व्यय

{ vyaya }

हिन्दी (hindi) WordNet

   See : खर्च, लागत

कोंकणी (Konkani) WordNet

   See : खर्च, खर्च

A dictionary, Marathi and English

   Expenditure, expense, spending.

Aryabhushan School Dictionary

  m  Expense, spending.

मराठी (Marathi) WordNet

   See : खर्च, खर्च

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. १ खर्च ; वेंच . २ नाश . - ज्ञा १५ . १२२ . ३ एका संवत्सराचें नाव . - वि . नश्वर - एभा २ . ३९४ . [ सं . ]
०बुध्दि  स्त्री. १ खर्चिक स्वभाव ; उधळेपणाची प्रवृत्ति . २ ( क्क . ) औदार्यबुध्दि ; सढळ हात .
०वेत्ता वि.  खर्चिक ; व्ययबुध्दिचा . पार्थ पहाशील सुखे व्ययवेत्ते वित्त वेंचिती यज्ञा । - मोकर्ण ( नवनीत पृ ३३६ ).
०शंकित वि.  कृपण ; कद्रू .
०शील वि.  खर्चीक ; उधळ्या .
०स्थान  न. ( ज्यो . ) कुंडलीतील बारावे स्थान . व्ययित - वि . खर्चलेले ; व्यय केलेले . व्ययी - वि . सढळ हाताचा ; खर्चिक .

A Sanskrit English Dictionary

व्यय  mfn.  mfn. (or व्य्-अय, fr. 3. वि + √ 5. इ) passing away, mutable, liable to change or decay (only as opp. to or connected with अ-व्यय), Mn, [MBh.]; [Pur.]
व्यय  f.  m. ( ifc. f( आ).) disappearance, decay, ruin, loss, [MBh.]; [Kāv.] &c.
व्यय  m.  m. spending, expense, outlay, disbursement ( opp. to आय, ‘income’, and often with कोशस्य, वित्तस्य, धनस्य &c.; without a gen. = ‘extravagance, waste, prodigality’; with loc. or ifc. = ‘outlay for or in’), [Mn.]; [MBh.] &c.
व्ययेन   cost, sacrifice of ( gen. or comp.; ifc. = ‘at the cost of’), [R.]; [Kālid.]
   wealth, money, [Yājñ. ii, 276]
   (in gram.) inflection, declension, [Nir.]
    N. of the 20th (or 54th) year of Jupiter's cycle, [VarBṛS.] of a serpent-demon, [MBh.]
   of प्रधान, [MW.]
व्यय  n.  m. or n. = -गृह, [VarBṛS.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

व्यय [vyaya] a.  a. Liable to change, mutable, pershable; cf. अव्यय; सूक्ष्माभ्यो मूर्तिमात्राभ्यः संभवत्यव्ययाद् व्ययम् [Ms.1.19.]
   यः (a) Loss, disappearance, destruction; आपाद्यते न व्ययमन्तरायैः कच्चिन्महर्षेस्त्रिविधं तपस्तत् [R.5.5;12.23.] (b) Cost, sacrifice; प्राणव्ययेनापि मया विधेयः [Māl.4.5;] [Ku.3.23.]
   Hindrance, obstacle; भूयस्तपोव्ययो मा भूत् [R.15.37.]
   Decay, decline, overthrow, downfall.
   Expenditure, expense, outlay, spending, applying to use (opp. आय); आये दुःखं व्यये दुःखं धिगर्थाः कष्टसंश्रयाः [Pt.1.163;] आया- धिकं व्ययं करोति 'he lives beyond his means'; [R.5.12;] 15.3; [Ms.9.11.]
   Extravagance, prodigality.
   wealth, money; भक्तावकाशाग्न्युदकमन्त्रोपकरणव्ययान् [Y.2.276.]
   (In gram.) Inflection, declension. -Comp.
-करणः, -करणकः   a paymaster.
-गुण a.  a. prodigal, spendthrift.-पर a. lavish in expenditure; राजा व्ययपरो नित्यम् [Pt.5.61.] -पराङ्मुख a. stingy, niggardly; [Y.1.83.]
-शील a.  a. spendthrift, prodigal.
-शुद्धिः  f. f. defraying of expenses.-शेषः net balance that remains after expenditure; बाह्यं चाभ्यन्तरं चायं विद्याद् वर्षशतादपि । यथा पृष्टो न सज्येत व्ययशेषे च दर्शयेत् [Kau.A.2.5.]
-सह a.  a. inexhaustible.

Shabda-Sagara

व्यय  m.  ( -यः)
   1. Expenditure, spending.
   2. Destruction, disappearance. 3. Misfortune, downfall, decline.
   4. Obstacle.
   5. Loss, waste.
  f.  ( -या) Mutable, liable to decay.
    E. व्यय् to expend, &c., aff. अच् .

ROOTS:

व्यय् अच् .