संस्कृत सूची|संस्कृत साहित्य|व्याकरणः|अष्टाध्यायी|अध्याय ७| भाग ३ अध्याय ७ भाग १ भाग २ भाग ३ भाग ४ अध्याय ७ - भाग ३ महर्षि पाणिनी द्वारा रचित अष्टाध्यायी हा संस्कृत व्याकरणावरील एक अत्यंत प्राचीन ग्रंथ आहे, जो ई.पू. ५००व्या शतकात रचला गेला. Tags : ashtadhyayigrammerpaniniअष्टाध्यायीपाणिनीव्याकरण भाग ३ Translation - भाषांतर १ देविकाशिंशपादित्यवाह्दीर्घसत्त्रश्रेयसां आत् ।२ केकयमित्रयुप्रलयाणां य आदेरियः ।३ न य्वाभ्यां पद अन्ताभ्याम् पूर्वौ तु ताभ्याम् ऐच् ।४ द्वार आदीणां च ।५ न्यग्रोधस्य च केवलस्य ।६ न कर्मव्यतिहारे ।७ सु आगत आदीणां च ।८ श्व(न्)आदेरिञि ।९ पद अन्तस्य अन्यतरस्यां ।१० उत्तरपदस्य ।११ अवयवात् ऋतोः ।१२ सुसर्व अर्धात् जनपदस्य ।१३ दिशः अमद्रा- णां ।१४ प्राचां ग्रामनगरा- णां ।१५ संख्यायाः संवत्सरसंख्यस्य च ।१६ वर्षस्य अभविष्यति ।१७ परिमाण अन्तस्य असंज्ञाशाणयोः ।१८ जे प्रोष्ठपदाणां ।१९ हृद्भगसिन्धु अन्ते पूर्वादय च ।२० अनुशतिक आदीनां च ।२१ देवताद्वंद्वे च ।२२ न इन्द्रस्य परस्य ।२३ दीर्घात् च वरुणस्य ।२४ प्राचां नगर अन्ते ।२५ जङ्गलधेनुवलज अन्तस्य विभाषितं उत्तरम् ।२६ अर्धात् परिमा- णस्य पीर्वस्य तु वा ।२७ न अतः परस्य ।२८ प्रवाहणस्य ढे ।२९ तत्प्रत्ययस्य च ।३० नञः शुचि ईश्वरक्षेत्रज्ञकुशलनिपुणाणां ।३१ यथातथयथापुरयोः पर्याये ।३२ हनः तः अचिण्- णलोः ।३३ आतः युक् चिण्कृतोः ।३४ न उदात्त उपदेशस्य म न्तय अणाअमेः ।३५ जनिवध्योः च ।३६ अर्तिह्रीव्लीरीक्नूयीक्स्मायी आतां पुक् णौ ।३७ शाछासाह्वाव्यावेपां युक् ।३८ वः विधूनने जुक् ।३९ लीलोर्नुक् लुकौ न्यारयां स्नेहैपातने ।४० भियः हेतुभये षुक् ।४१ स्फायः वः ।४२ शदेरगतौ तः ।४३ रुहः पः अन्यतरस्यां ।४४ प्रत्ययस्थात् कात् पूर्वस्य तः इत् आपि असुपः ।४५ न यासयोः ।४६ उदीचां आतः स्थाने यकपूर्वायाः ।४७ भस्त्रा एषा अजा- ज्ञाद्वास्वा नञ्- ऊर्वा- णां अपि ।४८ अभाषितपुंस्कात् च ।४९ आत् आचार्या- णां ।५० ठस्य इकः ।५१ इसुसुक्त अन्तात् कः ।५२ चजोः कु घ् इत् ण्यतोः ।५३ न्यङ्कु आदीणां च ।५४ हः हन्तेर्ञ्- ण्- इत्नेषु ।५५ अभ्यासात् च ।५६ हेरचङि ।५७ सन्लिटोर्जेः ।५८ विभाषा चेः ।५९ न कु आदेः ।६० अजिवृज्योः च ।६१ भुजन्युब्जौ पाणि उपतापयोः ।६२ प्रयाज अनुयाजौ यज्ञ ङ्गे ।६३ वञ्चेर्गतौ ।६४ ओकः उचः के ।६५ ण्ये आवश्यके ।६६ यजयाचरुचप्रवच ऋचः च ।६७ वचः अशब्दसंज्नायां ।६८ प्रयोज्यनियोज्यौ शक्य अर्थे ।६९ भोज्यं भक्ष्ये ।७० घोर्लोपः लेटि वा ।७१ ओतः श्यनि ।७२ क्सस्य अचि ।७३ लुक् वा दुहदिहलिहगुहां आत्मनेअदे दन्त्ये ।७४ शंआं अष्टाणां दीर्घः श्यनि ।७५ ष्ठिवुक्लमिआचंआं श्- इति ।७६ क्रमः परस्मपदेषु ।७७ इषुगमियंआं छः ।७८ पाघ्राध्मास्थाम्नादाण्दृशि अर्तिसर्तिशदसदां पिबजिघ्रधमतिष्थमनयच्छपश्यऋच्छधौशीयसीदाः ।७९ ज्ञाजनोर्जा ।८० पूआदीणां ह्रस्वः ।८१ मीनातेर्निगमे ।८२ मिदेर्गुणः ।८३ जुसि च ।८४ सार्वधातुक आर्धहातुअयः ।८५ जाग्रः अविचिण्- णल्- ङ्- इत्सु ।८६ पुक् अन्तलघु उपधस्य च ।८७ न अभ्यस्तस्य अचि पिति सार्वधातुके ।८८ भूसुवोः तिङि ।८९ उतः वृद्धिर्लुकि हलि ।९० ऊर्णोतेर्विभाषा ।९१ गुणः अपृक्ते ।९२ तृणहः इं ।९३ ब्रुवः ईट् ।९४ यङः वा ।९५ तुरुस्तुशमि अमः सार्वधातुके ।९६ अस्तिसिचः अपृक्ते ।९७ बहुलं छन्दसि ।९८ रुदः च पञ्चभ्यः ।९९ अट् गार्ग्यगालवयोः ।१०० अदः सर्वेषां ।१०१ अतः दीर्घः यञि ।१०२ सुपि च ।१०३ बहुवचने झलि एत् ।१०४ ओसि च ।१०५ आङि च आपः ।१०६ सम्बुद्धौ च ।१०७ अम्बा अर्थनद्योर्ह्रस्वः ।१०८ ह्रस्वस्य गुणः ।१०९ जसि च ।११० ऋतः ङिसर्वनामस्थानयोः ।१११ घेर्ङ्- इति ।११२ आट् नद्याः ।११३ याट् आपः ।११४ सर्वनाम्नः स्याट् ह्रस्वः ह् च ।११५ विभाषा द्वितीयातृ- ईयाह्यां ।११६ ङेरां नदी आप् नीभ्यः ।११७ इत् उत् भ्यां ।११८ औत् ।११९ अत् च घेः ।१२० आङः ना अस्त्रियां । N/A References : N/A Last Updated : January 17, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP