० पद १६ वे
सद्गुरु जो हरी । गेलों त्याच्या घरी । तेणें ब्रह्म-हिरा । दाखवीला ॥१॥
अमोलिक हीरा । स्वरूपें निर्मीला । सबाह्य बहुला । तेज फांके ॥२॥
हिरा यासी कांही । पाठी-पोट नाहीं । अवघाची पाही । तेजोरूप ॥३॥
निजप्रभा-दिप्ती । फांके आत्मज्योती । तेणें हें त्रिजगतीं । ढवळली ॥४॥
बिंबेंवीण चोख । तेज अलौकीक । रत्न अमोलीक । काय सांगो ॥५॥
निजरूपे-किळा । फांकती निर्मळा । तेणें सूर्यकळा । लोपलीया ॥६॥
लोपला शशांकु । वन्ही हरपला । पूर्ण प्रकाशला । ब्रह्मपणीं ॥७॥
जयापासीं हिरा । असे अखंडीत । तोची भाग्यवंत । तिही लोकीं ॥८॥
प्रेम-मोल घेती । हिरा हाती देती । उधारा न सांगती । घड गोष्टी ॥९॥
केशव म्हणे चित्त । समर्पिलें त्यासी । तेणें तजोराशी । समर्पीलें ॥१७॥
० पद १७ वें
ब्रह्मादिकां न कळे अंत रे । श्रुतिशास्त्रें परतली जेथें रे ॥ध्रु॥
सिद्धांतांचा न चढे हात रे । बळीय तेथें रीघाले संत रे ॥१॥
बळीये नाहीं सज्जनापरतें । ज्याचें बळ सकळां वरूतें ॥
परतें जिहीं केलें रे अहंते । हृदयींच ठेवीले निरूतें ॥२॥
जेथें हेतुलक्षण न चाले । तेथें संत सर्वांगी रिघाले ॥
निज० पदीं तद्रूप जाले । ब्रह्मानंदे सर्वदा निवाले ॥३॥
ब्रह्मानंद हृदयीं भोगिती । तेणें सुखें सर्वदा डुल्लती ॥
सद्गुरुकृपें केशव निश्र्चिती । सहजीं सहज लाधली हे स्थिती ॥४॥
० पद १८ वें
गुरूनें गुज सांगतां श्रवणीं । निजरूप देखीलें नयनी ॥ध्रु॥
आतां सय्ये करूं मी काय वो । दुजें मज न दिसे माय वो ॥१॥
दृश्यें भास मोडला सकळ । निजतत्त्व कोंदलें निःखळ ॥२॥
गुरुकृपें केशवीं विश्र्वासू । अंतर्बाह्य परिपूर्ण प्रकाशू ॥३॥
० पद १९ वें
आसनी, शयनी, भोजनी, गमनीं । रूप रे तुझें पाहें मी नयनीं ॥ध्रु॥
आणीक कांहीं नेणें मी केशवा । ध्यान रे तुझें लागलें माधवा ॥१॥
कर्म, धर्म राहिले सकळ । ध्यातां तूझी मूर्ती हे केवळ ॥२॥
केशव-प्रभु मानस-मोहना । आवडी तुझी लागली नयना ॥३॥
० पद २० वें
अष्टभाव मंचकु साजिरा । वरी शांतिसेज हे अवधारा ॥ध्रु॥
विज्ञान-पुष्प अरळ निर्धारा । तेथें स्वामी पहुडला सोयरा ॥
तेथें माझ्या स्वामीचें पहुडणें । जेथें नाहीं दृश्याचें देखणे ॥१॥
स्वानुभूती स्वामीची अंतुरी । अखंड प्रेमरळी याते करी ॥
क्रीडेलागीं अलक्ष वोवरी । आत्मक्रीडा होतसे अंतरीं ॥२॥
चैतन्याचे दीपक लाविती । स्वानंदाचीं भूषणें शोभती ॥
सहजाचे उपभोग भोगती । आपेआप स्वलीळा रमती ॥३॥
स्वबोधाचीं कपाटें दीधलीं । माजी प्रकृति पुरुष ते येकलीं ॥
आत्मसुख-भोगासी राबलीं । गुरुकृपें केशवें वंदिली ॥४॥
० पद २१ वें
वंदुनि गुरुरायाचीं पाउलें । समाधि-सेजेवरी मी पहुडलें ॥
तेथें एक नवल म्यां देखिलें । वाटे मज-माजी मी भेटलें ॥१॥
तेथींचे सुख सांगतां साजनी । मौन्य पडलें चौघींच्या वदनी ॥ध्रु॥
पाहतां कांही न दिसे तंव डोळा । हरपली दीप्तीसी दीपकळा ॥
कळा-कळातीत हो सोहळा । सहजीं सहज होतसे अवलीळा ॥२॥
मज मी वो भेटली आपण । हेंही तेथें राहिलें स्फुरण ॥
सद्गुरुकृपें केशवीं परिपूर्ण । तेथें कवणां भेटे वो कवण ॥३॥
० पद २२ वें
पायाळें हे साधिलें निजधन । गुरुकृपा घालुनी अंजन ॥ध्रु॥
बळी जिहीं देहासी दीघलें । तेणें वस्तु साधीलें आपण ॥१॥
जुनाट ठेवा पूर्वजीं ठेविला । महायत्न करूनी साधीला ॥२॥
गुरुकृपें केशवीं साधिलें । आत्मधन अवघेंचि लाधलें ॥३॥
० पद २३ वें
साफल्य जन्म जालें । नाम वाचेसि आलें ।
स्वरूप लक्षितांची । भवदुःख हें गेलें ॥१॥
सदगुरूनाथ देवा । तुझी फावली सेवा ।
माझाचि मजमाजी । मज लाधला ठेवा ॥ध्रु॥
देहींच देहभाव । जाला निःशेष वावो ।
स्वसुख भोगितांची । नाहीं मीपणा ठावो ॥२॥
मुळींच द्वैत नाहीं । ऐसें बिंबले पाहीं ।
केशवीं प्राप्ति झाली । पूर्ण तूझिया पायीं ॥३॥
० पद २४ वें
जो संसारसागरी तारी । जो काळाचें भय निवारी ।
जो अज्ञान संकटी तारी । जो अच्युतानंत अविकारी गे बाई ये ॥१॥
तो गुरु निजजनक माझा । देव त्याविना नाहीं दुजा ।
त्याचे चरण चुरीन वोजा । नित्य हृदयीं करीन त्याची पुजा ग बाई ये ॥ध्रु॥
जो अप्रांत चित्-दातारू । नाहिं त्याविण कांहीच थोरू गे बाई ये ॥२॥
जे साराचें सार निर्मळ । जें क्षराक्षराचें मूळ ॥
जें निष्कंप नित्य निष्कळ । जें केशवाचें गुह्य केवळ गे ॥३॥
० पद २५ वें
निजबोधाची दिवटी लावी । देव प्रत्यक्ष नयनीं दावी ॥ध्रु॥
या गुरूसी काय बा द्यावें । आम्ही उतराई काश्यानें व्हावें ॥१॥
सिद्धस्वरूप चोरलें होतें । तें उमगलें याचेनि हातें ॥२॥
स्वामी केशवाचा कृपाळू खरा । येणें भेटविलें विश्र्वंभरा ॥३॥
० पद २६ वें
भवभंजन सद्गुरूनाथ । तेणें मस्तकीं ठेविला हात ॥१॥
माझा घोत अवघा केला ॥ माहां शुन्यासी ग्रासुनि ठेला ॥ध्रु॥
स्थूल-सूक्ष्म-देह द्वय नासी । मी-तूंपण लावुनि ग्रासीं ॥२॥
म्हणे केशव आनंदराशी । आम्ही काय म्हणावें त्यासी ॥३॥
० पद २७ वें
विश्र्वभक्षक तक्षक पाहीं । त्यासि भक्षक कोण्हीच नाहीं ॥१॥
त्यासी भक्षुनि येणे माय । मज रक्षिले सांगो काय ॥ध्रु॥
पिंड ब्रह्मांड वदनीं घाली । त्याची जाळुनी रक्षा केली ॥२॥
म्हणे केशव सदगुरुराजा । माय-बाप तूं कृपाळु माझा ॥३॥
० पद २८ वें
हात माथां पडतां पाहे । देहपात होउनि जाय ॥१॥
तरी आनंद होतो माय । तें मी नवल सांगों काय ॥ध्रु॥
प्राप्तिवांचुनि आनंद होणें । ऐसें बोलतां लाजिरवाणें ॥२॥
गुरुकृपें केशवि खूण । स्वयं आनंदसागर पूर्ण ॥३॥
० पद पद २९ वें
कानिं रिघतां ज्याचें वचन । जालों त्रैलोक्याचा कान ॥१॥
त्याचा महिमा वानूं काय । तोचि बाप तोचि माय ॥ध्रु॥
जेणें अवलोकितां डोळा । जालों रवि-चंद्राचा डोळा ॥२॥
जेणें हृदयी धरितां पाहे । जालों वेदाचें हृदय ॥३॥
ज्याचा माथां पडतां हात । सकळ मजमाजी मी सकळांत ॥४॥
म्हणे केशव ज्याचे भेटी । जीव ईश्र्वर दोन्ही घोटीं ॥५॥
० पद ३० वें
माझा डोळा अवघा घेसी । तुझा डोळा सगळा देसी ॥१॥
तरि मी पाय वंदिन तुझे । पुढें नाचेन बरव्या वोजें ॥ध्रु॥
डोळा घालुनि डोळ्यामाजी । येकडोळाचि नांदवी आजी ॥२॥
डोळियासी देउनि डोळा । म्हणे केशव करि सोहळा ॥३॥
० पद ३१ वें
भवसागर तरावया । स्वसंवेद्या सद्गुरुराया ॥ध्रु॥
तुझें नाम धरिलें कंठी । तेणें तरलों उठाउठीं ॥१॥
श्रुतिसारा विश्र्वंभरिता । गुण-निर्गुण-भेदरहिता ॥२॥
म्हणे केशव सुखैकघना । आदिरूपा देव-निधाना ॥३॥
० पद ३२ वें
काना वाटे दाउनि देवो । डोळां दिसे तें केलें वावो ॥१॥
काना वाटे देउनि देणें । कान नाहिंच केलें येणें ॥ध्रु॥
कानडोळा दोन्ही उडवी । देणें घेणें अवघेंचि बुडवी ॥२॥
केशव स्वामींचे ऐसें देणें । कान नाहिंच केला येणें ॥३॥
० पद ३३ वे
गुप्त होतें ते प्रगट केलें । सेखीं गुप्त करुनी ठेविलें ॥१॥
माझा गुप्त लिंग तो गुरू । प्राणसखा गुप्तेश्र्वरू ॥ध्रु॥
गुप्त प्रगट म्हणतां नये । ऐसें गुप्तचि केलें पाहे ॥२॥
केशवस्वामी अखंड गुप्त । स्वानुभवें जाला क्लुप्त ॥३॥
० पद ३४ वें
वेदशास्त्रें म्हणती गुप्त । ते गुरुनें केलें क्लुप्त ॥१॥
आम्ही तेणेंचि जालों तृप्त । नाहिं सांगिजे संतें वृत ॥ध्रु॥
वृत्तिवांचुनि तृप्त झालों । तृप्त होउनि ठाइं निवालों ॥२॥
गुरुकृपें केशवी प्राप्ती । प्राप्ती गा्रसुनि स्वयंभ तृप्ती ॥३॥
० पद ३५ वें
हातिं धरुनी दिधलें नसे । परी हाता आले असे ॥१॥
नवल सद्गुरुचें देणें । ज्याचें भरूनी घ्यावें तेणें ॥ध्रु॥
देणें घेणें कांहिंच नाही । ऐसें देणें दिधले पाहीं ॥२॥
केशवस्वामी ऐसा देतो । घेउं जाणे तो घेणेंचि होतो ॥३॥
० पद ३६ वें
विश्र्वे गिळिलें जेणें सापें । तो सांपचि गिळिला बापें ॥१॥
आम्ही निर्भय झालों आतां । हात बहुथोरांचा माथा ॥ध्रु॥
हातें सौंसाराचा घात । हातें प्रगट केला नाथ ॥२॥
हातें सुखरूप झालों पाहीं । हातें तारलों संदेह नाहीं ॥३॥
हातें हातींच दिधला देवो । देव रूपाचि त्याचा देहो ॥४॥
केशा म्हणे तो सदगुरुमूर्ती । हातीं घेती ते तद्रुप होती ॥५॥
० पद ३७ वें
ज्याच्या पायांची होतां भेटी । जन्ममरणासी पडली तुटी ॥१॥
त्याच्या स्वरूपीं घाला मिठी । कीं ती व्यर्थचि मायिक गोष्टी ॥ध्रु॥
आळिंगितां ज्याचे आंग । माझें आंगचि जालें अनंग ॥२॥
केशव म्हणे उठाउठीं । जावें विरोनि त्याच्या पोटी ॥३॥
० पद ३८ वें
प्रेम देउनि वेधिलें मन । मन वेधुनि फुंकिले कान ॥१॥
कानावाटे दाविलें ज्ञान । ज्ञानें केले समाधान ॥ध्रु॥
ज्ञानस्वरूप तो मी देवो । मज दावुनि हरिला देहो ॥२॥
देव केले तो निजदेव माझा । म्हणे केशव सद्गुरुराजा ॥३॥
० पद ३९ वें
दीनबंधु सुखैकघना । करी पालट माझ्या मना ॥१॥
कृपाळु वा सद्गुरुनाथा । तुझ्या चरणीं मी ठेविन माथा ॥ध्रु॥
माझें मीपण अवघें हरी । मज आपणऐसें करी ॥२॥
सांगे केशव जीवाचा भाव । देइं अक्षय ० पदिं मजला ठाव ॥३॥
० पद ४० वें
श्रुति-शास्त्र परतें जें की । हातीं आणुनि दिधलें तें की ॥१॥
काय द्यावें तुजलागुनी । उदराच्या शिरोमणी ॥ध्रु॥
बुद्धिबोधें बोधुनि नीकी । केलें परमानंदे सुखी ॥२॥
म्हणे केशव सद्गुरुनाथा । पाइं धनिवरि ठेविन माथा ॥३॥
० पद ४१ वें
गुरु गुरु गुरु गुरु करितों मी । झोंबोनि चरणा धरितों मी ॥१॥
माय-बाप तूं धनि माझा । पाळक कुतरा मी तूझा ॥ध्रु॥
थापटुनि झणिं निजहातें । अखंड सावध करि मातें ॥२॥
केशवकवि म्हणे दातारा । स्व० पदीं देईं मज थारा ॥३॥
० पद ४२ वें
विवेकसिंधूची चिद्रत्नें । लेवविलीं मज यत्नें ॥१॥
तो जम आठवतो गुरुराजा । प्राणविसांवा माझा ॥ध्रु॥
अखंड देउनियां स्मरणासी । द्वैतभयासी नाशी ॥२॥
अक्षय प्राप्तीचा निजदाता । केशव जनिता आतां ॥३॥
० पद ४३ वें
आनंद केला बा गुरुराया । हरिली सकळही माया ॥१॥
चिंता ममता हे तंव नेणें । ब्रह्मचि हें मी जाणे ॥ध्रु॥
त्रिपुटी ग्रासुनियां सुख देशी । प्राणविसांवा होशी ॥२॥
केशव-दातारा सुखसारा । स्वरुपीं दिधला थारा ॥३॥
० पद ४४ वें
मज रे तया सखया अवधूता । भजनेंचि करी भवसागर रीता ॥१॥
संसार-सांखळी स्मरणें तोडी । लावी अखंडित निजगोडी ॥ध्रु॥
आनंदराशी सर्वसुख प्रकाशी । प्रकाशक शिव अविनाशी ॥२॥
सुखधन चिद्धन त्रिभुवनराजा । केशवस्वामी निजतारक माझा ॥३॥
० पद ४५ वें
वाचिलें गुरुवाक्य आम्ही । लिहिलें तेंचि या अंतर्यामीं ॥१॥
पावलों तेणें परमधामीं । सहजचि मुक्तकामीं निष्कामीं ॥धु्र॥
सद्गुरुवाक्य जतन केलें । तेणें हें द्वैत विरोनि गेलें ॥
त्रिगुणालागीं पाणी पडिलें । सुखेंचि अवघें कोंदाटलें ॥२॥
ठेवितां गुरुवचनीं विश्र्वासू । जाहला निजतत्त्वप्रकाशू ॥
भेटला सहज अविनाशू । खुंटला आपेंआप आयासू ॥३॥
पाहतां गुरुवाक्य यथार्थ । फावला अवघा फळितार्थ ॥
केशवीं गुरुचरणीं भावार्थ । लाधला तेथेंची परमार्थ ॥४॥
० पद ४६ वें
गुरुमूर्ती अखंड आठवे रे । रूप त्याचें हृदयि सांठवे रे ॥१॥
क्षणाक्षणा आठव मज देतो । नाठवी मी तरी आठवीतो रे ॥ध्रु॥
कधीं कोठें न वचे मजवीण । मजपरतें बैरवें काय तेण रे ॥२॥
केशव म्हणे देउनि भेटी निकी । ० पदो० पदी मजला केलें सुखी रे ॥३॥
० पद ४७ वें
अरे हरी आगमवस्तु न कळे कांही । निगमवस्तु गोचर नाहीं ॥१॥
म्हणुनि भज श्रीगुरुराया । अपिं गुरुचरणीं काया ॥ध्रु॥
कोणी वस्तु नेणेचि पाहीं । वस्तु गुरुमुखें पडे ठायी ॥२॥
कर्में वस्तु स्वप्न्नीं न दिसे । तपें वस्तुलेश न भासे ॥३॥
तार्किकां हे रीघचि नाहीं । ते तव वस्तु गुरुमुखें पाहीं ॥४॥
असुनियां वस्तु दुरावी ती । अभक्तां कैंची वस्तु प्रतीची ॥५॥
नित्य केशवीं सद्गुरुभक्ती । करितां जाली वस्तुची प्राप्ती ॥६॥
० पद ४८ वें (घाटी - चुटक्याची)
श्रीगुरुचे पाय वो पहातांच माय वो ।
भवदुःख जाय वो सकळ माझ्या जीवीचें ॥ध्रु॥
विश्रांतीचे मूळ पाय, पाय ध्यातां मन धाय ।
पायाचें महिमान काय, वर्णुं आतां केंउ तें ॥१॥
पाया आखंड स्मरावें, पाय हृदयीं धरावें ।
पाय जतन करावे, जीवाहुनी आगळे ॥२॥
पायीं जोडे भक्ति-मुक्ति । पायीं मीनतां प्रगटे शांती ॥
केशवीं स्वानंद-स्थिती । पायाचेनि प्रसादें ॥३॥
० पद ४९ वें-कांबोध
रंगा आली रे गुरुमाउली । पहातांचि हे व्रीत्ति सुखी जाली रे ॥ध्रु॥
रूप पाहिलें रे मन धालें रे । समाधान हें आजि जाहलें रे ॥१॥
रंगा यउनि क्षेम देउनि रे । केशवीं प्रगटली जनी-वीजनी रे ॥२॥
० पद ५० वें
माझें मजची नुगवेंसे जालें । तेथें गुरुपाशी पुसों गेलें॥१॥
कैसें गुरुराजें नवल केलें । क्षणामाजी उगवीलें ॥ध्रु॥
निजबोधाच्या घालुनी डाका । ज्याचे त्या मुखें बोलवी देखा ॥२॥
काम-क्रोधासी उगाना केला । अहंकार-समंध काढीला ॥३॥
देहबुद्धिचें उठवुनि ठाणें । अवघें उगविलें गाऱ्हाणें ॥४॥
केशा म्हणे काय बोलों । सुखें निजसुखी ठेविलें ॥५॥
० पद ५१ वें - श्र्लोक
महासोंवळा मुख्य रे तोचि पाही । नसे सोंवळे वोवळे त्यासि कांही ॥
असा सोंवळा जो सदा पूर्ण जाला । शिरीं वंदिती हे तिन्ही देव त्याला ॥१॥
करी नास विज्ञानयोगें भवाचा । धरी संगची दास या राघवाचा ॥
मुनी तो जनीं वेदवाक्यार्थ बोले । तया चिंतितां हे महादोष गेले ॥२॥
निशेष माया-तम नाशितो जो । चिद्भानुचें बिंब विकासितो जो ॥
तो सद्गुरु केवळ देवराजा । सुनिश्र्चयेसीं निजनाथ माझा ॥३॥
० पद ५२ वें
गुरुनें कृपा केली बा । चिंता ममता गेली बा ॥१॥
अवघा झाला आनंदु । अवलोकितां गोविंदु ॥ध्रु॥
देह बुद्धि गेली विलया । मिळणी होतांचि चिन्मया ॥२॥
केशव म्हणे गुरुकृपा । ऐक्य जालें चित्स्वरूपा ॥३॥
० पद ५३ वें
भजनें भयनाशी । भावें भज त्सासी भज त्यासी ॥ध्रु॥
दाखवी सर्व निवासी । सन्मय भाग्यविलासी ।
केवळ चित्सुखराशी ॥ भावें भज ॥१॥
मन्मथ तशकर त्रासक । भेद भयानक नाशक ॥
साम्यक सम० पद नायक । केवळ मंगळदायक ॥ भावें ॥२॥
निश्र्चळ कर्मप्रवाहीं । सावध निज निर्वाही ॥
जाणिव नेणे कांही । निर्मन योगी पाही ॥ भावें ॥३॥
अलक्षपुरीचा राजा । अवतरला जनकाजा ॥
नेणें द्वैत समजा । केशव म्हणे गुरु माझा ॥ भावे ॥४॥