अङ्गुलि

{ aṅguliḥ }

A Sanskrit English Dictionary

अङ्गुलि  f.  f. or अङ्गुली a finger
   a toe
   the thumb
   the great toe
   the finger-like tip of an elephant's trunk
   the measure अङ्गुल.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अङ्गुलिः [aṅguliḥ] ली [lī] रिः [riḥ] री [rī]   ली रिः री f. [अङ्ग्-उलि [Uṇ.4.2] ] A finger (the names of the 5 fingers are अङ्गुष्ठ thumb, तर्जनी forefinger, मध्यमा middle finger, अनामिका ring-finger, and कनिष्ठा or कनिष्ठिका the little finger); a toe (of the foot); एकविंशोऽयं पुरुषः दश हस्त्या अङ्गुलयो दश पाद्या आत्मैकविंशः [Ait. Br.]
   The thumb, great toe.
   The tip of an elephant's trunk. cf. [Mātaṅga L.6.9.]
   The measure अङ्गुल.
  N. N. of the tree गजकर्णिका. (Mar. काकडी ?)
   Penis (?). -Comp.
-ग्रन्थिः  f. f. (also
-पर्वन)   The portion of the finger between two joints.-तारणम् [अङ्गुलेः तोरणमिव कृतम्] a mark on the forehead of the form of the half moon made with sandal &c.-त्रम् त्राणम् [अङ्गुलिं त्रायते, अङ्गुलिस्त्रायते अनेन त्रै
-क.]   a fingerprotector (a contrivance like a thimble used by archers to protect the thumb or fingers from being injured by the bow-string). सज्जैश्चापैर्बद्धगोधाङ्गुलित्रैः Pañch. 2; व्रजति पुरतरुण्यो बद्धचित्राङ्गुलित्रे [Bk.1.26.]
-पञ्चकम्   the five fingers collectively.
-फला  f. f. Dolichos lablab (Mar. घेवडा).
-मुद्रा, -मुद्रिका   a seal-ring. इयमङ्गुलिमुद्रा आर्यमवगतार्थं करिष्यति [Mu.1.]
-मोटनम्, -स्फोटनम् [अङ्गुल्योर्मोटनं मर्दनं स्फोटनं ताडनं वा यत्र]   snapping or cracking the fingers (Mar चुटकी).
-वेष्टः   ring; अङ्गदान्यङ्गुलीवेष्टान् [Rām.6.65.26.]
-सङ्गा [अङ्गुलौ सङ्गो यस्याः सा]   sticking to the fingers; ˚गा यवागूः ˚गा यवागूः ˚गा गाः सादयति [P. VIII.3.8] Sk. (अङ्गुलिसंलेपकारकं यवागूद्रव्यम् [Tv.] ) (-ङ्गः) contact of the fingers; act of fingering. गतमङ्गुलिषङ्गं त्वां ..... [Bk.9.78.]
-संज्ञा [तृ. त.]   a sign made by the finger; मुखार्पितैकाङ्गुलिसंज्ञयैव [Ku.3.41]
-सन्देशः   making signs with fingers; cracking or snapping the fingers as a sign.
-संभूत a.  a. [स. त.] produced from or on the finger. (-तः) a finger nail.

Shabda-Sagara

अङ्गुलि  f.  ( -लिः)
   1. A finger.
   2. The tip of an elephant's trunk.
   3. A toe; also अङ्गुली.
    E. अङ्ग to count, and उलि Unadi aff.

ROOTS:

अङ्ग उलि