आयनाचे बयना, घेतल्याबिगर जाईना

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   (बय = बहीण?) ‘मी काही तरी घेतल्याशिवाय जाणार नाही.’ कोकणात शिमग्यामध्ये लहान मुले वरील शब्दांनी आरंभ होणारे गाणे तोंडाने म्हणत घरोघर फिरून नाचून, गाऊन पोस्त गोळा करतात. सर्व गाणे असेः-आयनाचे बायना। घेतल्याबिगर जायना। ह्ये ह्ये घराचा पोकळ वासा। त्यांत शिरला मलया मासा। कोल्ह्याची आय। कोळसे खाय। माळ्यावर पैसा दिसतोच (लिकलिकतो) हाय।। अर्थ-मला आई नाही किंवा बाई नाही (कोणी वडील बहीण वगैरे मोठी मायेची स्त्री नाही.) म्हणून भिक्षा घेतल्याशिवाय जाणार नाही. या घराचा वासा पोकळ असून त्यात मळ्या मासा (नदीच्या तळी राहणारा एक चपटा मासा) बसला आहे. कोल्ह्याची आई कोळसे खाते. तुमच्या माळ्यावरचा पैसा चमकतो आहे किंवा मला दिसतो आहे
   तेवढा द्या. यावरून एखाद्या हट्टी भिकार्‍यास वगैरे म्हणतात. किंवा हट्टी मनुष्याबद्दलहि योजतात.