न्यास

{ nyāsḥ }

हिन्दी (hindi) WordNet

   See : ट्रस्ट

A dictionary, Marathi and English

   . 2 Certain religious ceremonies consisting in putting the fingers in various forms. See महान्यास, लघुन्यास, षडंग- न्यास &c. 3 Renouncing, rejecting, abandoning. See कर्मन्यास, फलन्यास, सर्वन्यास &c.

Aryabhushan School Dictionary

  m  Placing. Certain religious ceremonies consisting in putting the fingers in various forms. Renouncing, rejecting.

मराठी (Marathi) WordNet

   See : विश्वस्तमंडळ

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. १ ठेवणे ; स्थापणे ; निक्षेप ; मुख्यत्वे करावयाच्या गणिताचे आंकडे मांडणे ; शस्त्रास्त्रावर दैवी मंत्रांचे अधिष्ठान करणे ; मनांत , आठवणींत ठेवणे , सोंपविणे . ( ठेव , निश्वस्त वस्तु ). २ घरधन्याला न दाखविता त्याच्या परोक्ष घरांतील माणसांच्या हवाली करुन हे मालकास द्या असे सांगून दिलेले द्रव्य . - मिताक्षरा . ३ जप इत्यादि कर्माच्या आरंभी ज्या मंत्राचा जप करावयाचा असेल त्यांतील बीजांचे आपल्या शरीरावयवांच्या ठिकाणी अधिष्ठान कल्पून त्या शरीरावयास स्पर्श करणे ( धर्मसिंधु - महान्यास , लघुन्यास , षडंगन्यास पहा ). ४ मंत्रांनी देवाच्या मूर्तीच्या अवयवांवर देवत्वाची स्थापना करणे . ५ छाप ; ठसा ; खूण . नखन्यास ६ सोडणे ; त्यागणे ; न स्वीकारणे ; त्याग . कर्मन्यास , फलन्यास पहा . [ सं . नि + अस - न्यास ] न्यासणे - उक्रि . ठेवणे . परिचित्तवृत्ति न्यासावी । आत्मरुपी । - ज्ञा ३ . १८६ .
०स्वर  पु. ( संगीत ) ज्या स्वरावर गीत समाप्त होते तो .

A Sanskrit English Dictionary

न्य्-आस  m.  a m. putting down or in, placing, fixing, inserting, applying, impressing, drawing, painting, writing down, [MBh.]; [Kāv.] &c. ( cf. अक्षर-, खुर-, चरण-, नख-, पद-., पाद-., बीज-, रेखा-)

ROOTS:

न्य् आस

देह   putting away, taking off, laying aside, [MBh.]; [Hariv.]; [Daś.]; [BhP.] ( cf.-, शरीर-, शस्त्र-)
   abandoning, resigning, [Up.]; [Bhag.]; [BhP.]
   depositing, intrusting, delivering
   any deposit or pledge, [Mn.]; [Yājñ.]; [MBh.] &c.
यथा-न्यासम्   written or literal text ( cf.), [Pat.]

ROOTS:

यथा न्यासम्

   lowering (the voice), [RPrāt.]
   (in music) the final tone
अर्थान्तर   bringing forward, introducing ( cf..)
   consigning or intrusting anything to the mind, [W.]
   mental appropriation or assignment of various parts of the body to tutelary deities, [RTL. 205 &c.]
    N. of sev. works., ( esp.) of a Comm. on [Kāś.]
न्य्-आस    b &c. See under न्य्-अस्.

ROOTS:

न्य् आस

The Practical Sanskrit-English Dictionary

न्यासः [nyāsḥ]   1 Placing, putting down or upon, planting, तस्या खुरन्यासपवित्रपांसुम् [R.2.2;] [Ku.6.5;] [M.2.9;] [Māl.5.5;] चरणन्यास, अङ्गन्यास &c.; सैन्दूरं क्रियते जनेन चरण- न्यासैः पुनः कुट्टिमम् [Ratn.1.1.]
   Hence, any impression, mark, stamp, print; अतिशस्त्रनखन्यासः [R.12.73;] 'where the nail-marks surpassed those of weapons'; दन्तन्यासः.
   Depositing.
   A pledge, deposit; प्रत्यर्पित- न्यास इवान्तरात्मा [Ś.4.22;] [R.12.18;] [Y.2.67.]
   Entrusting, committing, giving over, delivering, consigning.
   Painting, writing down.
   Giving up, resigning, abandoning, relinquishing; शस्त्र˚; न्यासो दण्डस्य भूतेषु [Bhāg.7.15.8;] काम्यानां कर्मणां न्यासं संन्यासं कवयो विदुः [Bg.18.2.]
   Bringing forward, adducing.
   Digging in, seizing (as with claws).
   Assignment of the various parts of the body to different deities, which is usually accompanied with prayers and corresponding gesticulations.
   Lowering the tone or voice.
   संन्यास q. v.; एवं वसन् गृहे कालं विरक्तो न्यासमास्थितः [Bhāg. 9.6.53.]
   Written or literal text (यथान्यासम्).
   Bringing forward, introducing (cf. अर्थान्तरन्यास).-Comp.
-अपह्नवः   repudiation of a deposit.
-धारिन्  m. m. the holder of a deposit, a mortgagee.
न्यास [nyāsa] न्यासिन् [nyāsin]   न्यासिन् &c. See under न्यस्.

Shabda-Sagara

न्यास  m.  ( -सः)
   1. A deposit, a pledge.
   2. Deserting, abandoning.
   3. De- livering, presenting.
   4. Mental delivering, consigning or entru- sting any thing to the mind.
   5. Mental appropriation or assi- gnment of various parts of the body to tutelary divinities. accom- panied with certain prayers and gesticulations.
   6. Painting, stamp, mark.
   7. Bringing forward.
   8. Seizing. (with the claws.)
    E. नि before, अस् to throw or cast away, aff. कर्मणि, भावे वा घञ्.

ROOTS:

नि अस् कर्मणि भावे वा घञ्