महार

A dictionary, Marathi and English

   mahāra m See this explained under परवारी. महाराची आई चाम्हार घेऊ A phrase implying What do I care? What's this to me?

Aryabhushan School Dictionary

  m  An individual of a low-caste people.

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. एक अंत्यज , अस्पृश्य जाति ; अतिशूद्र ; परवारी पहा . [ सं . महा + अरि किंवा आर्य ; महा + अर ( पर्वताच्या गुहेंत राहणारा ); मृत + हर = मेलेलें जनावर ओढणारा ; मेर = गांवाची कड ? ] म्ह० महाराची आई चांभार घेऊ ( मला काय त्याचें ).
०कचका  पु. जोराजोराचें , आरडाओरड्याचें भांडण ( महार नेहमीं भांडतात त्याप्रमाणें ).
०कवडी  स्त्री. एक जातीची कवडी .
०कावळा  पु. डोंबकावळा .
०की  स्त्री. 
   गांवच्या महाराचें काम , हक्क , वतन , अधिकार .
   ( ल . ) कोणतेंहि हलकें , नीच , कष्टाचें कामं .
०गजाल  स्त्री. गडबड ; गोंगाट ; दंगल ; आरडाओरड .
०चावडी  स्त्री. अस्पृश्यांना गांवच्या चावडींत येऊन बसतां येत नाहीं म्हणून बहुतेक खेड्यांत गांवचावडीखेरीज दुसरी एक चावडी असते ती . - गांगा ५५ .
०पुंज  पु. शेतकर्‍यांनीं आपल्या उत्पन्नांतील जो भाग गांवच्या महाराचा हक्क म्हणून सरकारांत भरावयाचा तो .
०पोर   पु न . गांवांतील हलक्या जातीचे लोक
०पोरगा  पु. पागेमध्यें घोड्याची नोकरी करण्यासाठीं ठेवलेला महारजातीचा मनुष्य .
०भादवी  स्त्री. भाद्रपद महिन्यांत देवीच्या यात्रेकरितां येणारा खर्च भागावा म्हणून महाराला जमिनीच्या उत्पन्नापैकीं द्यावयाचा भाग , किंवा कांहीं देणगी .
०महारकी   स्त्री ; महाराच्या इनामजमिनीवरील कर . वडा , वाडा , वण पुन .
   महार लोकांची राहण्याची जागा .
   ( ल . ) सोंवळ्याओवळ्यासंबंधानें अतिशय अव्यवस्था त्याचे घरीं सारा महारवाडा आहे . मी कांहीं जेवावयास जात नाहीं . म्ह० जेथें गांव तेथें मंहारवडा .
०शिसोळा   हडोळा हळकी रहाटी - पुस्त्री . गांवचीं मेलेलीं गुरें टाकण्यासाठीं महाराला नेमून दिलेली जागा . महारडा - पु . ( तिरस्कारार्गी ) महार . महारवी - वि . महार लोकांनीं तयार केलेली . ( टोपली , केरसुणी , सूत इ० ).