प्रसंग चवदावा - अंधप्रकाश दृष्‍टांत

मही एवढा कागद थोर । लेखणीस अठरा भार तरुवर । मेस केल्‍या सप्त सागर । पूर्ण नव्हेच नाम ॥९९॥
ईश्र्वर पुरता पुरतेपणें । याला काय आपली जाणीव दावणें । समाप्त नव्हती मति पुराणें । दरुशनें वादा पातलीं ॥१००॥
दीप लावितां घराभितरीं । पळतां नाहीं देखिली अंधारी । तैसे आत्‍मज्ञान प्रभा थोरी । सद्‌गुरुकृपा जालिया ॥१०१॥
दीप लाविला वनांतरीं । मद्‌भुवनाची न फिटे अंधारी । तैसे पंडित शास्त्रगण विचारी । स्‍वयें प्रकाश नेणती ॥१०२॥
सूर्य प्रकाशल्‍या उपरि । मद्‌भवुनीं विराली अंधारी । तैसी गुरुकृपा जाल्‍यावरी । तत्त्वें तदाकार होय ॥१०३॥
जैसा रवीच्या प्रकाशें रवि दिसे । तैसा ईश्र्वरकृपेनें ईश्र्वर भासे । जाणते जाणीव कथितां जाले पिसे । परी साक्षात्‍कार नाहीं ॥१०४॥
रवि नेत्राची एक कळा जाण । यालागी रविप्रकाश दिसे संपूर्ण । अंधारीं कां न देखती लोचन । पाहातां चांचरी जाती ॥१०५॥
प्रकाशानें प्रकाश देखिला । रविबिंब काय हो गर्भांधाला । तदन्याय जनाला जाला । ईश्र्वरकृपेंविण ॥१०६॥
असतां रवि राशीचा प्रकाश । आभार नाहीं त्‍या गर्भांधास । समया लावूनि बैसविला सदरेस । परि त्‍यास खरें वाटे ना ॥१०७॥
शुच अशुच नाहीं अंधास । काळें गोरें सोवळें नेणें राजहंस । सांगितल्‍याचा न धरी विश्र्वास । आंधळा म्‍हणोनियां ॥१०८॥
तैसें जनाचें ठायीं आंधळेपण । असत्‍य मानिती साधूचें वचन । परी न धरिती कांहीं सद्‌गुण । अवगुण आचरती ॥१०९॥
जे दो चौ डोळ्यांचे देखणार । ते म्‍हणती अंधास कोपला ईश्र्वर । अंधास वाटे श्रीमुखीं अंधःकार । द्वैतीं द्वैत हेळा ॥११०॥
उजेड अंधार वाटे अंधास । तैसा साधु-उजेडाचा अंधार जनास । सांगितल्‍याचा न धरी विश्र्वास । अंधार दैवतें पुजिती ॥१११॥
मल्‍हारीपासून अनुसंधान । सांगतां राहिलें होतें वचन । तें सांगो आरंभिलें देवता लक्षण । संत श्रोत्‍यांप्रती ॥११२॥
कामव्यसनी मल्‍हारी वेडा । धुंडित होता धनगराच्या पेडा । तो पुजिल्‍या केंवी फिटे खोडा । लक्ष चौर्‍यांशीचा ॥११३॥
जो नवसें दिवटी हळद मागे । देऊळें करा म्‍हणोनि भक्तांस लागे । चित्रलेपास नेसविली लुगडी झगे । आपण लेवों नेणें ॥११४॥
चितार्‍याकून करूनियां आपणांस । तो केंवी तारील पुजारियास । भंडार नांव ठेवूनि हळदीस । वेडेचार केले ॥११५॥
निरशुन्यास भंडार बोलिजे वचनीं । जेथूनि साकरल्‍या खाणीवाणी । साकार सांठवे त्‍यांत जाउनी । बीजामाजीं वट जैसा ॥११६॥
निरशुन्यास बोलिजे भंडार । येर भंडार म्‍हणतां दिसे अनाचार । लटका बागुल म्‍हणुनी झकविलें पोर । तदन्याय जनें केलें ॥११७॥
सकळ धडिता मोडिता वाणी । ईश्र्वरावांचुनि नाहीं मेदिनी । लक्ष चौर्‍यांशीचा त्रिभुवनीं । व्यापार करीं ॥११८॥