अमल

{ amala }

हिन्दी (hindi) WN

See : समय, शासन, प्रयोग, शुद्ध, कपूर, कुव्यसन, प्रभाव, अभ्रक, नशा, निर्दोष, पयोधिक

प्राचीन चरित्रकोश

अमल n.  धृष्टबुद्धि प्रधान का पुत्र (चन्द्रहास देखिये) ।

A dictionary, Marathi and English

Rule, reign, sway, government, dominion. 2 An office or post; a public charge. 3 According to some ancient records. A revenue-collector. Hence, at present, A right of share in the revenue of a village.
Intoxication. 2 Intoxicating quality in substances.

Aryabhushan School Dictionary

 m  Rule, reign, sway, government, dominion. A public charge. Intoxication, inebriation.
अमल करणें   Indulge in the use of intoxicating drugs.
अमलांत आणणें   Execute (a decree of a court &c.); bring under the sphere and power of.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  आचारात आणणे ;
ना.  अधिकार , राज्य , सत्ता , स्वामित्व , हुकूम ;
ना.  कैफ , नशा .

मराठी (Marathi) WN

See : सत्ता

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. 
 पु. 
मलरहित ; शुध्द ; स्वच्छ . उघडी अमल राजीवनयन । - रावि ६ . २४८ .
अधिकार ; स्वामित्व ; सत्ता ; राज्य ; ताबा ; हुकूम .
बजावणी ; निवाडा लागू करणें ; कृतींत आणणें . पुढें अमलांत येईल ते मागाहून विनंती लिहूं - दिमरा १ . ३७ .
आवळी ; शिकेकाई ; खडीसाखर . [ सं . अ + मल ]
कैफ ; निशा ; औषधाचा पगडा . दारुच्या अमलांत झमाझम उडूं लागल्या तलवारा - ऐपो ३२४ .
पदार्थांतील कैफ आणणारा गुण .
दारु , गांजा वगैरे कैफी पदार्थ . रुक्यादोरुक्याचा अमल सेउनि - दावि ४५२ .
सुभा , मामला इ० जागा ; हुद्दा ; अधिकार .
( अमीन अप . ) जमीनीचा सारा वसूल करणारा सरकारी अधिकारी , कलेक्टर ; ह्यावरुन सध्यां खेड्यांतील सारावसुलींतील एक हक्क .
वेळ ; काळ . साखरा वांटून दीड प्रहरचे अमलांत तोफांचे बार पांच करविले . - ख ११ . ५६९६ . साठीच्या अमलांत . [ अर . अमल ]
०करणें   मादक पदार्थ खाऊन कैफांत गुंग होणें ; दारु वगैरे घेणें . च्या जोरानें अधिकारामुळें प्राप्त झालेल्या सत्तेनें . त आणणें
( निवाडा , ठराव , हुकूम वगैरे ) लागू करणें .
( गांव किंवा देश वगैरे ) आपल्या सत्तेखालीं आणणें ; ताब्यांत घेणें .
०गाजविणें   अधिकार चालविणें .
०कलम  न. क्रियालेख . बोलण्यांत गोष्टी आल्या असतील , परंतु दस्तैवज अथवा वचन , शपथ , क्रिया , अमलकलम असें कांहीं झालें नाहीं . - रा ५ . १५ .
०गहाण  न. ताबेगहाण ( नजर गहाणाच्या उलट )
०दस्तूर  पु. नियम ; कायदा ; वट्टहुकूम ; शासन .
०दार  पु. अधिकारी ; अखत्यार असलेला सरकारी नोकर ; सुभेदार ; मामलेदार वगैरे . [ अर . अमल + फार . दार ].
०दारी  स्त्री. अंमलदाराचें काम - हुद्दा .
०बजावणी  स्त्री. कार्य घडवून आणणें ; अधिकार वर्तविणें ; अमलांत आणणें ; ( हुकुमा ) प्रमाणें वर्तन करणें ; अनुरुप वागणें . ( रामकालीन ) राजा हा फक्त अंमलबजावणी करणारा अधिकारी असून तो प्रजेच्या नियंत्रणाखालीं असे . - मसाप २ . ११२ .
०मस्त वि.  सत्ता असल्यामुळें मगरुर बनलेला .
०मस्ती   स्त्री सत्तेचा गर्व ; ताठा .

नेपाली (Nepali) WN

noun  कुनै वस्तुलाई उपयोगमा लगाइने क्रिया या भाव   Ex. जे उपदेश दिन्छौ त्यसलाई व्यवहारमा ल्याऊ

HYPONYMY:

पत्रव्यवहार सदुपयोग

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

व्यवहार प्रयोग उपयोग कार्य आचरण प्रयोजन उपयोजन विनियोग विनियोजन

Wordnet:

asm প্রয়োগ

bd बाहायनाय

ben কাজে লাগানো

guj પ્રયોગ

hin प्रयोग

kan ಕಾರ್ಯ ರೂಪ

kas عمل

kok वापरांत

mal പ്രായോഗികം

mar आचरण

mni ꯀꯥꯟꯅꯍꯟꯕ

ori କାମ

pan ਅਮਲ

san प्रयोगः

tam உபயோகம்

tel ఉపయోగం

urd عمل , استعمال , معاملات , تعمیل , عادت , سلوک , برتاؤ

See : प्रभाव, नशा, समय

A Sanskrit English Dictionary

अ-मल  mfn.  mf( आ)n. spotless, stainless, clean, pure, shining

ROOTS:

अ मल

अ-मल  m.  m. crystal ( cf. अमर-रत्न), [BhP.]

ROOTS:

अ मल

N. of a poet
of नारायण, [L.]
अ-मल  n.  n. talc, [L.]

ROOTS:

अ मल

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अमल [amala] a.  a. [न. ब.]
Free from dirt or impurities, pure, undefiled, stainless, spotless; कपालमेवामलशेखरश्रीः । (बभूव) [Ku.7.32,33;] लोकानमलान् प्रतिपद्यते [Bg.14.14.] अमलाः सुहृदः [Pt.2.171] pure, sincere.
White, bright, shining; कर्णावसक्तामलदन्तपत्रम् [Ku.7.23;] [R.6.8.]
ला N. of the goddess Lakṣmī.
The navel cord.
 N. N. of a tree (Mar. आंवळा) Emblica Officinalis Gaertn; also of a plant (सातलावृक्ष) also n. in this sense. यथा वै द्वे वामलके [Ch. Up.7.3.1.]
लम् Purity.
Talc.
The Supreme Spirit. -Comp.
-आत्मन् a.  a. Of pure or undefiled mind.
-गर्भः  N. N. of a Bodhisattva. -पतत्रिन्m. (त्री) the wild goose; माधुर्यादमलपतत्रिणां कुलानि [Śi.8.] 12.
-रत्नम्, -मणिः   a crystal.

Shabda-Sagara

अमल  n.  ( -लं) Talc.
 f.  ( -ला)
1. The goddess LAKSHMI.
2. Emblic myroba- lan, (Phyllanthus emblica.)
3. The umbilical cord.
 mfn.  ( -लः-ला-लं)
1. Clean, pure.
2. White.
E. अ neg. and मल dirt.

ROOTS:

अ मल

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

adjective  यः प्रकाशमानः अस्ति।   Ex. तस्य वस्त्रणि अमलानि आसन् यद्यपि सः निर्धनः दृश्यते।

MODIFIES NOUN:

वस्तुः

ONTOLOGY:

गुणसूचक (Qualitative) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

SYNONYM:

अनवस्कर अम्लानिन् इद्ध उज्ज्वल चौक्ष्य तार निर्मल

Wordnet:

bd गोजों

guj ઉજ્જવળ

hin साफ

kan ಉಜ್ವಲವಾದ

kas صاف

mal തിളങ്ങുന്ന

mni ꯑꯔꯪꯕ

nep उज्ज्वल

ori ଚକ୍‌ମକ୍‌

pan ਸਾਫ ਸੁਥਰੇ

tam வெண்நிறமான

tel శుభ్రమైన

urd صاف , بے داغ , اجلا

See : निर्दोष, शुद्ध, निरवद्य, शुद्ध, शुक्ल