नवन् [navan] num. a. num. a. (always pl.). Nine; नवतिं नवाधिकाम्
[R.3.69;] see comp. below. (At the begining of comp. नवन् drops its final न्). -Comp.
-अङ्गः a kind of Āyurvedic mixture; विश्वामृताब्दभूनिम्बैः पञ्चमूलीसमन्वितैः । कृतः कषायो हन्त्याशु वातपित्तोद्भवं ज्वरम् Vaidyakam.
-अशीतिः f. f. eighty-nine.
-अर्चिस् m. m.,
-दीधितिः the planet Mars.-कपालः (नवकपालेषु संस्कृतः) a cake-offering prepared and presented on nine poteherds;
[Ait. Br.1.15;] -कृत्वस् ind. nine times.
-ग्रहाः m. m. (pl.) the nine planets. (the sun, the moon, 5 planets, राहु and केतु; see under ग्रह.
-ग्व nine-fold, consisting of nine.
-चण्डिका f. f. the nine चण्डिकाs (शैलपुत्री, ब्रह्मचारिणी, चन्द्रघण्टा, कूष्माण्डा, स्कन्द- माता, कात्यायनी, महागौरी, कालरात्रि, सिद्धिदा); Chaṇḍī Pāṭha.-चत्वारिंश a. forty-ninth.
-चत्वारिंशत् f. f. forty-nine.-छिद्रम्,
-द्वारम् the body (having nine apertures; see ख). नवद्वारे पुरे देही नैव कुर्वन् न कारयन्
[Bg.5.13.] -त्रिंश a. a. thirty-ninth.
-त्रिंशत् f. f. thirty-nine.
-दश a. a. nineteenth.न् (pl.) nineteen.
-दुर्गा Durgā in her nine forms.i. e. (कुमारिका, त्रिमूर्ति, कल्याणी, रोहिणी, काली, चण्डिका, शांभवी, दुर्गा, भद्रा).
-धातु m. m. Nine metals; हेमतारारनागाश्च ताम्ररङ्गे च तीक्ष्णकम् । कांस्यकं कान्तलोहं च धातवो नव कीर्तिताः ॥,
-नवतिः f. f. ninety-nine.
-निधि m. m. (pl.) the nine treasures of Kubera. i. e. महापद्मश्च पद्मश्च शङ्खो मकरकच्छपौ । मुकुन्दकुन्द- नीलाश्च खर्वश्च निधयो नव ॥
-पञ्चमम् an inauspicious combination of ग्रहs a particular type of राशिकूट; पाणिग्रहो यदि भवेन्नवपञ्चमर्क्षे सन्तानहानिमतुलां मुनयो वदन्ति Jyotistattvam.-पञ्चाश a. fifty-ninth.
-पञ्चाशत् f. f. fifty-nine.
रत्नम् the nine precious jewels; i. e. मुक्तामाणिक्यवैढूर्यगोमेदा वज्र- विद्रुमौ । पद्मरागो मरकतं नीलश्चेति यथाक्रमम् ॥
'the nine gems' or poets at the court of king Vikramāditya: धन्वन्तरि- क्षपणकामरसिंहशङ्कुवेतालभट्टघटकर्परकालिदासाः । ख्यातो वराह- मिहिरो नृपतेः सभायां रत्नानि वै वररुचिर्नव विक्रमस्य ॥ -रसाःm. (pl.) the nine sentiments in poetry; see under अष्टरस and रस also.
रात्रम् a period of nine days.
the first nine days of the month of Āśvina held sacred to Durgā.
-विंश a. a. twenty-ninth.
-विंशतिः f. f. twenty-nine.
-विध a. a. nine-fold, of nine kinds or sorts. ˚अन्नानि n. (pl.) = सूप, शाक, मिष्टान्न, जेमन (ओदनादि), उपदंश (मूलकादि), वितर्दंश (pickles etc.), सन्धान (मद्यादि), रोचन (pickled raw fruit, Mar. कोशिंबीर), व्यञ्जन (flower boiled in buttermilk etc.).
-व्यूहः an epithet of Viṣṇu.
शतम् one hundred and nine.
nine hundred.-शक्तिः m. N. of Viṣṇu or Śiva.
-शक्तयः f. f. (pl.) nine शक्तिs i. e. प्रभा, माया, जया, सूक्ष्मा, त्रिशुद्धा, नन्दिनी, सुप्रभा, विजया, सिद्धिदा.
-शायकः N. N. given to nine inferior tribes; they are: गोपो माली तथा तैली तन्त्री मोदकवारुजी । कुलालः कर्मकारश्च नापितो नवशायकाः ॥ Parāśara.
-षष्टिः f. f. sixty-nine.-सप्ततिः seventy-nine.
-सरः, -रम् a kind of ornament consisting of nine pearls.