दिवस.
सुधांशु -- चंद्र.
सुधी -- बुद्धिमान.
सुमति ----चांगली बुद्धि.
सुरनदी -- मंदाकिनी.
सुरभी -- कामधेनु, सुगंधयुक्त.
सुंदरी -- तन्वी.
सुकर -- करण्यास सोपें.
सूत्रधार -- नाटकाचा प्रयोग करणारा.
सेतु -- पूल.
सोदर -- सख्खे भाऊ.
सोपानमाला -- जिना.
सोपानालि -- जिना.
सौकर्य -- करण्यास सुलभ.
सौध -- राजगृह.
स्कंधांतर -- निरनिराळ्या खांद्या.
स्तोक -- थोडें.
स्तंभ -- खांब.
स्थविर -- ह्मातारा.
स्नेह -- मित्रत्व, तेल.
स्पर्धा -- बरोबरी.
स्फुटित -- फुटलेले.
स्फुर्ति -- स्फुरण होणें.
स्मर -- मदन.
स्मारक -- स्मरण देणारे.
स्यंदन -- रथ.
स्वर्गति -- मोक्ष, स्वर्गी जाणें.
स्वर्भानु -- राहु.
स्वात्मा -- स्वत:चा आत्मा.
स्वैरिणी -- स्वछंद चारी स्त्री.
हट -- बाजार.
हमीर -- नामक वीर.
हर्म्य -- घर,मंदिर ( धनिकांचे.)
हंत -- उद्गारार्थी शब्द.
हस्तजाल -- हात.
हंसी -- हंसाची मादी.
हालाहल -- कालकूट.
हास्योपायन -- हास्यरुप नजर.
हिमकर -- शीतकर, चंद्र.
हीन -- हलका, कमी.
हुताशन -- अग्नि.
हृद्य -- मनोहर.
हृष्ट -- आनंदित.
हेत्वंतर -- अन्य हेतु.
हैम -- हिमसंबंधी, थंड.

क्ष.
क्षीण -- कृश, क्षय पावलेला.
क्षीराब्धि -- क्षीर-सागर.
क्षेम -- कल्याण.
क्षौमांशुक -- पांढरें वस्त्र.
क्ष्मातल -- पृत्वीतल.

ज्ञ.
ज्ञाता -- जाणलेला.
ज्ञाता -- जाणता, बुध.

N/A

References : N/A
Last Updated : February 23, 2018

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP