बुधाची उपासना

नमो देव्यै महा देव्यै शिवायै सततं नमः ।

नमः प्रकृत्यै भद्रायै नियताः प्रणताः स्मृताम् ।

बुधाचे ध्यान

चतुर्बाहुं ग्रहपतिं सुप्रसन्नमुखं बुधम् ।

ध्यायेत् शंखंचक्रासि पाशहस्तं इलाप्रियम् ॥ १ ॥

॥ अथ बुधस्तोत्र ॥

प्रियंगुकलिका श्यामं रूपेणाप्रतिमं बुधम

सौम्यं सौम्यगुणोपेत तं बुध प्रणामाम्यहम् ॥ १ ॥

उत्पातरूपी जगतः चंद्रपुत्रो महद्‌द्युतिः ।

सूर्यप्रियकरो विद्वान् पीडा हरतु मे बुधः ॥ २ ॥

शिरीष पुष्पसंकाशः कपिशीलोऽथवा पुनः ।

सोमपुत्रो बुधश्‍चैव सदाशांतिं प्रयच्छतु ॥ ३ ॥

श्यामः शिरालश्‍च कलानिधिज्ञः

कौतूहलो कोमल वाग्विलासी ।

रजोधिको मध्यमरूपदृग्‌स्यात् ।

आताम्रनेत्रो द्विजराजपुत्रः ॥ ४ ॥

बुधं बुद्धिप्रदातारं सूर्यरश्मिसमन्वितम् ।

यजमानहितार्थाय बुधमावाहयाम्यहम् ॥ ५ ॥

अहो चंद्रसुतः श्रीमान् जगधारण्यसमुद्‌भवः ।

अस्तिगोत्रश्‍चतुर्बाहुः खड्‍गखेटक धारकः ॥ ६ ॥

गदाधरो नृसिंहस्थः स्वर्णनामः शमान्वितः ।

कृष्णवृक्षस्थ पत्रेषु इंद्रविष्णुप्रपूजितः ॥ ७ ॥

ज्ञेयो बुधः पंडितश्च रौहिणेयश्‍च सोमजः ।

कुमारो राजपुत्रस्य शैशवः शशिनंदन ॥ ८ ॥

गुरुपुत्रश्‍च तारेयो विबुधो बोधनस्तथा ।

सौम्यः सर्वगुणोपेतो रत्‍नदानफलप्रदः ॥ ९ ॥

एतानि बुधनामानि प्रातःकाले पठेन्नरः ।

बुद्धिर्विवर्धतां याति बुधपीडा न जायते ॥ १० ॥

॥ इति बुधस्तोत्रम् ॥

श्रीबुधपंचविंशति स्तोत्रम्

श्रीगणेशायनमः । अस्य श्रीबुधपंचविंशतिनाम स्तोत्रस्य प्रजपति ऋषिः । त्रिष्टुपछन्दः । बुधोदेवत । बुधप्रीत्यर्थे जपे विनियोगः ।

बुधो बुद्धिमतां श्रेष्ठो बुद्धिदाता धनप्रदः ।

प्रिरंगुकलिकाश्यामः कञ्जनेत्रौ मनोहरः ॥ १ ॥

ग्रहोपमो रोहिणेयो नक्षत्रैशो दयाकरः ।

विरुद्धकार्यहन्ता च सौम्यो बुद्धिर्विवर्धन ॥ २ ॥

चन्द्रात्मजो विष्णूरूपी ज्ञानी ज्ञो ज्ञानिनायकः ।

ग्रहपीडाहरो दारपुत्रधान्यपशुप्रदः ॥ ३ ॥

पंचविंशतिनामानि बुधस्यैतानि यः पठेत ॥ ४ ॥

स्मृत्वां बुधं सदा तस्य पीडा सर्वा विनश्यति ।

तद्दिने वा पठेद्यस्तु लभते स मनोगतम् ॥ ५ ॥

॥ इति पद्मपुराणे बुधपंचविंशतिनाम स्तोत्रं संपूर्णम् ।

बुधकवचम्

अस्य श्रीबुधकवचस्तोत्रमंत्रस्य कश्यपऋषिः ।

अनुष्टुप छंदः । बुधो देवता । बुधपीडाशमनार्थ जपे विनियोगः ।

बुधस्तु पुस्तकधरः कुंकुमस्य समद्युतुः ।

पीतांबरधरः पातु पीतमाल्यानुलेपनः ॥ १ ॥

कटिं च पातु मे सौम्यः शिरोदेशं बुधस्तथा ।

नेत्रे ज्ञानमयः पातु श्रोत्रे पात निशाप्रियः ॥ २ ॥

घ्राणं गंधप्रियः पातु जिव्हां विद्याप्रदो मम ।

कंठं पातु विधोःपुत्रो भजा पुस्तकभूषणः ॥ ३ ॥

वक्षः पातु वरांगश्‍च ह्रदयं रोहिणीसुतः ।

नाभिं पातु सुराराध्यो मध्यं पात खगेश्वरः ॥ ४ ॥

जानुनि रोहिणेयश्‍च पातु जंघेऽखिलप्रदः ।

पादौ मे बोधेनः पातु पातु सौम्योऽखिलं वपुः ॥ ५ ॥

एतद्धि कवचं दिव्यं सर्वपापप्रणाशनम् ।

सर्वरोगप्रशमनं सर्वदुःखनिवारणम् ॥ ६ ॥

आयुरारोग्यधनदं पुत्रपौत्रप्रवर्धनम् ।

यः पठेच्छृणयाद्वापि सर्वत्र विजयी भवेत् ॥ ७ ॥

॥ इति श्रीब्रह्मवैवर्तकपुराणे बुधकवचं संपूर्णम् ॥