Dictionaries | References

न्याय

   { nyāyḥ }
Script: Devanagari

न्याय     

noun  बै बाथ्रा जाय थार एबा खान्थिनि बादियै थि दं   Ex. इसोरा एसेबां फोथायथि मानसिनि गेजेरावबो न्याय खालामाखै
ONTOLOGY:
मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
थार बिजिरनाय सैथो बिजिरनाय
Wordnet:
asmন্যায়
benন্যায়
gujઇનસાફ
hinन्याय
kasاِنصاف
kokन्याय
malനീതി
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
panਨਿਆਂ
sanन्यायः
urdانصاف , عدل
See : बिजिरनाय, आइन

न्याय     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  छह दर्शनों में से एक दर्शन या शास्त्र जिसमें किसी वस्तु के यथार्थ ज्ञान के लिए मतों या विचारों का उचित विवेचन होता है   Ex. पंडित रमाशंकरजी न्याय के बहुत बड़े ज्ञाता हैं ।
HOLO MEMBER COLLECTION:
षड्दर्शन
HYPONYMY:
अनैकांतिकहेतु
ONTOLOGY:
ज्ञान (Cognition)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
न्यायदर्शन न्यायशास्त्र न्याय दर्शन न्याय शास्त्र न्याय-दर्शन न्याय-शास्त्र आन्वीक्षिकी तर्कविद्या
Wordnet:
asmন্যায়
bdआइन
benন্যায়শাস্ত্র
gujન્યાયશાસ્ત્ર
kanನ್ಯಾಯ
kasاِنصاف , قونوٗن
kokन्यायशास्त्र
malന്യായശാസ്ത്രം
marन्याय दर्शन
mniꯑꯥꯏꯟ
nepन्याय
oriନ୍ୟାୟ
panਨਿਆ
sanन्यायशास्त्रम्
tamசட்டம்
telన్యాయం
urdمنطق , علم دلیل , علم مناظرہ , فلسفہٴ قانون , علم قانون , قانون
noun  वह बात जो उचित या नियम के अनुकूल हो   Ex. भगवान ने इतने ईमानदार आदमी के साथ भी न्याय नहीं किया ।
HOLO MEMBER COLLECTION:
सप्त-सद्गुण
ONTOLOGY:
मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
इंसाफ़ इन्साफ़ इंसाफ इन्साफ इनसाफ इनसाफ़ अदल
Wordnet:
asmন্যায়
bdन्याय
benন্যায়
gujઇનસાફ
kasاِنصاف
kokन्याय
malനീതി
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
panਨਿਆਂ
sanन्यायः
urdانصاف , عدل
noun  किसी व्यवहार या मुकदमे में दोषी और निर्दोष या अधिकारी और अनधिकारी आदि का विचारपूर्वक निर्धारण   Ex. आधुनिक युग में न्याय भी बिकता है ।; उसे न्यायालय के न्याय पर भी विश्वास नहीं है ।
ONTOLOGY:
शारीरिक कार्य (Physical)कार्य (Action)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
इंसाफ इन्साफ इंसाफ़ इन्साफ़ इनसाफ इनसाफ़ निर्णय अधिमत अभिनिर्णय
Wordnet:
asmন্যায়
benন্যায়
gujન્યાય
kanನ್ಯಾಯ
malന്യായം
marन्याय
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
nepन्याय
oriନ୍ୟାୟ
sanनिर्णयः
urdانصاف , عدل , فیصلہ

न्याय     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  जी उचीत वा नेमांक अनुकूल आसता अशी गजाल   Ex. देवान इतल्या प्रमाणीक मनश्यां वांगडाय न्याय दिवंक ना
HOLO MEMBER COLLECTION:
सप्त-सद्गुण
ONTOLOGY:
मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
नीत
Wordnet:
asmন্যায়
bdन्याय
benন্যায়
gujઇનસાફ
hinन्याय
kasاِنصاف
malനീതി
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
panਨਿਆਂ
sanन्यायः
urdانصاف , عدل
noun  वेव्हारांत, कागाळेंत, झगड्यांत अधिकार्‍यान दिल्लो योग्य निर्णय   Ex. आयच्या काळार न्याय लेगीत विकतात/ ताका न्यायालयाच्या न्यायाचेर लेगीत विस्वास ना/ न्याय जण एकल्याक मेळूंक जाय
ONTOLOGY:
शारीरिक कार्य (Physical)कार्य (Action)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmন্যায়
benন্যায়
gujન્યાય
hinन्याय
kanನ್ಯಾಯ
malന്യായം
marन्याय
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
nepन्याय
oriନ୍ୟାୟ
sanनिर्णयः
urdانصاف , عدل , فیصلہ

न्याय     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
Fitness, rightness, propriety; whence, commonly, justice or equity. 2 The Nyáya doctrine, logical philosophy. 3 A maxim, a rule, a law, a general principle, an axiom; and thus, commonly, an adage or a proverb. न्याय सांगणें To make complaint and seek redress; to call for justice. Ex. म्हणे तुकयानें साधिला दावा ॥ न्याय सांगावा कवणासीं ॥.
nyāya . Add:--4 In logic. A syllogism. This is constituted of five parts; viz. प्रतिज्ञा Proposition, हेतु or अपदेश Reason, उदाहरण or निर्दर्शन Instance, उपनय Application, निगमन Conclusion.

न्याय     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  Fitness, propriety; justice or equity. The Nyaya doctrine. A maxim, a rule, a law.
न्याय सांगणें   To make a complaint and seek redress.

न्याय     

ना.  इन्साफ , निकाल , निर्णय ( नाय व्यवस्थेने दिलेला );
ना.  यथार्थ , युक्त , योग्य , रास्त ( असा निकाल ).

न्याय     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  वागणे वा घटिते यांच्या निरीक्षणावर आधारलेला एखाद्या लोकोक्तितून व्यक्त होणारा नियम   Ex. बळी तो कान पिळी ह्या न्यायानेच सर्व राजकारण चालते
noun  कोर्टात फिर्यादी आरोपीसमक्ष पुरावा घेऊन न्याय देण्याचे काम   Ex. त्याला न्याय मिळाला.
ONTOLOGY:
शारीरिक कार्य (Physical)कार्य (Action)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
इंसाफ इनसाफ
Wordnet:
asmন্যায়
benন্যায়
gujન્યાય
hinन्याय
kanನ್ಯಾಯ
malന്യായം
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
nepन्याय
oriନ୍ୟାୟ
sanनिर्णयः
urdانصاف , عدل , فیصلہ
noun  नियमाला धरून असलेली गोष्ट   Ex. मला नक्की न्याय मिळेल.
HOLO MEMBER COLLECTION:
सप्तगुण
ONTOLOGY:
मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmন্যায়
bdन्याय
benন্যায়
gujઇનસાફ
hinन्याय
kasاِنصاف
kokन्याय
malനീതി
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
panਨਿਆਂ
sanन्यायः
urdانصاف , عدل
See : सत्य

न्याय     

 पु. १ योग्यपणा ; रास्तपणा ; युक्तता ; खरेपणा ; तथ्य ; यथार्थता . २ खरा निर्णय , निकाल ; इन्साफ . ३ नीति . न्यायाने जो वर्ततो त्यास भय नाही . ४ ( तर्कशास्त्र ) वादविवाद किंवा म्हणणे मांडण्याची रीति किंवा प्रकार . हे पांच आहेतः - प्रतिज्ञा , हेतु किंवा अपदेश , उदाहरण किंवा निदर्शन , उपनयन व निगमन . ५ ( तर्कशास्त्र ) संस्कृत वाड्मयांत जी षड्दर्शन आहेत त्यांतील सहावे . यामध्ये अनुमान कसे काढावे यासंबंधी मुख्यतः विवेचन आहे . याचा कर्ता गौतम होय . ६ वचन ; शासन ; नियम ; पद्धत ; सामान्य तत्त्व ; मूलभूत सूत्र ; दाखला ; म्हण ; उखाणा ; दृष्टांतास उपयोगी पडणारी सर्वजनप्रसिद्ध गोष्ट . उदा० देहलीदीपन्याय , काकाक्षिगोलकन्याय ; अंधपरंपरान्याय . इ० मराठीत म्हणींनी जे काम होते ते संस्कृतांत न्यायांनी होते . [ सं . ]
०सांगणे   फिर्याद , तक्रार करुन इन्साफ मागणे . म्हणे तुकयाने साधियेला दावा । न्याय सांगावा कवणासी ।
०इन्साफ  पु. न्यायनिवाडा . न्यायतः क्रिवि . योग्य प्रकारे ; न्यायाला अनुसरुन ; खरोखर रीतीने .
०निष्ठ वि.  न्यायी ; इन्साफी ; निःपक्षपाती .
०निष्ठुर वि.  न्यायाच्या कामी भाडभीड न बाळगणारा ; निर्भीड .
०नीति  स्त्री. न्याय ; खरेपणा इ० .
०मन्सुबी   मन्सोबा स्त्रीपु . १ न्यायाधीशापुढे चालू असलेला खटला . २ खटल्याची चवकशी . ( क्रि० करणे ; पाहणे ). [ न्याय + अर . मन्सूबा ]
०संगत वि.  न्यायास धरुन असलेला .
०सभा   मंदिर स्त्रीन . न्याय करण्याची जागा , कचेरी ; कोर्ट . न्यायधिशी स्त्री . १ न्यायाधिशाचे काम , अधिकार . २ ( बडोदे ) न्यायाधिशाची कचेरी ; कोर्ट . न्यायाधीश पु . १ न्याय करणारा , देणारा . २ ( कायदा ) दिवाणी किंवा फौजदारी इन्साफांत कायदेशीर रीतीने काम चालवून निकाल देण्याचा अधिकार असलेला इसम . ( इं . ) जज्ज . न्यायासन न . न्यायाधिशाची बसण्याची जागा . न्यायी , न्यायीक वि . खरा न्याय करणारा , देणारा . २ नेकीचा ; प्रामाणिक ; खरेपणा असणारा . न्याये क्रिवि . ( न्यायाने ) प्रमाणे ; सारखे . स्वर्ग नर्कही आतां । येणे न्याये । - दा ९ . ३ . ३ . खगन्याये उड्डाण केले । ते देखिले सकळिकी । - जै ४४ . २७ . न्याय्य वि . न्यायाला अनुसरुन ; योग्य ; रास्त ; बरोबर ; उचित .

न्याय     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
noun  छ दर्शनहरूमा एउटा दर्शन वा शास्त्र जसमा कुनै वस्तुको यथार्थ ज्ञानका लागि मत वा विचारहरूको उचित विवेचन हुन्छ   Ex. पण्डित रमाशङ्करजी न्यायका धेरै ठूला ज्ञाता हुनुहुन्छ
ONTOLOGY:
ज्ञान (Cognition)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
न्यायदर्शन न्यायशास्त्र न्याय दर्शन न्याय शास्त्र न्याय-दर्शन न्याय-शास्त्र तर्कविद्या
Wordnet:
asmন্যায়
bdआइन
benন্যায়শাস্ত্র
gujન્યાયશાસ્ત્ર
hinन्याय
kanನ್ಯಾಯ
kasاِنصاف , قونوٗن
kokन्यायशास्त्र
malന്യായശാസ്ത്രം
marन्याय दर्शन
mniꯑꯥꯏꯟ
oriନ୍ୟାୟ
panਨਿਆ
sanन्यायशास्त्रम्
tamசட்டம்
telన్యాయం
urdمنطق , علم دلیل , علم مناظرہ , فلسفہٴ قانون , علم قانون , قانون
noun  कुनै व्यवहार वा मामिलामा दोषी र निर्दोष अथवा अधिकारी र अनधिकारी आदिको विचारपूर्वक निर्धारण   Ex. आधुनिक युगमा न्याय पनि बिक्री हुन्छ/उनलाई न्यायालयको न्यायमा विश्वास छैन
ONTOLOGY:
शारीरिक कार्य (Physical)कार्य (Action)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
निसाप नियाँ इन्साफ
Wordnet:
asmন্যায়
benন্যায়
gujન્યાય
hinन्याय
kanನ್ಯಾಯ
malന്യായം
marन्याय
mniꯑꯆꯨꯝꯕ꯭ꯋꯥꯌꯦꯜ
oriନ୍ୟାୟ
sanनिर्णयः
urdانصاف , عدل , فیصلہ

न्याय     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
न्य्-आय  n. m. (fr.4.नी-) that into which a thing goes back i.e. an original type, standard, method, rule, (esp.) a general or universal rule, model, axiom, system, plan, manner, right or fit manner or way, fitness, propriety, [TS.] ; [Br.] ; [Mn.] ; [MBh.] &c. (न्यायेनind. and °यात्ind. either ‘in the right manner, regularly, duly’, or ifc. ‘after the manner of, by way of’)
ROOTS:
न्य् आय
a lawsuit, legal proceeding, judicial sentence, judgement, [Mṛcch.] ; [Pañc.]
प्रतिज्ञा   a logical or syllogistic argument or inference (consisting of a combination of enthymeme and syllogism, and so having, according to the नैयायिकs 5 members, viz., हेतु, उदाहरण, उपनय, निगमन, or according to the वेदान्तिन्s 3 members)
दर्शनस्   a system of philosophy delivered by गोतम or गौतम (it is one of the six q.v., and is perhaps so called, because it ‘goes into’ all subjects physical and metaphysical according to the above syllogistic method treated of in one division of the system; its branch is called वैशेषिक)
काकाक्षि   likeness, analogy, a popular maxim or apposite illustration (cf.-, घुणा-क्षर-, दण्डा-पूप. &c.)

न्याय     

न्यायः [nyāyḥ]   [नियन्ति अनेन; नि-इ घञ्]
Method, manner, way, rule, system, plan; अधार्मिकं त्रिभिर्न्यायैर्निगृह्णीयात् प्रयत्नतः [Ms.8.31;] अनुक्ते हि न्याये न प्रतीमोऽर्थान्तरम् ŚB. on [MS.6.] 2.5; तस्मान्नावस्थितो न्यायः प्रत्युद्ध्रियेत ŚB. on [MS.6.] 2.1. ननु लिङ्गमसाधकं, न्याय उच्यतां यस्यैतद् द्योतकमिति ŚB. on [MS.6.] 2.3.
Fitness, propriety, decorum; न्यायाधारा हि साधवः [Ki.11.3.]
Law, justice, virtue, equity, righteousness, honesty; यान्ति न्यायप्रवृत्तस्य तिर्यञ्चोऽपि सहायताम् [A. R.1.4.]
A law-suit, legal proceeding.
Judicial sentence, judgment.
Policy, good government.
Likeness, analogy.
A popular maxim, an apposite illustration, illustration, as दण्डापूपन्याय, काकतालीयन्याय, घुणाक्षरन्याय &c.; see Appendix.
A Vedic accent; न्यायैस्त्रिभिरुदीर्णम् [Ku.2.12.] (Malli. takes न्याय to mean स्वर; but it is quite open, in our opinion, to take न्याय in the sense of 'a system' or 'way'; 'which are manifested in three systems, i. e. ऋक्, यजुस् and सामन्'); न्यायगर्भद्विजाः [Bh.3.] 55.
(In gram.) A universal rule.
A system of Hindu philosophy founded by the sage Gautama.
The science of logic, logical philosophy.
A complete argument or syllogism (consisting of five members; i. e. प्रतिज्ञा, हेतु, उदाहरण, उपनय and निगमन).
An epithet of Viṣṇu. (न्यायेन ind. in the way of, after the manner or analogy of; बधिरान्मन्दकर्णः श्रेयानिति न्यायेन &c.). -Comp.
-आगत a.  a. rightly got, acquired (money).-आचार a. virtuous.
-आधारः   an example of virtue or propriety,
-आभासः   semblance of reason, sophism.-उपेत rightly admitted.
-निर्वपण a.  a. bestowing justly.-णः N. of Śiva; [Mb.13.17.126] (com. न्याययुक्तं निर्वपणं दानं यस्य).
-पथः   the Mīmāṁsā philosophy; (pl.) the different philosophical systems; [bhāg.]
-वर्तिन् a.  a. well behaved, acting justly.
-वादिन् a.  a. one who speaks what is right or just.
-विद्या, -शिक्षा;   see न्यायशास्त्र.-वृत्तम् good conduct, virtue.
शास्त्रम् the philosophical system of the [Nyāya s] chool.
the science of logic.-संबद्ध a. rational, logical.
-सारिणी   proper or suitable behaviour.
-सूत्रम्   the aphorisms of [Nyāya philosophy] by Gautama. [Note: A few of the common [Nyāyas or pop] ular maxims that were given under this word by Prin. Apte are taken in the Appendix along with many others.]

न्याय     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
न्याय  m.  (-यः)
1. Propriety, fitness.
2. The Nyāya doctrine, logic, logi- cal philosophy.
3. Apposite illustration.
4. A complete argument or syllogism.
5. Policy, good government.
6. Method, way, man- ner, plan, rule.
7. Virtue, honesty.
8. Justice, law.
9. A law-suit. 12. Judgment.
13. A universal rule, (In gram.)
14. Likeness analo- gy.
15. A vedic accent.
E. नि certainly, इण to go, aff. भावकरणादौ घञ्.
ROOTS:
नि इण भावकरणादौ घञ्

Related Words

न्याय कर्ता   न्याय   न्याय समिति   न्याय खालामग्रा   न्याय दर्शन   न्याय समिती   न्याय विषयक   न्याय शास्त्र   कागटाळी न्याय   न्याय व अधिकार हे बरोबर जातात   न्याय करतलो जाल्यार फोण्या वचुंक नाका   न्याय सांगणें   उफराटा न्याय, गालगुंडे खाय   घुगर्‍यांचा न्याय   फिरंगी न्याय   नीरक्षीर न्याय   न्याय नाहीं गांवाला, चोर दंडी सावाला   जिकडे बळ, तिकडे न्याय   पत्य लहान मोठा तसा न्याय खराखोटा   कायदे बहूत, न्याय थोडक्‍यांत   फिरंगी न्याय घरार पडप   उफराटा न्याय   law   न्यायी   अंधगज (हस्ति) न्याय   चंद्रचकोर न्याय   साव केला चोराला, न्याय नाहीं गांवाला   सिंहावलोकन (न्याय)   सूचीकटाह न्याय   आपण करावे अन्याय, देवा घरी न्याय   आपल्या टोंगळ्यांशीं आधीं न्याय तोडावा, मग दुसर्‍याच्या   झाल्‍यावर न्याय, मग बाद सांगणें तें काय   अजा कृपाणीय न्याय   अशोकवनिका न्याय   अहिनकुल न्याय   काकतालीय न्याय   काकाक्षि गोलक न्याय   काय केल्‍यार काय आस, न्याय केल्‍यार अर्द आस   अरण्यरोदन न्याय   अरुंधतीदर्शन न्याय   अल्प न्याय करतो, तो मोठा सोडून देतो   अविचारें न्याय करी, पश्र्चात्ताप पावे तरी   एकवृंतगत फलद्वय न्याय   कूपयंत्रघटिका न्याय   बीजांकुर न्याय   दाद ना फिर्याद, न्याय ना अन्याय   दुसर्‍याचा न्याय करतो, आपला कोणी पाहत नसतो   रज्जुसर्प न्याय   रवि अरूण न्याय   रवि कुक्कुट न्याय   महमद पर्वत न्याय   न्याय अधिकरण   न्याय करपी   न्याय परिषद   न्याय सास्त्र गोरों   क्षीर नीर न्याय   राजा बोलेल तो न्याय   वीचितरंग न्याय   शुकनलिका न्याय   justice   न्यायिक   न्यायशास्त्र   legal philosophy   स्थालीपुलाक न्याय   हंसक्षीर न्याय   judicial   jurisprudence   justness   न्यायः   ന്യായം   ન્યાય   ઇનસાફ   समक्रिय   دیانَتدار   ന്യായിയായ   اِنصاف   ন্যায়কারী   ন্যায় কাৰী   ନ୍ୟାୟୀ   ਨਿਆਂ   ਨਿਆਈ   ન્યાયી   judicature   ন্যায়   न्यायशास्त्रम्   جوٗری   ന്യായശാസ്ത്രം   நியாயம்   நீதிபதியின் ஆலோசகர்   ജൂറി   న్యాయ సమూహం   বিচারক মণ্ডলী   ন্যায়শাস্ত্র   ন্যায় সমিতি   ନ୍ୟାୟସମିତି   ਨਿਆ   ਨਿਆਂ ਸੰਮਤੀ   ન્યાય-સમિતિ   న్యాయం   ନ୍ୟାୟ   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP