योगधारणया कांश्चिदासनैर्धारणान्वितैः ।
तपोमन्त्रौषधैः कांश्चिदुपसर्गान्विनिर्दहेत् ॥३९॥
देहीं शीतळता वाढल्या जाण । तीस निवारी अग्निधारण ।
देहीं उष्मा चढल्या पूर्ण । सोमधारण उच्छेदी ॥६००॥
वायु अव्हाटल्या अवचितां । तैं देहीं वायु भरावा पुरता ।
वायु मेळवुनि वायुआंतौता । आणिती निजपंथा अभ्यासबळें ॥१॥
वायु क्षोभोनि सकोप । जैं जठरावरी पडे झडप ।
तैं क्षुधा खवळे अमूप । तृप्तीचें रुप उठीना ॥२॥
तेथ मोकळा सांडूनि प्राण । अपान वाढवावा आपण ।
तो जठरा आलिया जाण । तेथ क्षोभला प्राण सहजिचि ये ॥३॥
तेथ प्राणापानऐक्यता । सहजें ये साधकांच्या हाता ।
मग षट्चक्रें भेदितां । क्षणही सर्वथा लागेना ॥४॥
तेव्हां सतरावियेचें अमृतपान । साधकांसी फावे संपूर्ण ।
यापरी क्षुधानिर्दळण । येणें योगें जाण साधिती ॥५॥
परदारा परद्रव्यासक्ती । हे पापकर्माची फळप्राप्ती ।
याची करावया निवृत्ती । तपश्चर्या निश्चितीं उद्धवा ॥६॥
भावें करितां मंत्रानुष्ठान । तेणे वैराग्य उपजे जाण ।
वैराग्यें विषयनिर्दळण । सहजें जाण साधकां ॥७॥
शुद्ध मंत्राचें पुरश्चरण । करी विघ्नांचें निर्दळण ।
तेथ पिशाचबाधासंचरण । घेऊनि प्राण स्वयें पळे ॥८॥
शरीरीं संचरल्या व्याधी । त्यातें निर्दळी दिव्य औषधी ।
मनाचा छेदावया आधी । योग त्रिशुद्धीं साधावा ॥९॥
तेथ साधल्या योगसिद्धी । समूळ निर्दळी आधिव्याधी ।
सकळ विघ्नांतेंही छेदी । जाण त्रिशुद्धी उद्धवा ॥६१०॥
हें किती सांगूं भिन्न भिन्न । भावें करितां माझें ध्यान ।
सकळ उपसर्गां निर्दळण । तेंचि निरुपण हरि सांगे ॥११॥