धेनुः [dhēnuḥ] f. f. [धयति सुतान्, धीयते वत्सैर्वा, धे-नु इच्च
[Tv.] ]
A cow, milch-cow; धेनुं धीराः सूनृतां वाचमाहुः
[U.5.31.] The female of a species (affixed to the names of other animals in this sense); as खड्गधेनुः, वडवधेनुः &c.
The earth. (Sometimes at the end of comp. धेनु forms a diminutive; as असिधेनुः, खड्गधेनुः).
Any offering or present to Brāhmaṇa instead of or in the shape of a cow such as गुडधेनु, घृतधेनु, तिलधेनु, जलधेनु, क्षीरधेनु, मधुधेनु, शर्कराधेनु, दधिधेनु, रसधेनु, स्वरूपधेनु;
[Matsya P.] A mare; यथा धेनुः किशोरेण
[MS.7.4.7.] (तद्यथा कृष्णकिशोरा धेनुरिति । यद्यपि धेनुशब्दो गोधेन्वां दृष्टप्रवृत्तिस्तथाप्यभि- धानसामान्यादश्वधेन्वामपि भागीति किशोरेण लिङ्गेन अश्वधेन्वां विज्ञायते । ŚB.). -Comp.
-दक्षिण a. a. (a sacrifice) whereat a cow is given as a fee.
दुग्धम् cow's milk.
a kind of gourd (Mar. चिबुड).
-मक्षिका a gadfly.