न बासी रहे, न कुत्ता खावे

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   [बासी=घरांत राखून ठेवावयाची पेज] घरांत इतकी गरीबी कीं पिढयान्‌ पिढया राखून ठेवण्याची पेजहि उरत नाहीं किंवा कुत्रायालाहि कांहीं मिळत नाहीं. -सवि ३६५७. उत्तर हिंदुस्थानांत गोंड वगैरे लोकांत रोज केलेल्या पेजेंतून थोडी पेज रात्रीं राखून ठेवण्याची पद्धति आहे. ही बासे (शिळी पेज) दुसर्‍या दिवशींच्या पेजेंत घालावयाची असते व पुन्हां दुसर्‍या दिवशीं रात्रीं पेज राखून ठेवावयाची असते. मूळ हेतु हा कीं, रात्रीं बे रात्रीं कोणी पाहुणा आला अगर जरुर लागली तर घरांत थोडें तरी अन्न घर म्हणून तयार असावें. आतां केवळ चाल म्हणून राहिली आहे. अशा तर्‍हेची बासी कांहीं घराण्यांत अविच्छिन्नपणें अनेक पिढयांची असते व त्याबद्दल ते पौढी मारतांना आढळतात.