Dictionaries | References

शिष्ट

   { śiṣṭa }
Script: Devanagari

शिष्ट     

Puranic Encyclopaedia  | English  English
ŚIṢṬA   Dhruva's son by Dhanyā. Śiṣṭa married Succhāyā, daughter of Agni. Four sons, Kṛpa, Ripuñjaya, Vṛtta and Vṛka were born to them. [Matsya Purāṇa, 4, 38] .

शिष्ट     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
See : सभ्य

शिष्ट     

शिष्ट n.  (स्वा. उत्तान.) एक राजा, जो ध्रुव एवं धन्या का पुत्र था । अग्नि की कन्या सुच्छाया इसकी पत्‍नी थी, जिससे इसे कृप, रिपुंजय, वृत्त, एवं वृक नामक चार पुत्र उत्पन्न हुये [मत्स्य. ४.३८] । इसे ‘सृष्टि’ नामांतर भी प्राप्त था ।

शिष्ट     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
. Ex. शिष्टागमने अनध्यायः Leave off your study when a venerable person enters.
śiṣṭa p S In comp. That remains or is left. Ex. हुतशिष्ट, यज्ञशिष्ट.

शिष्ट     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
  Disciplined, trained, regulated. Orderly, regular. Excellent.

शिष्ट     

वि.  ऋजुमार्गी , नियमित , व्यवस्थित , शिस्तीचा , शिक्षित ;
वि.  आदरणीय , पूज्य , प्रतिष्ठित , वरिष्ठ , विद्वान , श्रेष्ठ , संभावीत , सभ्य ;
वि.  प्रतिष्ठा मिरवणारा , बरोबरीने न वागणारा , मिळून मिसळून न वागणारा ;
वि.  अवशिष्ट , बाकीचा , शिल्लक राहिलेला , शेष .

शिष्ट     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
See : सभ्य

शिष्ट     

वि.  ( शब्दशः ) शिस्तीचा ; व्यवस्थित ; नियमित ; ऋजुमार्गी ; नियमाप्रमाणें चालणारा ; शिक्षित . ( रूढ ) विद्वान् ‍ ; सभ्य ; संभावित . २ उत्कृष्ट ; वरिष्ठ ; श्रेष्ठ ; आदरणीय ; पूज्य . ३ उर्वरित ; राहिलेला ; वाकीचा ; शेष . उदा० यज्ञशिष्ट ; हुतशिष्ट . हें शिष्ट मध्दन म्हणे धर्मात्मा भावितें चुकेल कसें । - मोसभा ४ . ५२ . [ सं . शिष् ‍ ] म्ह० शिष्टागमने अनध्यायः संभावित , पूज्य लोक आले असतां आपला व्यवसाय बंद , बाजूला ठेवावा .
०मंडळ  न. प्रेषित किंवा प्रतिनिधीमंडळ . विनंति करण्याकरितां , भेट घेण्याकरितां , शिष्टाई करण्याकरितां पाठविलेली मंडळी . ( इं . ) डेप्यूटेशन .
०संप्रदाय  पु. संभावित , श्रेष्ठ , पूज्य लोकांची रीत , मार्ग , पध्दति , वागणूक , चाल .
०सभा  स्त्री. श्रेष्ठ , बडया , सन्मान्य लोकांची सभा , मंडळ , समाज .
०संभावना  स्त्री. १ शिष्ट लोकाचें आदरपूर्वक स्वागत , वागवणूक ; सत्कार ( विवाह , यज्ञादि प्रसंगीं आहेर , देणगी , दान वगैरे देणें ) २ अहेर ; देणगी . ( अशा प्रसंगीं दिलेली ). शिष्टाइकी , शिष्टाई , शिष्टायकी - स्त्री . १ श्रेष्ठपणा ; मोठेपणा ; मान ; पूज्यता ; आदरणीयता . २ नियमितपणा ; व्यवस्थितपणा ; मान ; पूज्यता ; आदरणीयता . २ नियमितपणा ; व्यवस्थितपणा ; शिस्त ; चोखपणा . ३ संभावितपणाची मध्यस्थी ; विवाहादि व्यवहारांत जुळवून आणण्याकरितां केलेली मध्यस्ती , सांगितलेल्या समजुतीच्या गोष्टी वगैरे ; दोन पक्षांत ऐक्य घडवून आणण्याकरितां केलेली मध्यस्थी , बोधपर कथन वगैरे . शिष्टागम , शिष्टाचार - पु . १ परंपरागत आलेली सभ्यपणाची , संभावीत रीत , पध्दति , चाल . शिष्टागम विधानें । विविध याग वितानें । - ज्ञा १५ . १८९ . २ विवाहादि प्रसंगी यजमानास केलेला अहेर , देणगी वगैरे . ३ शास्त्रांत प्रत्यक्ष न सांगितलेले परंतु रूड आचार ; नियम , रीत , पध्दति . शिष्टाचार करणें - लोकव्यवहारास अनुसरून , वाईट दिसूं नये म्हणून केवळ एखादी गोष्ट वरवर करणें . शिष्टावणें - अक्रि . श्रेष्ठत्वास चढणें ; मान्यता पावणें ; योग्यता नसतां स्वतःस मोठें समजणें ; उगाच मोठेपणा अंगीं आणणें .

शिष्ट     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
See : सभ्य

शिष्ट     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
शिष्ट   a &c. See 1.शिष्ट॑p. 1076, col. 3, and p. 1077, col. 1.
शिष्ट  mfn. 1.mfn. left, remaining, escaped, residual (often ifc.e.g.नल-श्°, ‘having only the stem left’; हत-श्°, ‘escaped from slaughter or destruction’), [AV.] &c. &c.
शिष्ट  n. n. anything that remains or is left, remains, remnant, [ŚBr.] ; &c.
शिष्ट  mfn. 2.mfn. taught, directed, ordered, commanded (applied to persons and things), [AV.] &c. &c.
 m. disciplined, cultured, educated, learned, wise (m. a learned or well-educated or wise man), [ŚBr.]
श्लिष्ट   eminent, superior, [Mālav. i, 15] (v.l. for )
शिष्ट  m. m. (cf. above) a chief, [W.]
a courtier, counsellor, ib.
शिष्ट  n. n. precept, rule, [RPrāt.]
शिष्टार्थम्   instruction (See ).

शिष्ट     

शिष्ट [śiṣṭa] p.p. p.  p. p. [शास्-क्त शिष्-क्त वा]
Left, remaining, residual, rest; यज्ञशिष्टाशिनः सन्तो मुच्यन्ते सर्वकिल्बिषैः [Bg.3.13.]
Ordered, commanded.
Trained, educated, disciplined.
Tamed, docile, tractable.
Wise, learned; ते शिष्टा ब्राह्मणा ज्ञेयाः श्रुतिप्रत्यक्षहेतवः [Ms.12.19;] समौ हि शिष्टैराम्नातौ वर्त्स्यन्तावामयः स च [Śi.1;] [Pt.1.234.]
Virtuous, respectable.
Civil, polite.
Chief, principal, superior, excellent, distinguished, eminent; शिष्टा क्रिया कस्यचिदात्मसंस्था [M.1.16] (v. l. for श्लिष्टा); द्वेष्योऽपि संमतः शिष्टस्तस्यार्तस्य यथौषधम् [R.1.28.]
ष्टः An eminent or distinguished person.
A wise man.
A counsellor.
ष्टम् Remains, remnant.
Precept, rule.
Instruction.
Comp. आचारः the practice of wise men.
good manners, good breeding.
-प्रयोगः   the practice of the learned.
-विगर्हणम् (णा)   censure by the learned; यदि शास्त्रकृते देवताव्यापारे उपक्रम्यापरिसमाप्यमाने शिष्टविगर्हणम्, एवमिहापि भवितुमर्हति ŚB. on [MS.6.2.16;] शिष्टविगर्हणा च दोषः ibid. 6.2.15;
-सभा   an assembly of chief or learned men, a council of state; ˚आचारः tradition of eminent persons; also शिष्टागमः.
-संमत a.  a. approved by the learned; ब्राह्मादिषु विवाहेषु चुतुर्ष्वेवानुपूर्वशः । ब्रह्मवर्चस्विनः पुत्रा जायन्ते शिष्टसंमताः ॥ [Ms.3.39.]

शिष्ट     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
शिष्ट  mfn.  (-ष्टः-ष्टा-ष्टं)
1. Obedient, docile.
2. Ordered, commanded, disciplined, trained.
3. Chief, principal, eminent, select.
4. Left, remaining.
5. Wise.
 m.  (-ष्टः)
1. A courtier, a counsellor.
2. A chief.
E. शास् to order, aff. क्त, form irr.; or शिष् to leave, क्त aff.
ROOTS:
शास् क्त शिष् क्त

शिष्ट     

adjective  यः साधुव्यवहारं करोति।   Ex. रामः शिष्टः पुरुषः अस्ति।
MODIFIES NOUN:
मनुष्यः
ONTOLOGY:
गुणसूचक (Qualitative)विवरणात्मक (Descriptive)विशेषण (Adjective)
SYNONYM:
भद्र मद्र आचारवत् विनीत सभ्य शिष्टाचारसेविन् अग्राम्य आर्यवृत्त सुवृत्त यशस्य सभेय अनीच अर्हत् आदृत्य आर्य आर्यमिश्र आर्यक आर्षेय उड्डामर कुल्य गुरु मान्य सत् सज्जन साधु सुजन प्रश्रयिन् प्रश्रित सुदक्षिण
Wordnet:
asmভদ্র
bdसोद्रोम
benসভ্য
gujસભ્ય
hinसभ्य
kanಸಭ್ಯ
kasتٔمیزدار , اَصٕل , جان
kokसभ्य
malഉത്തമനായ
marसभ्य
mniꯆꯥꯎꯈꯠꯄ
nepसभ्य
oriଭଦ୍ର
panਸੱਭਿਅ
tamநாகரீகமான
telసభ్యత
urdمہذب , شریف , تمیزدار , نستعلیق , باشعور , اشراف , سلیقہ مند , بااخلاق , شائستہ
See : शेष, शिक्षित, साधु, शेष

Related Words

शिष्ट   शिष्ट तेवढें अवशिष्ट   सभ्य   decent   நாகரீகமான   ഉത്തമനായ   সভ্য   ਸੱਭਿਅ   ಸಭ್ಯ   nice   ভদ্র   सोद्रोम   ଭଦ୍ର   સભ્ય   సభ్యత   educated   due   owed   शिष्टाचारसेविन्   good   हुतशेष   हुतोच्छेषण   हतशेष   सिष्ट   सिसकारी   smug   सिष्टाई   सिष्टसंभावना   सात लुगडीं सदा उघडी   शिष्टसभाचार   वैशिष्ट   सिष्टाचार   आगाऊ   आर्यमिश्र   आर्यवृत्त   शिष्टाचारपूर्वक   सभेय   श्राद्धशिष्ट   sophisticated   अगाऊ   शिष्टपणा   अग्राम्य   आचारवत्   कळिकटा   कळिकाटा   एषादिक   यज्ञशिष्ट   मधूच्छिष्ट   प्रश्रयिन्   विषमशिष्ट   शिष्टतः   शिष्टसभा   esoteric   biography   debonair   आदृत्य   झब्बू   senate   उड्डामर   शिष्टाचार   patrician   अनीच   अनुशिष्ट   दुढ्ढाचार्य   भीड धरणें   यशस्य   प्रतिशिष्ट   प्रतिसृष्ट   प्रश्रित   शिष्टता   सुरुचि   सौजन्य   अशिष्ट   lady   सुजन   सुवृत्त   आर्षेय   सीधे   सुच्छाया   अवशिष्ट   परिशिष्ट   polite   other   चांगला   तुष्ट   refine   reside   manner   court   लौकिक   inflame   style   mode   polish   delicate   civil   अर्हत्   अवशेष   remain   मान्य   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP