संस्कृत सूची|संस्कृत साहित्य|व्याकरणः|अष्टाध्यायी|अध्याय ४| भाग ४ अध्याय ४ भाग १ भाग २ भाग ३ भाग ४ अध्याय ४ - भाग ४ महर्षि पाणिनी द्वारा रचित अष्टाध्यायी हा संस्कृत व्याकरणावरील एक अत्यंत प्राचीन ग्रंथ आहे, जो ई.पू. ५००व्या शतकात रचला गेला. Tags : ashtadhyayigrammerpaniniअष्टाध्यायीपाणिनीव्याकरण भाग ४ Translation - भाषांतर १ प्राक् वहतेः ठक् ।२ तेन दीव्यति खनति जयति जितं ।३ संस्कृतं ।४ कुलत्थक उपधात् अण् ।५ तरति ।६ गोपुच्छात् ठञ् ।७ नौद्व्यचः ठन् ।८ चरति ।९ आकर्षात्ष्ठल् ।१० पर्प आदिभ्यः ष्ठन् ।११ श्वगणात् ठञ् च ।१२ वेतन आदिभ्यः जीवति ।१३ वस्नक्रयविक्रयात् ठन् ।१४ आयुधात् छ च ।१५ हरति उत्सङ्ग आदिभ्यः ।१६ भस्त्रा आदिभ्यः ष्ठन् ।१७ विभाषा विवधव्ज्वधात् ।१८ अण् कूटिलिकायाः ।१९ निर्वृत्ते अक्षद्यूत आदिभ्यः ।२० क्त्रेर्मप् नित्यं ।२१ अपमित्ययाचिताभ्यां कक् कनौ ।२२ संसृष्- टे ।२३ चूर्णात् इनिः ।२४ लवणात् लुक् ।२५ मुद्गात् अण् ।२६ व्यञ्जनैरुपसिक्ते ।२७ ओजः सहसम्भसा वर्तते ।२९ परिमुखं च ।३० प्रयच्छति गर्ह्यं ।३१ कुस्ज्ददश एकादशात् ष्ठन् ष्ठचौ ।३२ उञ्छति ।३३ रक्षति ।३४ शब्ददर्दुरं करोति ।३६ परिपन्थं च तिष्ठति ।३७ माथ=उत्तरपदपदवी=अनुपदं धावति ।३८ आक्रन्दात्थञ् च ।३९ पद उत्तरपदं गृह्- णाति ।४० प्रतिकण्ठ अर्थ ललमं च ।४१ धर्मं चरति ।४२ प्रतिपथं एति ठन् च ।४३ समवायान् समवैति ।४४ परिषदः ण्यः ।४५ सेनायाः वा ।४६ संज्ञायां ललाटकुक्कुट्यौ पश्यति ।४७ तस्य धर्म्यं ।४८ अण् महिषी आदिभ्यः ।४९ ऋतः अञ् ।५० अवक्रयः ।५१ तद् अस्य पण्यं ।५२ लवणात् ठञ् ।५३ किशर आदिभ्यः ष्ठन् ।५४ शलालुनः अन्यतरस्स्यां ।५५ शिल्पम् ।५६ मड्डुकझर्जरात् अण् न्यतरस्यां ।५७ प्रहरणं ।५८ परश्वधात् ठञ् च ।५९ शक्तियष्ट्योरीकक् ।६० अस्तिनास्तिदिष्टं मतिः ।६१ शीलं ।६२ छत्त्र आदिभ्यः णः ।६३ कर्म अध्ययने वृत्तं ।६४ बहु अच्पूर्वपदात् ठच् ।६५ हितं भक्षाः ।६६ तद् अस्मै द्ज्यते नियुक्तं ।६७ श्राणामांस ओदणात् टिठन् ।६८ भक्तात् अण् अन्यतरस्यां ।६९ तत्र नियुक्तः ।७० अगार अन्तात् ठन् ।७१ अध्यायिनि अदेशकालात् ।७२ कठिन अन्तप्रस्तारसंथानेषु व्यवारति ।७३ निकटे वसति ।७४ आवसथात्ष्ठल् ।७५ प्राक् हितात् यत् ।७६ तद् वहति रथयुगप्रासङ्गं ।७७ धुरः यत् ढकौ ।७८ खः सर्वधुरात् ।७९ एकधुरात् लुक् च ।८० शकटात् अण् ।८१ हलसीरात् ठक् ।८२ संज्ञायां जन्याः ।८३ विध्यति अधनुषा ।८४ धनगणं लब्धा ।८५ अन्णात् णः ।८६ वशं गतः ।८७ पदं अस्मिन् दृश्यम् ।८८ मूलं अस्य आबर्हि ।८९ संज्ञायां धेनुष्या ।९० गृहपतिना संयुक्ते ञ्यः ।९१ नौवयः धर्मविसमूलमूलसीतातुलाभ्यः तार्यतुल्यप्राप्यवध्य आनाम्यसमसमितसम्मितेषु ।९३ छन्दसो निर्मिते ।९४ उरसाः अण् च ।९५ हृदयस्य प्रियः ।९६ बन्धन् ए च ऋषौ ।९७ मतजनहलात् करणजल्पकर्षेसु ।९८ तत्र साधूः ।९९ प्रतिजन आदिभ्यः खञ् ।१०० भक्तात् णः ।१०१ परिषदः ण्यः ।१०२ कथाआदिभ्यः ठक् ।१०३ गुड आदिभ्यः ठञ् ।१०५ सभायाः यः ।१०६ ढः छन्दसि ।१०७ समानतीर्थे वासी ।१०८ समान उदरे शयितसो च उदात्तः ।१०९ सोदरात् यः ।११० भवे छन्दसि ।१११ पाथः नदीभ्यां ड्यण् ।११२ वेशन्तहिमवद्भ्यां अण् ।११३ स्रोतस्दह् विभाषा ड्यत् ड्यऊ ।११४ सगर्भसयूथसनुतात् यन् ।११५ तुग्रात् घन् ।११६ अग्रात् यत् ।११७ घ छौ च ।११८ समुद्र अभ्रात् घः ।११९ बर्हिषि दत्तं ।१२० दूतस्यभागकर्मणी ।१२१ रक्षः यातूणां हनणी ।१२२ रेवतीजगतीहविष्याभ्यः प्रशस्ये ।१२३ असुरस्य स्वं ।१२४ मायायां अण् ।१२५ तद्वान् आसां उपधानो मन्त्र इति इष्टकासु लुक् च मतोः ।१२६ अश्विमान् अण् ।१२७ वयस्यासु मूर्ध्नो मतुप् ।१२८ मतु अर्थे मासतन्वोः ।१२९ मधोर्ञ च ।१३० ओजसः अहनि यत्खौ ।१३२ ख च ।१३३ पूर्वैः कृतं इनियौ च ।१३४ अद्भिः संस्कृतं ।१३५ सहस्रेण संमितऊ घः ।१३६ मतौ च ।१३७ सोमं अर्हति यः ।१३८ मये च ।१३९ मधोः ।१४० वसोः संऊहे च ।१४१ नक्षत्रात् घः ।१४२ सर्वदेवात् तातिल् ।१४३ शिवशम् अरिष्टय करे ।१४४ भावे च . N/A References : N/A Last Updated : January 17, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP