जय जय सदगुरु नागनाथा । जगदुद्वारका हंस समर्था । तुझी तूंचि बोलवी कथा । मनोरथ पुरवी ॥१॥
तुंगणीमठीं रुद्राराम । सर्वसुखाचा आराम । अंगें पूर्ण ब्रह्म आत्माराम । भक्तकाम अवतरला ॥२॥
केवळ सच्चिदानंदकंद । जेथें त्रिपुटीचा ओसरला भेद । आपुलिये निजसुखाचा स्वाद । आपणां घेतां न ये ॥३॥
गुळें गूळ केवीं चाखावा । कापुरें कापूर केवीं हुंगावा । तेवी आपुला आनंदलेश सेवावा । आपणचि केवी ॥४॥
यास्तव सच्छिष्य जरी मिळे । तरीच ब्रह्मानंदाचे सोहळे । बोधद्वारां अभेद निवळे । मावळोनि अज्ञान ॥५॥
ऐसा सच्छिष्य कोण जन्मला । अवघे गुंतले सकामनेला । एखादा परमार्थासी जरी लागला । तरी तो गुंतला भिडेनें ॥६॥
आपणां वेगळा सच्छिष्य जन्मेना । ऐसें रुद्रहंसे जाणोनि मनां । संकल्प करिते जाले कीं आपणां । अवतरणें लागे ॥७॥
दुजी व्यक्ति धरुन आपण । आपणचि गुरु परिपूर्ण । आपण आपणांसी उपदेशून । निजसुख सेवूं आपुलें ॥८॥
ऐसा सदगुरुहंसें संकल्प करितां । पुढें काय वर्तलें तें बोलिजेल आतां । तेचि कथा ऐकिजे श्रोतां । नागनाथगुरुची ॥९॥
दिल्लीमाजीं राजा यवन । त्याचा वजीर एक गौडब्राम्हण । शुकराज तयाचें नामाभिधान । धनकनकसंपन्न घरीं ॥१०॥
द्वादशशतें अश्वशाळा । गजरथादि संपत्ति सकळा । वर्तणूकही जयाची सुशीळा । भगवदभक्तचि तो ॥११॥
सहजाबाई पत्नी तयाची । पतिसेवेसीच आवडी जिची । पतीविण दैवत नेणे कधीचि । ना दुसरें व्रत ॥१२॥
शुकराजहि साधु गहन । परमार्थ चालवी प्रपंच करुन । जयाचें बहुत असे कवन । शेवटीं नाम शुकानंद ॥१३॥
एके दिनीं सुदिन असतां । आनंदरुप क्रीडती उभयतां । सत्त्वात्मक भाव असे रमतां । ते समयीं गर्भ राहिला ॥१४॥
सावधान श्रोती असावें । रुद्रहंसें जेव्हां कल्पिता बरवे । तो संकल्प दिल्लींत संभवे । गर्भ सहजाबाईसी ॥१५॥
दिवसेंदिवस गर्भ वाढत । शुकानंद दानधर्मे करीत । प्रतिदिनीं ब्राह्मणसंतर्पण होत । उपायनें येती प्रजेची ॥१६॥
यवनराजाही सदना आला । इनाम जहागिरी देता जाला । आणि आनंद होय पदरिच्या लोकांला । नाना उत्साह करी ॥१७॥
एके दिनीं मंदिरांत । शुकानंद बैसला स्त्रियेसहित । एकांत पाहुनियां डोहळे पुसत । पतिव्रतेसी ॥१८॥
सांग सखये तुज काय आवडे । ते ते मनोरथ पुरवीन कोडें । ऐसें पतीचें वचन ऐकोनि निवाडे । सहजबाई बोलत ॥१९॥
जी जी मज वनांत जावें वाटतें । लुटवावें सर्व संपत्तीतें । वनफळें मुळें खावें ऐते । अथवा पाला लिंबाचा ॥२०॥
ऐसें कांतेचें वचन ऐकतां । शुकानंद म्हणतसे चित्ता । हा योगभ्रष्ट आला गर्भा आतौता । परी प्रपंच त्यागील ॥२१॥
प्रपंच परमार्थ दोनी चालवी । ऐसा नव्हे होईल गोसावी । असो कांतेची कामना पुरवावी । तेव्हां नेत बागामाजीं ॥२२॥
एका वृक्षातळीं बैसविली । वनफळें देती जे जे इच्छिली । संपत्तीहि आणवून वांटिली । तयेच्या हस्तें ॥२३॥
द्रव्य रत्नें मुक्ताभूषणें । अश्व गज आणि गोदानें । वस्त्रपात्रें ब्राह्मणांकारणें । यथेच्छ दिधलीं ॥२४॥
मागुती आणिली सदनासी । दानें देववी प्रतिदिवशीं । असो नवमास लोटतां गर्भासी । प्रसूतिसमय आला ॥२५॥
बहुत स्त्रिया मिनल्या सदनीं । तंव प्रसूत जाली सहजा कामिनी । पुत्र जाला जाला म्हणवुनी । जयशब्द प्रगटला ॥२६॥
धडकती वाद्यांचे कल्लोळ । जनही आनंदले सकळ । ब्राह्मण मिळवुनी धन वाटी पुष्कळ । शुकानंद ॥२७॥
स्नान करुनी पुत्रमुख पाहिलें । ब्राह्मणांसी परम संतोषविलें । परी जातक नाहीं वर्णूं दिधलें । शुकानंदें तेव्हां ॥२८॥
इतर जो जो विधि लोकरीती । तो तो केला यथाशक्तिमति । तेरावें दिवशी नाम निश्चिती । नागनाथ ठेविलें ॥२९॥
सर्व जन त्या चिमणिया बाळा । आल्हाद पावती देखतां डोळा । केवळ स्वरुपें मदनाचा पुतळा । जो अवतरला जगदुद्वारा ॥३०॥
इति श्रीमद्वंसगुरुपध्दति । ग्रंथरुपें ज्ञानाभिव्यक्ति । नागनाथहंसाख्यान निगुती । प्रथम प्रकरणीं ॥१॥