अपि [api] ind. (Sometimes with the अ dropped according to the opinion of Bhāguri; वष्टि भागुरिरल्लोपमवाप्योरुपसर्गयोः; पिधा, पिधान &c.)
(Used with roots and nouns in the sense of) Placing near or over, taking towards, uniting with; reaching or going up to, proximity, nearness &c. [cf. Gr. epi, Zend api, Germ. and Eng. be]. (Note: अपि, as a prefix to roots, occurs mostly in Veda, its place being taken by अभि in classical literature).
(As a separable adverb or conjunction) And, also, too, moreover, besides, in addition, having a cumulative force (समुच्चय); अस्ति मे सोदरस्नेहोऽप्येतेषु; Ś.1 on one's part, in one's turn; विष्णुशर्मणाऽपि राजपुत्राः पाठिताः
[Pt.1;] राजाऽपि मुनिवाक्यमङ्गीकृत्यातिष्ठत्
[Dk.2;] अपि-अपि or अपि च as well as, and also; अपि स्तुहि, अपि सिञ्च
[P.I.4.46] Sk., न नापि-न चैव, न वाऽपि, नापि वा चापि neither-nor; न चापि काव्यं नवमित्यवद्यम्
[M.1.2] nor; वाऽपि or; अल्पोऽप्येवं महान् वाऽपि
[Ms.3.53] whether small or great.
It is often used to express emphasis in the sense of 'too', 'even', 'very'; विधुरपि विधियोगाद् ग्रस्यते राहुणाऽसौ
[H.1.19] the very moon; यूयमप्यनेन कर्मणा परिश्रान्ताः Ś.1 even you, you also; अन्यदपि also another; अद्यापि even, yet, still, even now; इदानीमपि even now; मुहूर्तमपि even for a moment, for one moment at least; नाद्यापि not yet; यद्यपि though, although, even if; तथापि still, यद्यपि बहु नाधीषे तथापि पठ पुत्र व्याकरणम्; nevertheless, notwithstanding, yet; sometimes यद्यपि is understood, तथाऽपि only being used; as in भवादृशेषु प्रमदाजनोदितं भवत्यधिक्षेप इवानुशासनम् । तथाऽपि वक्तुं व्यवसाययन्ति मां निरस्तनारीसमया दुराधयः
[Ki 1.28.] Though (oft. translatable by 'even', 'even if'); सरसिजमनुविद्धं शैवलेनापि रम्यम्
[Ś.1.2] though over-spread &c.; इयमधिकमनोज्ञा वल्कलेनापि तन्वी ibid. though in her bark dress; बलवदपि शिक्षितानाम् 1.2 though ever so learned. In this sense अपि is most frequently used by writers to show real or imaginary opposition (विरोध); कृष्णमपि असुदर्शनम्, पुष्पवत्यपि पवित्रा &c.
But however.
Used at the beginning of sentences अपि introduces a question; अपि सन्निहितोऽत्र कुलपतिः Ś.i; अपि क्रियार्थं सुलभं समित्कुशं...अपि स्वशक्त्या तपसि प्रवर्तसे
[Ku.5.33,34,35;] अप्यग्रणीर्मन्त्रकृतामृषीणां कुशाग्रबुद्धे कुशली गुरुस्ते
[R.5.4.] Hope, expectation (usually with the potential mood); कृतं रामसदृशं कर्म । अपि जीवेत्स ब्राह्मणशिशुः U.2 I hope the Brāhmaṇa boy comes to life. Note In this sense अपि is frequently used with नाम and has the sense of (a) 'is it likely', 'may it be'; (b) 'perhaps', 'in all probability' or (c) 'would that', 'I wish or hope that'; अपि नाम कुलपतेरियमसवर्णक्षेत्रसंभवा स्यात्
[Ś.1;] [Ś.7;] तदपि नाम मनागवतीर्णोऽसि रतिरमणबाणगोचरम् Māl.1 perhaps, in all probability; अपि नाम तयोः कल्याणिनोः अभिमतः पाणिग्रहः स्यात्ibid.; अपि नाम रामभद्रः पुनरपीदं वनमलङ्कुर्यात्
[U.2;] 'is it likely', 'I wish'; यथा वनज्योत्स्नानुरूपेण पादपेन संगता अपि नाम एवमहमप्यात्मनोऽनुरूपं वरं लभेयेति Ś.1 would that; अपि नामाहं पुरूरवा भवेयम् V.2 I wish I were
[P.] Affixed to interrogative words, अपि makes the sense indefinite, 'any', 'some'; कोऽपि some one; कीमपि something; कुत्रापि somewhere; कदाऽपि at any time; कथमपि any how &c. केऽपि एते प्रवयसः त्वां दिदृक्षवः U.4 some people. It may often be translated by 'unknown', 'indescribable', 'inexpressible' (अनिर्वाच्य); व्यतिषजति पदार्थानान्तरः कोऽपि हेतुः
[U.6.12.] तत्तस्य किमपि द्रव्यं यो हि यस्य प्रियो जनः 2.19;
[Mu.3.22;] [K.143;] कोऽपि महिमा स्यात्
[U.6,6.11,7.12;] [Māl.1.26;] [R.1.46.] After words expressing number, अपि has the sense of 'totality', 'all'; चतुर्णामपि वर्णानाम् of all the 4 castes; सर्वैरपि राज्ञां प्रयोजनम्
[Pt.1.] It sometimes expresses 'doubt' or 'uncertainty', 'fear' (शङ्का); अपि चोरो भवेत् G. M. there is perhaps a thief.
(with pot. mood) It has the sense of संभावना 'possibility', 'supposition';
[P.I.4.96;] III.3.154; अपि स्तुयाद्विष्णुम्, अपि स्तुयाद्राजानम्, अपि गिरिं शिरसा भिन्द्यात् Sk.; सोऽयमपि सिञ्चेत्सहस्रं द्राक्षाणां क्षणेनैकेन
[Dk.127.] Contempt, censure, or reproof;
[P.I.4.96,] III.3.142; धिग्देवदत्तमपि स्तुयाद् वृषलम्; धिग्जाल्मं देवदत्तमपि सिञ्चेत् पलाण्डुम्; अपि जायां त्यजसि जातु गणिका- माधत्से गर्हितमेतत् Sk. shame to &c. or fie upon, Devadatta &c.
It is also used with the Imperative mood to mark 'indifference on the part of the speaker', where he permits another to do as he likes, (अन्ववसर्ग or काम- चारानुज्ञा, the imperative being softened;) अपि स्तुहि Sk. you may praise (if you like); अपि स्तुह्यपि सेधाऽस्मांस्तथ्यमुक्तं नराशन
[Bk.8.92.] अपि is sometimes used as a particle of exclamation,
Rarely in the sense of 'therefore', 'hence' (अत एव).
Used as a separable preposition with gen. it is said to express the sense of a word understood (पदार्थ), and is treated as a कर्म- प्रवचनीय
[P.I.4.96;] the example usually given is सर्पि- षोऽपि स्यात् where some word like बिन्दुरपि 'a drop,' 'a little' &c. has to be understood, 'there may perhaps be a drop of ghee', 'I presume there may be at least a drop' &c. अपि संभावनाप्रश्नशङ्कागर्हासमुच्चये । तथायुक्तपदार्थेषु कामचारक्रियासु च ॥ Viśva.; अपिः पदार्थसंभावनान्ववसर्गगर्हासमुच्चयेषु
[P.I.4.96.] G. M. adds the sense of आशिस् 'blessing' (भद्रमपि), मृति 'death' (मरणमपि) and भूषा 'decoration' (अपि नह्यति हारं). cf. also...अपिः प्रश्नविरोधयोः । संभावनायां गर्हायां समुच्चयवितर्कयोः ।
[Nm.]