पुष्पम् [puṣpam] [पुष्प् विकाशे-अच्]
A flower, blossom; पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मे भक्त्या प्रयच्छति
[Bg.9.26.] The menstrual discharge; as in पुष्पवती q. v.
A topaz (पुष्पराग);
[Rām.2.94.6.] A disease of the eyes (albugo).
The car or vehicle of Kubera; see पुष्पक.
Gallantry, politeness (in love language).
Expanding, blooming, blossoming (said to be m. in this sense).-Comp.
-अग्रम् pistil.
अञ्जनम् calx of brass used as a collyrium.
A white flower-like substance which appears when zinc is mixed with copper and heated for preparing brass.
Zinc oxide (Mar. जस्तफूल).
-अञ्जलिः a handful of flowers.
-अनुगम् a powder promoting menstruation.
-अभिषेक = ˚स्नान q. v.
-अम्बु the honey of flowers.
-अम्बुजम् the sap of flowers.
-अवचयः collecting or gathering flowers.
-अवचायिन् = पुष्पाजीव q. v.-अस्त्रः an epithet of the god of love.
-आकर a. a. rich or abounding in flowers; मासो नु पुष्पाकरः
[V.1.9.] -आगमः the spring.
-आजीवः a florist, garland-maker.
-आननः a kind of liquor.
-आपीडः a chaplet of flowers.-आयुधः,
-इषुः the god of love; पुष्पायुधं दुराधर्षम्
[Mb.1.] 172.17;
[Mahimna 23.] -आसवम् honey.
-आसारः a shower of flowers; पुष्पासारैः स्नपयतु भवान् व्योमगङ्गाजलार्द्रैः
[Me.45.] -आस्तरकः, -आस्तरणम् the art of strewing flowers (one of the 64 Kalās).
-उद्गमः appearance of flowers.
-उद्यानम् a flower-garden.
-उपजीविन् m. m. a florist, gardener, garland-maker.
-करण्डकम् N. N. of the garden of Ujjayinī.
-करण्डिनी N. N. of the city, Ujjayinī.
कालः 'flower-time', the spring.
the time of the menses.
-कासीसम् green (or black) sulphate of iron.-कीटः a large black bee.
-केतनः, -केतुः the god of love. (-n.)
calx of flowers.
vitriol (used as a collyrium).
-गण्डिका N. N. of a kind of farce (in which men act as women and women as men);
[S. D.] -गृहम् a flowerhouse, conservatory.
-घातकः the bamboo.
चयः gathering flowers
a quantity of flowers.
-चापः the god of love.
-चामरः a kind of cane.
-जम् the juice of flowers.
-दः a tree.
दन्तः N. of an attendant of Śiva.
N. N. of the author of the Mahimnastotra.
N. N. of the elephant presiding over the northwest; शुद्धाक्षमैन्द्रं भल्लाटं पुष्पदन्तं तथैव च
[Hariv.] the sun and moon (dual).
-दामन् n. n. a garland of flowers.
द्रवः the sap or exudation of flowers.
an infusion of flowers.
-द्रुमः a flowering tree.
-धः the offspring of an outcast Brāhmaṇa; cf. व्रात्यात् तु जायते विप्रात् पापात्मा भूर्जकण्टकः । आवन्त्यवाटधानौ च पुष्पधः शैख एव च ॥
[Ms.1.21.] -धनुस्, -धन्वन् m. m. the god of love; द्रुतमेत्य पुष्पधनुषो धनुषः
[Śi.9.41;] शतमखमुपतस्थे प्राञ्जलिः पुष्पधन्वा
[Ku.2.64.] -धरः a. a. bearing flowers.
-धारणः an epithet of Viṣṇu.
-ध्वजः the god of love.
-निक्षः a bee.
-निर्यासः, -निर्यासकः the sap, nectar, or juice of flowers.
-नेत्रम् the tube of a flower.
-पत्रिन् m. m. the god of love.
-पथः, -पदवी the vulva.
-पुटः the calyx of a flower.
(in music) a particular position in dancing.
-पुरम् N. N. of Pāṭaliputra; प्रासादवातायनसंश्रितानां नेत्रोत्सवं पुष्पपुराङ्गनानाम्
[R.6.24.] -प्रचयः, -प्रचायः the plucking or gathering of flowers.
-प्रचायिका gathering of flowers.
-प्रस्तारः a bed or couch of flowers.
-फलः the wood-apple tree.-बटुकः a courtier, gallant; (v. l. for पुष्पनाटक),
-बलिः an offering of flowers.
-बाणः, -वाणः an epithet of the god of love.
-भद्रः a kind of pavilion with 62 columns.-भवः the nectar or juice of flowers.
-मञ्जरिका a blue lotus.
-माला a garland of flowers.
मासः the month of Chaitra; मम त्वयं विना वासः पुष्पमासे सुदुःसहः
[Rām.4.1.] 41.
the spring; अजितभुवनस्तथा हि लेभे सिततुरगे विजयं न पुष्पमासः
[Ki.1.35.] -यमकम् a kind of Yamaka; cf.
[Bk.1.14.] -रजस् n. n. the pollen.
-रथः a carriage for travelling or for pleasure (but not for war); मुख्यः पुष्परथो युक्तः किं न गच्छति तेऽग्रतः
[Rām.2.26.15.] -रसः the nectar or juice of flowers. ˚आह्वयम् honey.
-रागः, -राजः a topaz.
-रेणुः pollen; वायुर्विधूनयति चम्पकपुष्पपेणून् Kavirahasya;
[R.1.38.] -पुष्परोचनः the Nāgakesara tree.
-लावः a flower-gatherer. (-वी) a female flowergatherer;
[Me.26.] -लिक्षः, -लिह् m. m. a bee.
-लिपिः A particular style of writing.
-वर्षः, -वर्षणम् a shower of flowers; सुरभि सुरविमुक्तं पुष्पवर्षं पपात
[R.12.12;] पुष्पवर्षो महानभूत्
[Rām.] -वाटिका, -वाटी f. f. a flower-garden.-वृक्षः a tree bearing flowers.
-वृष्टिः f. f. a shower of flowers; परस्परशरव्राताः पुष्पवृष्टिं न सेहिरे
[R.12.94.] -वेणी a garland of flowers.
-शकटिका, -शकटी a heavenly voice, voice from heaven. ˚निमित्तज्ञानम् Knowledge of the omens which result from heavenly voices (one of the 64 Kalās).
-शय्या a flowery bed, a couch of flowers.
-शरः, -शरासनः, -सायकः the god of love.-समयः the spring.
-सारः, -स्वेदः the nectar or honey of flowers.
-सारा the holy basil.
-सिता a kind of sugar.-स्नानम् a kind of inauguration.
हासः an epithet of Viṣṇu.
the blooming of flowers.
-हासा a woman in her courses.
-हीना a woman past child-bearing.