कुडा

A dictionary, Marathi and English

   is classed amongst the उपधान्यें and is a vermifuge &c. 2 A sort of rice. 3 A certain ear-ring of females. 4 A tree, Hymenodyction excelsum. Grah.
   False or bad gen., i. e. evil, harmful, wrong &c. Ex. पाहिलें परतोनी दुष्टा काळाकडे ॥ मग म्हणे कुडें झालें आतां ॥ तुका म्हणे कुडी प्राणाची आवडी ॥.

Aryabhushan School Dictionary

  m  A medicinal shrub.
 a   False, guileful, malignant, treacherous.

मराठी (Marathi) WordNet

 noun  एक रानटी झाड   Ex. ह्या जंगलात कुज्याची झाडे खूप आहेत.

ATTRIBUTES:

रानटी

ONTOLOGY:

वृक्ष (Tree) ➜ वनस्पति (Flora) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

इंद्रजव

Wordnet:

guj ઇંદ્રજવ

hin इन्द्रजौ

kas اِنٛدرٛجو , اِنٛدرٛجَو , کُرییا , کُڑا , وَتٕس , وتسک , اِنٛدرٛپھَل , کُٹَج , یَوپھَل , یَوکلش

ori ଇନ୍ଦ୍ରଜୌ ଗଛ

pan ਇੰਦਰ ਜ਼ੌਂ

san कुटजः

urd اِندرجو , کُوریّا , کُوڑا , اِندرپھل , کُوٹج , شکرا , شُدھا , کُرچی , شکرشُدھا , شکربیج , اِندر , یوپھل

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. हें रानझाड सहा - सात हात उम्च असून पान बदामाच्या पानासारखें लांबट असतें . याच्या विड्या करतात . शेंग बारीक व लांब , असुन बींलांबट यवासारखें व कडु असतें , मुळांचा औषधीसारखा उपयोग होतो . त्याच्या पाकास कुडेपाक म्हणतात . कुड्यांच्या पांढरा व काळा अशा दोन जती आहेत . बीची उपधान्यांत गणना होतें . तें कृमिनाशक आहे . कोंवळ्या शेंगाची भाजी करतात . ( सं . कुटज )
 वि.  १ कोरडा ; शुष्क ; नीरस ; रुक्ष ; सुका ; सुकट . २ किडकिडीत ; बारीक ; कृश ; रोडका ; काटकुळा . [ वाळणें ]
  पु. १ भाताची एक जात . २ स्त्रियांच्या कानांतीलक एक दागिना ; कूडें .
 वि.  १ दुष्ट ; शबल ; कपटी ; विश्वासघातकी . ' विवेकें कुडी कल्पना पालटीजे । ' - राम ४० . २ ( काव्य ) वाईट ; खोटा ( पैसा ). ' कुडा आपुला दाम अस्तां पराशीं । वृथा भांडणें ख्यात हें गोष्ट कैशी । ' - हरिराज मुद्रलार्यीचें भाषांतर ४७ .( अकक ). ३ ( काव्य ) मिथ्या ; अशुद्ध ; खोटा ; वाईट , नुकसानकारक , चुकीचा . ' नृपातें कुडा मंत्र योजावयातें । ' - वामनविराट ७ . १३० . ' तैसी विषयसुखाची गोडी । गोड वाटे परी ते कुडी । ' - दा . ३ . १० . ६७ . ( सं . कूट )
  पु. १ मोठी कुंडी ( फुलझाडाची , चांभाराची कातडें भिजत घालण्याची , रंगार्‍याची ); उंसांच्या रसाचें मांदण ; भांग , तपकीर इ० तयार करण्याचें पात्र . ' जवळच वटवृक्षाची डहाळी लावलेली कुडां ठेवला असतो . - ऐरापुप्र . ८ . ४४५ . २ माडी काढण्यासाठी माडाला बांधलेला भोपळा . ( सं . कुंड )
०भाव  पु. द्वेष ; मत्सर ; अविश्वास ; संशय ; कपट ; दुष्ट कल्पना ; विकल्प .

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   कुड्याचें कुडें, त्‍याचें पुढें
   [कुढें=कपट
   कुढा=कपटी, वाकडा] ज्‍याचे कपट त्‍याच्याच गळ्यात येणें
   दुसर्‍याच्या नाशार्थ केलेल्‍या कपटी कारस्‍थानांत स्‍वतःच सापडून नाश होणें. पाठभेद-ज्‍याचे कुडे त्‍याचेच पुढे. कुडें पहा.