संस्कृत सूची|संस्कृत साहित्य|व्याकरणः|अष्टाध्यायी|अध्याय ७| भाग २ अध्याय ७ भाग १ भाग २ भाग ३ भाग ४ अध्याय ७ - भाग २ महर्षि पाणिनी द्वारा रचित अष्टाध्यायी हा संस्कृत व्याकरणावरील एक अत्यंत प्राचीन ग्रंथ आहे, जो ई.पू. ५००व्या शतकात रचला गेला. Tags : ashtadhyayigrammerpaniniअष्टाध्यायीपाणिनीव्याकरण भाग २ Translation - भाषांतर १ सिचि वृद्धिः परस्मैपदेषु ।२ अतः र्ल अन्तस्य ।३ वदव्रजहलन्तस्य अचः ।४ न इटि ।५ ह्म्य् अन्त क्षणश्वसजागृ- णिश्वि एत् इतां ।६ ऊर्णोतेर्विभाषा ।७ अतः हलादेर्लघोः ।८ न इट् वशि कृति ।९ तितुत्रतथसिसुसरकसेषु च ।१० एक अचः उपदेशे अनुदात्तात् ।११ श्रि उकः किति ।१२ सनि ग्रहगुहोः च ।१३ कृसृभृवृस्तुद्रुस्रुश्रुवः लिटि ।१४ श्वि ईत् इत् अः निष्ठायां ।१५ यस्य विभाषा ।१६ आत् इत् अः च ।१७ विभाषा भाव आदिकर्मणोः ।१८ क्षुब्धस्वान्तध्वान्तलग्नम्लिष्- टविरिब्धफाण्- टबा- ढानि मन्थमनः तमः सक्त अविस्पष्- टस्वर अणायासभृशेषु ।१९ धृसिशसी वैयात्ये ।२० दृ- ढः स्थूलबलयोः ।२१ प्रभौ परिवृ- ढः ।२२ कृच्छ्र गहनयोः कषः ।२३ घुषिरविशब्दने ।२४ अर्देः सम् निविभ्यः ।२५ अभेः च आविदूर्ये ।२६ णेरध्ययने वृत्तं ।२७ वा दान्तशान्तपूर्- णदस्तस्पष्- टछन्नज्ञप्ताः ।२८ रुषि अमत्वरसंघुष आस्वणां ।२९ हृषेर्लोमसु ।३० अपचितः च ।३१ ह्रु ह्वरेः छन्दसि ।३२ अपरिह्वृतः च ।३३ सोमे ह्वरितः ।३४ ग्रसितस्कभितस्तभित उत्तभित चत्तविकस्तविशस्तृशंस्तृशास्तृतरुतृतरूतृवरुतृवरूतृवरुत्रीर्- उज्ज्वलितिक्षरितिक्षमितिवमिति अमिति इतिच ।३५ आर्धधातुकस्य इट् वलादेः ।३६ स्नुक्रमोरणात्मनेपदनिमित्ते ।३७ ग्रहः अलिटि दीर्घः ।३८ वृ ॠतः वा ।३९ न लिङि ।४० सिचि च परस्मैपदेषु ।४१ इट् सनि वा ।४२ लिङ्सिचोरात्मनेपदेषु ।४३ ऋतः च संयोग आदेः ।४४ स्वरतिसूतिसूयतिधूञ् ऊत् इतः वा ।४५ रध आदिभ्यः च ।४६ निरः कुषः ।४७ इट् निष्ठायां ।४८ ति इषसहलुभरुषरिषः ।४९ सनि इव् अन्त ऋधभ्रस्जदन्भुश्रिस्वृयु ऊर्णुभरज्ञपिसणां ।५० क्लिशः क्त्वानिष्ठयोः ।५१ पूङः च ।५२ वसति क्षुधोरिट् ।५३ अञ्चेः पूजायां ।५४ लुभः विमोचने ।५५ जृलपॄव्रश्च्योः क्त्वि ।५६ उत् इतः वा ।५७ से असिचि कृतचृतछृदतृदनृतः ।५८ गमेरिट् परस्मैपदेषु ।५९ न वृत् भ्यश्चतुर्भ्यः ।६० तासि च क्ल्पः ।६१ अचः तस्वत् थलि अनिटः नित्यं ।६२ उपदेशे अत् वतः ।६३ ऋतः भारद्वाजस्य ।६४ बभूथ आततन्थजगृभ्मववर्थ ति निगमे ।६५ विभाषा सृजिदृषोः ।६६ इट् अत्ति अर्ति व्ययतिणां ।६७ वसु एक अच् आत् घसां ।६८ विभाषा गमहनविदविशां ।६९ सनिंससनिवांसं ।७० ऋत् हनोः स्ये ।७१ अञ्जेः सिचि ।७२ स्तुसुधूञ्भ्यः परस्मैपदेषु ।७३ यमरमनम आतां सक् च ।७४ स्मिपूङ् ऋ अञ्जू अशां सनि ।७५ किरः च पञ्चभ्यः ।७६ रुदादिभ्यः सार्वधतुके ।७७ ईशः से ।७८ ईड जनोर्ध्वे च ।७९ लिङः सलोपः अनन्त्यस्य ।८० अतः या इयः ।८१ आतः ङ्- इतः ।८२ आने मुक् ।८३ ईत् आसः ।८४ अष्तनः आ विभक्तौ ।८५ रायः हलि ।८६ युष्मद् अस्मदोरणादेशे ।८७ द्वितीयायां च ।८८ प्रथमायाः च द्विवचने भाषायां ।८९ यः अचि ।९० शेषे लोपः ।९१ मपर्यन्तस्य ।९२ युव आवौ द्विवचने ।९३ यूववयौ जसि ।९४ त्व अहौ सौ ।९५ तुभ्यमह्यौ ङयि ।९६ तवममौ ङसि ।९७ त्वमौ एकवचने ।९८ प्रतय उत्तरपदयोः च ।९९ त्रिचतुरोः स्त्रियां तिसृचत्सृ ।१०० अचि र ऋतः ।१०१ जरायाः जरसन्यतरस्यां ।१०२ त्यदादीणां अः ।१०३ किमः कः ।१०४ कु तिहोः ।१०५ क्व अति ।१०६ तदोः सः सौ अनन्त्ययोः ।१०७ अदसः औ सुलोपः च ।१०८ इदमः मः ।१०९ दः च ।११० यः सौ ।१११ इदः अय् पुंसि ।११२ अन आपि अकः ।११३ हलि लोपः ।११४ मृजेर्वृद्धिः ।११५ अचः ञ्- ण्- इति ।११६ अतः उपधायाः ।११७ तद्धितेषु अचां आदेः ।११८ किति च । N/A References : N/A Last Updated : January 17, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP