श्रीचांगदेवांची समाधी - अभंग १ ते १२

१
निवृत्तिदेवा योग्य गंगेचें तें स्नान । करुं अवघेजण आवडीनें ॥१॥
तीर्थयात्रा होईल देवसमागमें । केवढा महिमा रामें सांगितला ॥२॥
मार्गीं चालताती भक्त आणि हरी । आले भुलेश्वरीं अवघेजण ॥३॥
भुलेश्वरालागीं पूजा केली सांग । भक्त पांडुरंगें तीन रात्रीं ॥४॥
तेथून वैष्णव चालियेले हरी । आले सिद्धेशरीं देवभक्त ॥५॥
पाराशर ऋषींचें स्थळ पुरातन । राहिले नारायण पंचरात्र ॥६॥
नामा म्हणे देवा जावें कपिलेश्वरा । आनंद ऋषीश्वरा जाला फार ॥७॥

२
कौतुकानें तेथें आले सावकाश । उभे हरिदास कीर्तनासी ॥१॥
दहा दिवस तेथें राहियेले स्वस्थ । अवघ्यांचा मनोरथ पूर्ण जाला ॥२॥
क्षेत्रींचा महिमा पुसिती देवासी । जना आगळी काशी सांगियेली ॥३॥
येथोनियां वाट जाते वाराणसी । मुनि आणि ऋषि आनंदले ॥४॥
नामा म्हणे देवा दिवस जाले फार । लागेल उशीर समधीसी ॥५॥

३
चालिले घेऊनि देव ऋषीश्वरा । आवघियां पुढारां गरुडदेव ॥१॥
दिवसानुदिवस चालिले सत्वर । पहावें गोदातीर म्हणोनियां ॥२॥
धन्य गोदातीर धन्य कचेश्वर । जाती ऋषीवर स्नानालागीं ॥३॥
सारा पौष मास गेला कचेश्वरीं । नित्य गंगातीरीं स्नानसंध्या ॥४॥
पाहिला कचेश्वर पाहिली ती गोदा । आली प्रतिपदा माघमास ॥५॥
नामा म्हणे देवा जावें पुण्यस्तंभा । मनोहर जागा सिद्धेश्वर ॥६॥

४
उठले वैष्णव कीर्तन गजरीं । आले सिद्धेश्वरी आश्रमासी ॥१॥
पौर्णिमेपावेतों राहिले निश्चल । नेमा आतां स्थळ समाधीसी ॥२॥
निवृत्ती मुक्ताई संगें आला चांगा । म्हणती पांडुरंगा उठा आतां ॥३॥
ज्ञानदेवासाठीं उत्सव आळंकापुरीं । तैसा कर्‍हेतीरीं सोपानासी ॥४॥
तैसी चांगयाची पुरवावी आळी । नामा वनमाळी उठावले ॥५॥

५
दशमीचे दिवशीं ठेविलें प्रस्थान । साधियेला येणें देव गुरु ॥१॥
दिधला मंडप सिद्धेश्वरासमोर । उठावले भार वैष्णवांचे ॥२॥
सर्व स्वस्थ तेथेंज बैसले मिळून । नारदा कीर्तन पुढें होत ॥३॥
धन्य पुण्यस्तंभ धन्य गंगातीर । धन्य दिसती भार पाताकांचे ॥४॥
नामा म्हणे देवा निजभक्तीसाठींज । अंगें होसी कष्टी पांडुरंगा ॥५॥

६
गोदातीरीं उत्सव करिती जगजेठी । चांगदेवासाठीं समारंभ ॥१॥
निवृत्ति मुक्ताबाई संगें पंढरिनाथ । आले मंडपांत समुदायेंसी ॥२॥
निवृत्ति पांडुरंग बैसले निवाडे । चांगदेव पुढें उभे ठेले ॥३॥
जोडियेले कर चांगदेवें पुढतीं । करिती विनंति वोसंडोनी ॥४॥
नामा म्हणे देवा उठिलें अंतःकरण । नाहीं देहभान चांगयासी ॥५॥

७
चवदाशें वर्षें शरीर केलें जतन । नाहीं अज्ञानपण गेलें माझें ॥१॥
अहंकारें माझें बुडविलें घर । जालों सेवा थोर स्वामीसंगें ॥२॥
तापत्रयीं तापलों महाअग्नीं जळालों । अविवेकीं जालों मंदामती ॥३॥
काय माझा देह वायांविण व्यर्थ । आलों शरणागत पांडुरंगा ॥४॥
अभिमानें आलों श्रीआळंकापुरीं । अज्ञान केलें दुरी मुक्ताईनें ॥५॥
नामाअ म्हणे योग दुःखाचें शरीर । काय याचा घोर करूनियां ॥६॥

८
नाना दुःख माया आठवती मना । आतां नारायणा कृपा करी ॥१॥
माझ्या पातकांचा लागूं नेदी अंत । ऐसें माझें चित्त साक्ष असे ॥२॥
ज्ञानाग्नि माझी करा तृणवत । होऊनि कृपावंअत श्रीहरी ॥३॥
योगिराज यासी नाहीं पापदोष । केला उपदेश मुक्ताईनें ॥४॥
नामा म्हणे देवाअ पेटलें अंतर । करा आतां स्थिर योगिराज ॥५॥

९
अवघ्या विद्येचा करूनी अभ्यास । पावलों मी क्लेश देवराया ॥१॥
मुक्ताबाई योगें उतरलों भवसिंधु । तैशी दीनबंधु कृपा करी ॥२॥
पतितपावन नाम तुझें थोर । करीं अंगिकार अनाथाचा ॥३॥
धन्य आमुचें भाग्य जाहलें दर्शन । अंगें नारायण साहित्य करी ॥४॥
चांगदेवें ऐसें आठविलें फार । केला नमस्कार नामा म्हणे ॥५॥

१०
कृपावंत जाली जेव्हां मुक्ताबाई । स्वरूप दिशा दाही दाखविलें ॥१॥
पाठीं पोटीं स्वरूप केलें सद्‌‍गुरुनें । तंव अभिमान गेला माझा ॥२॥
याच्या उपकाराची काय वर्णू थोरी । ज्यांच्यासंगें हरि जोडियेला ॥३॥
पुरे पुरे आतां आठविसी फार । होईल उशीर समाधीसी ॥४॥
नामा म्हणे देवा उठा संतजन । करूं आतां स्नान गौतमींसी ॥५॥

११
हरिपाठ गजरें केला जयजयकार । उठावले भार वैष्णवांचे ॥१॥
टाळ मृदंग वाजती अपार । मिरविती भार वैष्णवांचे ॥२॥
दोहीं बाहीं उभे पताकांचे भार । मध्यें मनोहर गौतमी ते ॥३॥
विसोबा खेचरें पुंडलिका हातें । आणिलेंज साहित्य समाधीचें ॥४॥
नामा म्हणे हरि चांगदेवा स्नान । घाली आवडीनें प्रेमयुक्त ॥५॥

१२
निवृत्ति मुक्ताई गोविंद गोपाळ । उठले सकळ स्नानालागीं ॥१॥
राही रखमाई सहसमुदायेंसी । मुनि आणि ऋषि उठावले ॥२॥
करूनियां स्नान निघाले सकळ । नाचती गोपाळ गोदातीरीं ॥३॥
चांगदेवें सोवळें होऊनियां त्वरें । देव ऋषीश्वर पूजियेले ॥४॥
धन्य गोदातीर आदि हे अनादि । उरकिली समाधि यथासांग ॥५॥
नामयाचे पुत्र नारा विठा गोंदा । जागा झाडी महादा समाधीची ॥६॥