Dictionaries | References

रथ

   { rathḥ }
Script: Devanagari

रथ     

noun  मोननै एबा मोनब्रै साखा गोनां जाथोसे गोजाम रोखोमनि दैबायग्रा गारि जायखौ गराया बोयो   Ex. महाभारत दावहानि समाव अबं कृष्णवा अर्जुननि रथ सलायग्रा जादोंमोन
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
गराइ गारि
Wordnet:
asmৰথ
benরথ
gujરથ
hinरथ
kanರಥ
kokरथ
malരഥം.
marरथ
mniꯗꯣꯂꯥꯏ
nepरथ
oriରଥ
panਰਥ
sanअश्वरथः
tamரதம்
telరథం.
urdتانگا , اکہ

रथ     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  दो या चार पहियों की एक प्रकार की पुरानी सवारी गाड़ी जिसे घोड़े खींचते हैं   Ex. महाभारत के युद्ध में भगवान कृष्ण अर्जुन के सारथी बने और उनका रथ हाँका ।
HOLO MEMBER COLLECTION:
रथसेना
HYPONYMY:
हेमनाभि अधिरथ शतानंद
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
चक्रपाद चक्रचारी वरूथी वीरवह तार्क्ष्य आचरण
Wordnet:
asmৰথ
bdरथ
benরথ
gujરથ
kanರಥ
kokरथ
malരഥം.
marरथ
mniꯗꯣꯂꯥꯏ
nepरथ
oriରଥ
panਰਥ
sanअश्वरथः
tamரதம்
telరథం.
urdتانگا , اکہ
See : ऊँट

रथ     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  घोड्यांनी ओडपाची, दोन वा चार चाकांनी चलपी एक गाडी   Ex. म्हाभारताच्या झुजांत श्रीकृष्ण अर्जुनाचो सारथी जालो आनी ताचो रथ चलोवपाक लागलो
HOLO MEMBER COLLECTION:
रथसेना
HYPONYMY:
हेमनाभी अधिरथ शतानंद
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmৰথ
bdरथ
benরথ
gujરથ
hinरथ
kanರಥ
malരഥം.
marरथ
mniꯗꯣꯂꯥꯏ
nepरथ
oriରଥ
panਰਥ
sanअश्वरथः
tamரதம்
telరథం.
urdتانگا , اکہ

रथ     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
A war-chariot or a carriage of state, a car.

रथ     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  A war-chariot, a car.

रथ     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  दोन किंवा चार चाकांचे घोड्यांनी ओढत नेण्याचे एक वाहन   Ex. महाभारताच्या युद्धात कृष्ण अर्जुनाच्या रथाचा सारथी होता
HOLO MEMBER COLLECTION:
रथसेना
HYPONYMY:
शतानंद
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmৰথ
bdरथ
benরথ
gujરથ
hinरथ
kanರಥ
kokरथ
malരഥം.
mniꯗꯣꯂꯥꯏ
nepरथ
oriରଥ
panਰਥ
sanअश्वरथः
tamரதம்
telరథం.
urdتانگا , اکہ

रथ     

 पु. 
राजा , देवाची मूर्ति इ० ची मिरवणूक ज्या गाडींत निघते ती गाडी .
लढाईंतील वाहन ; आंत बसून लढण्याची गाडी .
रथी ; रथावरील योद्धा . मजपासी दूत मद्रथां बाहो । - मोशल्य ३ . ६ .
पृथ्वी . चळित रथ रथाचा नाथ संतुष्ट मोदें । - मुरा , बाल १०२ . [ सं . ]
०कार   कारक - पु .
रथ बनविणारा सुतार ; गाड्या तयार करणारा .
एक जात ; हिचा उद्भव माहिष्य जातीचा पुरुष व करण अगर लेखक जातीची स्त्री अशा दांपत्यापासून आहे .
०भार  पु. जींत रथासारखीं वाहनें आहेत अशी युद्धसामुग्री . [ सं . ]
०यात्रा  स्त्री. जगन्नाथादि देवाच्या मूर्तीची रथांतून मिरवणूक काढण्याचा समारंभ .
०सप्तमी  स्त्री. माघ शुद्ध सप्तमी ; या दिवशीं सूर्य रथावर आरोहण करतो अशी कथा आहे ; या वेळेपासून दिवस वाढत जातो . [ सं . ] रथांग न .
रथाचा भाग , चाक , जूं वगैरे . रथांगांचा मेळावा । जेवीं रथु म्हणिजे पांडवा । का अधोर्ध्व अवेवां । नांव देही । - ज्ञा १३ . १५१ .
चक्र ; विष्णूचें सुदर्शन . [ सं . रथ + अंग ] रथी - पु .
रथांत बसणारा ; रथाचा मालक ; मुख्यस्थांनीं रथावर बसणारा योद्धा .
रथांत बसून एकटा लढणारा वीर . रथोद्धता - स्त्री . एक समवृत्त ; ह्याच्या प्रत्येक चरणांत ११ अक्षरें आणि र , न , र , ल , ग हे गण असतात . उदा० मोकळा करुनि कंठ तेधवा । - वामन भरतभाव १६ . [ रथ + उद्धता ] रथोत्सव , रथोत्साह - पु . देवाची मूर्ती रथांत बसवून मिरवणूक काढण्याचा सभारंभ ; रथयात्रा पहा . [ सं . रथ + उत्सव ] रथ्य - पु . गाडीचा घोडा . [ सं . ]

रथ     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
noun  दुई वा चार चक्का भएको एक प्रकारको पुरानो यात्रु गाडी जसलाई घोडाले तान्छ   Ex. महाभारतको युद्धमा भगवान कृष्ण अर्जुनको सारथी बनिए र उनको रथ हाँके
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
बग्गी
Wordnet:
asmৰথ
bdरथ
benরথ
gujરથ
hinरथ
kanರಥ
kokरथ
malരഥം.
marरथ
mniꯗꯣꯂꯥꯏ
oriରଥ
panਰਥ
sanअश्वरथः
tamரதம்
telరథం.
urdتانگا , اکہ

रथ     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
रथ  f. 1.m. (√ 4.) ‘goer’, a chariot, car, esp. a two-wheeled war-chariot (lighter and swifter than the अनस्q.v.), any vehicle or equipage or carriage (applied also to the vehicles of the gods), waggon, cart, [RV.] &c. &c. (ifc.f(). )
a warrior, hero, champion, [MBh.] ; [Kathās.] ; [BhP.]
the body, [L.]
a limb, member, part, [L.]
Calamus Rotang, [L.]
Dalbergia Ougeinensis, [L.]
पौरुष   = , [L.]
रथ  m. 2.m. (√ रम्) pleasure, joy, delight (cf.मनो-रथ)
affection, love (cf. next).

रथ     

रथः [rathḥ]   [रम्यतेनेन अत्र वा, रम्-कथन्; cf. [Uṇ.2.2] ]
A carriage, chariot, car, vehicle; especially, a war-chariot.
A hero (for रथिन्); अपवातेषु पार्येषु त्रयस्तेऽभावञ् रथाः [Mb.1.2.92.]
A foot.
A limb, part, member.
The body; cf. आत्मानं रथिनं विद्धि शरीरं रथमेव तु Kaṭh. 1.3.3.
A reed.
Pleasure, delight.
Comp. अक्षः a carriage-axle.
a measure of length (= 14 aṅgulas).
अङ्गम् any part of a carriage.
particularly, the wheels of a carriage; रथो रथाङ्गध्वनिना विजज्ञे [R.7.41;] [Ś.7.1.]
a discus, especially of Viṣṇu; चक्रधर इति रथाङ्गमदः सततं विभर्षि भुवनेषु रूढये [Śi.15.26.]
a potter's wheel. (-ङ्गः) the ruddy goose. ˚आह्वयः, ˚आह्वानः, ˚नामकः, ˚नामन् m. the ruddy goose (चक्रवाक); रथाङ्गनामन् वियुतो रथाङ्गश्रोणिबिम्बया । अयं त्वां पृच्छति रथी मनोरथशतैर्वृतः ॥ [V.4.] 18; [Ku.3.37;] [R.3.24;] रथाङ्गाह्वानानां भवति विधुरम् Udb.; (the male bird is said by poets to be separated from the female at night, and to be united at sun-rise). ˚पाणिः N. of Viṣṇu; रथाङ्गपाणेः पटलेन रोचिषा [Śi.1.21;] दुरन्तवीर्यस्य रथाङ्गपाणेः [bhāg.]
-अभ्रः   a reed cane.
-अर्थकः   a small carriage.
-अश्वः   a carriage-horse
-आयुधकः   a kind of bow.
-आरोहः   one who fights from a chariot.-ईशः a warrior fighting from a chariot.
-ईषा, -शा   the pole of a carriage; रथेषाश्च रथेषाभिः ... संगतैः सहिताः [Mb.6.46.5.]
-उडुपः, -पम्   the body of a chariot.-उद्वहः,
-उपस्थः   the seat of a chariot, the driving-box; रथोपस्थ उपाविशत् [Bg.1.47.]
-कट्या, -कड्या   an assemblage of chariots.
-कल्पकः   an officer who is in charge of a king's chariots.
करः, कारः a coachbuilder, carpenter, wheel-wright; रथकारः स्वकां भार्यां सजारां शिरसा- वहत् [Pt.4.54.]
 N. N. of a caste called सौधन्वन (q. v.); तस्मादत्रैवर्णिको रथकारः ŚB. on [MS.6.6.47;] परिशेषाद- त्रैवर्णिको रथकारः स्यात् ŚB. on [MS.6.1.44.] ˚न्यायः The rule according to which the रूढ अर्थ is stronger than the यौगिक अर्थ; cf. योगाद्रूढिर्बलीयसी. This is discussed and established in connection with the word रथकार by Jaimini and शबर in [MS.6.1.44-5.]
-सुटुम्बिकः,   -कुटुम्बिन्m. a charioteer, coachman.
-कूबरः, -रम्   the pole or shaft of a carriage; कूबरा रथकूबरैः ... संगतैः सहिताः [Mb.6.] 46.5.
-केतुः   the flag of a chariot.
-क्षोभः   the jolting of a chariot; रथक्षोभपरिश्रमम् [R.1.58.]
-गणकः   an officer who counts chariots.
-गर्भकः   a litter, palanquin. -गुप्तिःf. a fence of wood or iron with which a chariot is provided as a protection from collision.
-घोषः   the rattling of a chariot.
चरणः, पादः a chariot-wheel; धृतरथचरणोऽभ्ययाच्चलद्गुः [Bhāg.1.9.37;] [Dk.2.7.]
the सुदर्शन wheel; रथाङ्गे चन्द्रार्कौ रथचरणपाणिः शर इति [Śivamahimna 18.]
the ruddy goose.
-चर्या   chariot-exercise, the use of a chariot, travelling by carriage; अनभ्यस्त- रथचर्याः [U.5;] सारथे रथचर्यासु सज्जो भव सुशिक्षितः [Bm.1.684.] -जङ्घा the hinder part of a chariot.
-ज्वरः   a crow.-दुर्गम् the throng of chariots.
-धुर्  f. f. the shaft or pole of a chariot.
-नाभिः  f. f. the nave of the wheel of a chariot; रथनाभिरिवाभिख्यायेत [Ait. Up.2.4.5.]
-नीडः   the inner part or seat of a chariot.
-पुंगवः   a chief or distinguished warrior.
बन्धः the fastenings or harness of a chariot.
a league of warriors. -महोत्सवः,
-यात्रा the solemn procession of an idol placed in a car (usually drawn by men).
-मुखम्   the forepart of a carriage.
-युद्धम्   'a chariot-fight', a fight between combatants mounted on chariots.
-योगः   a team (of horses etc.) on a chariot; [Bri. Up.]
-योजकः   a charioteer, harnesser of a chariot.
-वंशः   a number of chariots.-वर्त्मन् n.,
-वीथिः  f. f. highway, main road.
-वारकः   son of a Śūdra and a Sairandhrī.
वाहः a carriagehorse.
charioteer.
-विज्ञानम्, -विद्या   the art of driving chariots.
-शक्तिः  f. f. the staff which supports the banner of a war-chariot; रथशक्तिं मुमोचासौ दीप्तामग्नि- शिखामिव [Mb.1.6.13.]
-शाला   a coach-house, carriageshed.
-शास्त्रम्, -शिक्षा   the art of driving a chariot, coachmanship.
-सप्तमी   the seventh day in the bright half of Māgha.

रथ     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
रथ  m.  (-थः)
1. A car, a war-chariot.
2. A car, a carriage in general, [Page597-a+ 60] any vehicle or mode of conveyance.
3. A limb, a member.
4. The body.
5. A foot.
6. A sort of cane, (Calamus rotang.)
E. रम् to sport, Unādi aff. क्थन .
ROOTS:
रम् क्थन .

Related Words

रथ   रथ सालायग्रा   रथ-चलन   अश्व-रथ   रथ आरूढ़   रथ-चालन   रथ-सेना   सारथी   bishop   chariot   ٹانٛگہٕ چلاوَن وول   सारथ्य   सारथ्यम्   ரதம்   ରଥ   ରଥଚାଳନା   రథం   রথ   ৰথ   রথচালনা   ਰਥ   ਰਥ-ਚਾਲਨ   સારથ્ય   રથ   ರಥ   ಸಾರ್ಥ್ಯ   ସାରଥୀ   সাৰথি   সারথী   ਸਾਰਥੀ   સારથિ   సారథి   ಸಾರಥಿ   സാരഥി   தேரோட்டி   രഥം   horse-cart   सारथिः   अश्वरथः   ٹانٛگہٕ وول   charioteer   ٹانٛگہٕ   चक्रचारी   चर्षण   दशपूर्वरथ   वीरवह   रथ्यचर्य   रौ रोथोन सालायग्रा   वरूथी   भगीरथकन्या   भैमरथ   रथावरोहण   रथाश्मन्   मन्दुपाल   सनालिङ्ग   राथ   शिवीरथ   सिन्धुपति   ज्योतिरत   गन्धर्वराज   तखतराया   यामरथ   रय्यावट्ट   थकारांती   दैवरथायनि   पादरथ   पत्ररथ   राथकारिक   वार्द्धक्षत्रि   विमोचनीय   शुचिद्रथ   श्वेतपत्ररथ   वैरिवीर   रहंवर   अंतस्त   सिंहरथा   हाँक्नु   हेमनाभी   सेनांगचतुष्टय   गहिंवरणें   जायद्रथ   अतिरथिन्   अध्वरथ   गन्त्रीरथ   आखुरथ   चैत्ररथि   छागवाहन   चतुरंग दल   चतुर्वाहिन्   तरिरथ   अर्द्धरथ   दिव्यरथ   यमवाहन   रथकट्या   रथकर   रथपाद   रथवाहक   रथाभ्रपुष्प   रथारूढ़   रथार्भक   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP