अध्याय ४२ वा - श्लोक १ ते ५

श्रीशुक उवाच - अथ व्रजन्राजपथेन माधवः स्त्रियं ग्रहीतांगविलेपभाजनाम् ।
विलोक्य कुब्जां युवतिं वराननां प्रपच्छ यान्तीं प्रहसन्रसप्रदः ॥१॥

ज्याचिये कृपालेशास्तव । योगसिद्धि लाधे सर्व । तो वशिष्ठान्वयसंभव । योगिराव शुक म्हणे ॥१७॥
कौरवान्वयसौभाग्यतिलका । ऐकें परीक्षिति कलिभंजका । माळाकारा तंतुवायका । वरविवेकानंतरें ॥१८॥
जो कां मधुवंशसंभव । यालागीं नामें तो माधव । जातां राजपथें सवल्लव । स्त्री अपूर्व देखिली ॥१९॥
जिची त्रिवक्र अंगयष्टि । पूर्णतारुण्याची पुष्टि । फुल्लारपंकजवदना सृष्टि । अति गोमटी वरानना ॥२०॥
केशरकस्तूरीश्रीगन्ध । दिव्यसुमनामोद विविध । अंगविलेपनें नानाविध । पात्रें विशुद्ध करतळीं ॥२१॥
येतां देखोनि तियेप्रति । हांसत होत्साता श्रीपति । रसप्रद म्हणिजे सुखोत्पत्ति । भोगी त्रिजगती ज्याचेनि ॥२२॥
पुसता झाला तो श्रीहरि । तें व्याख्यान परिसिजे चतुरीं । कैसी कृष्णोक्ति साजिरी । शुकवैखरी वाखाणी ॥२३॥

श्रीभगवानुवाच - का त्वं वरोर्वेतदुहानुलेपनं कस्यांगने वा कथयस्व साधु नः ।
देहावयोरंगविलेपमुत्तमं श्रेयस्ततस्ते नचिराद्भविष्यति ॥२॥

उपहासपूर्वक श्रीरंगें । तये संबोधिलें प्रसंगें । अवो अंगने सुजंघे । कोण तूं गे कोणाची ॥२४॥
म्हणसी उपहासपूर्वक कैसें । तेंही कथिजेल राया परिसें । अंधे स्त्रियेलागीं जैसें । सुलोचना संबोधन ॥२५॥
अमंगळासि मंगळ नाम । तेंवि त्रिवक्रेसि पूर्णकाम । अंगने सुजंघे ऐसीं नर्म - । वाक्यें सप्रेम संबोधी ॥२६॥
उपहासगर्भित संबोधन । तयेसि पुसे जनार्दन । तूं कोणाचें वनितारत्न । हें अनुलेपन कोणासी ॥२७॥
उह ऐसिया निपातें । वितर्क करूनि भ्रूसंकेतें । प्रश्न केला कमलाकान्ते । कीं साधुवाक्यातें कथी आम्हां ॥२८॥
आम्ही रामकृष्ण बंधु । आमुचे ठायीं भावना शुद्ध । धरूनि विलेपना जेंवि विविध । उत्तम सुगंध विलेपीं ॥२९॥
कांति सुगौर सांवळिया । जाणोनि सुंदर देई उटिया । सद्यचि सफळ होती क्रिया । भावें केलिया सत्सेवा ॥३०॥
आम्हां देसी तनुलेपनें । तेणें कल्याण तुजकारणें । सद्य होईल ऐसें जाणें । इयें ऐकोनि वचनें येरी वदे ॥३१॥

सैरंध्र्‍युवाच - दास्यस्म्यहं सुन्दरवर्य संमता त्रिवक्रनामा ह्यनुलेपकर्मणि ।
मद्भावितं भोजपतेरतिप्रियं विना युवां कोऽन्यतमस्तदर्हति ॥३॥

सुन्दरवर्य हें संबोधन । येणें कृष्णाचें सम्मुखीकरण । आनन्दभरित अंतःकरण । हरिकृत प्रश्न निरोपी ॥३२॥
वक्षःस्थळग्रीवाकटी । ऐसी त्रिवक्र अंगयष्टि । यथार्थनाम मी कंसचेटी । म्हणती वाक्पुटीं त्रिवक्रा ॥३३॥
अनुलेपसाधनक्रियेच्या ठायीं । माझें कौशल्य कंसाहृदयीं । मानलें तेणें मज यें कार्यीं । आज्ञापिलें सप्रेमें ॥३४॥
अंगविलेप विविधा रीती । अर्पीं कंसाच्या वनितांप्रति । कंस सम्मानी मजप्रति । मी आवडती वर सर्वां ॥३५॥
माझे झातींचें विलेपन । कंसासि अत्यन्त प्रियतम मान्य । तें द्यावया आणिक कोण । तुम्हां वांचोन योग्य असे ॥३६॥
तुम्ही त्रैलोक्यसुंदर । तुम्हांचि योग्य हे उपचार । किंकरींमाजी ममाधिकार । प्रीतिपात्र स्वामीचें ॥३७॥
ऐसी त्रिवक्रा मृदुभाषिणी । कृष्णाप्रति वशवर्तिनी । किमर्थ झाली हे शंका मनीं । तरी सज्जनीं परिसावें ॥३८॥

रूपपेशलमाधुर्यहसितालापवीक्षितैः । धर्षितात्मा ददौ सांद्रमुभयोरनुलेपनम् ॥४॥

भगवंताचें सुन्दरपण । सर्वावयवीं सुष्ठु लावण्य । जें कां लक्ष्मीसी भुलवण । तेथ त्रिवक्रानयन गुंतले ॥३९॥
नेत्रीं पाहतां अक्षरपंक्ति । विवरणें बुद्धि विगुंते । अर्थीं । तेंवि लक्षितां अंगकांति । रुचली चित्तीं कोमलता ॥४०॥
पेशल म्हणिजे सुकुमारता । श्रीकृष्णाची सादर पाहतां । तेणें मूर्च्छना आली चित्ता । देहअहंता विरमली ॥४१॥
नेत्रकटाक्ष वदनीं हास्य । वाङ्माधुर्य रसविशेष । आलाप म्हणिजे स्वरसारस्य । इहीं मानस हिरतलें ॥४२॥
इत्यादि भगवल्लक्षणें पाहतां । त्रिवक्रा झाली मोहितचित्ता । सघनविलेपन चर्चितां । बंधु उभयतां तोषविले ॥४३॥
मलयज चंदन घन चर्चून । कैसे शोभवी दोघे जन । तें तूं राया करीं श्रवण । सभाग्यपण कुब्जेचें ॥४४॥

ततस्तावङ्गरागेण स्ववर्णेतरशोभिना । संप्राप्तपरभागेन शुशुभातेऽनुरंजितौ ॥५॥

यानंतरें रामकृष्ण । श्वेत श्याम ज्यांचे वर्ण । त्यांहूनि केशरादि रंग भिन्न । तिहीं करून चर्चिले ॥४५॥
नाभीपासूनि उपरिभाग । केशरादिकीं चर्चितां सांग । शोभते झाले लावण्यसुभम । रंगें सुरंग उभयतां ॥४६॥
स्वमुखें बोलिला भगवान । आम्हांस देईं विलेपन । तेणें शीघ्र तव कल्याण । हें वाक्य ऐकोन अनुसरली ॥४७॥
उभयतांसि अंगराग । तिनें चर्चिले यथासांग । तेणें तुष्टला श्रीरंग । वरप्रसंग अवधारा ॥४८॥