Dictionaries | References

आयु

   { āyu }
Script: Devanagari

आयु     

See : बैसो, जिउ, बैसो

आयु     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  जन्म से मृत्यु तक का समय जिसकी गणना दिनों, महीनों, वर्षों आदि में होती है   Ex. मनुष्य की औसत आयु साठ से सत्तर वर्ष के बीच होती है ।; उनका जीवन दूसरों की भलाई करने में ही बीता ।
HYPONYMY:
पूर्णायु
ONTOLOGY:
अवधि (Period)समय (Time)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
जीवन काल जीवनकाल उम्र जीवन ज़िंदगी जिंदगी जिन्दगी जिंदगानी उमर आयु काल ज़िन्दगी ज़िंदगानी ज़िन्दगानी जिन्दगानी इहकाल इह-काल आइ आई आउ
Wordnet:
asmআয়ুস
benআয়ু
gujઆવરદા
kanಜೀವನದ ಕಾಲ
kasوٲنٛس , عُمر , زِنٛدگی
kokजीण
malആയുസ്സു്‌
marआयुष्य
mniꯄꯨꯟꯁꯤ
nepआयु
oriଆୟୁ
panਜਿੰਦਗੀ
sanआयुः
tamஆயுட்காலம்
urdعمر , زندگی , حیات
noun  वह अवधि जिसमें कोई वस्तु आदि चालू हालत में या उपयोग में रहे   Ex. अधिकांश विद्युत उपकरणों की आयु छोटी होती है ।
HYPONYMY:
लोकजीवन
ONTOLOGY:
अवधि (Period)समय (Time)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
जीवन जिंदगी जिन्दगी उम्र उमर
Wordnet:
benআয়ু
kanಬಾಳಿಕೆ
kasوٲنٛس , عُمِر , زِنٛدَگی
malആയുസ്സ്
mniꯃꯄꯨꯟꯁꯤ
oriସମୟ ସୀମା
sanजीवनकालः
tamவயது
urdعمر , حیات , زندگی , جیون
See : उम्र

आयु     

आयु n.  इंद्र ने वेश के लिये इसका पराभव किया था [ऋ. १०.४९.५] । इंद्र ने इसका पराभव किया, ऐसा बहुत स्थानों पर उल्लेख मिलता हैं [ऋ.२.१४.७,८.५३.२] । तथापि आयु ने इंद्रकी प्रशंसा के लिये एक सूक्त रचा है [ऋ.८.५२] । यह शब्द सामान्य तथा विशेष अर्थ में उपयोग में लाया गया है । कुत्स तथा अतिथिग्व के साथ इसका उल्लेख है ।(सो.) पुरुरवस् को उर्वशी से उत्पन्न पुत्रों में ज्येष्ठ [भा.९.१५. १] ;[म.आ.७०.२२,९०.७] ;[म.द्रो.११९.५] ;[म.अनु.१४७] ;[वा.रा. उ. ५६] ;[गरुड.१. १३९.३] ;[पद्म. सृ.१२. ८७] ;[भू. १०३] । दत्तात्रेय के आश्रम में सौ वर्ष सेवा करने पर, दत्त ने इसे एक फल दिया । उसने अपनी स्त्री इंदुमती को वह फल खिलाया । जिसके कारण वह गरोदर हुई तथा उसे नहुष नामक पुत्र हुआ । उसे हुंड नामक दैत्य चुरा कर ले गया इसलिये, वह अपनी पत्नीसहित शोक करने लगा । नारद ने बताया कि, नहुष के द्वारा हुंड दैत्य मारा जायेगा तब वह स्वस्थ हुआ [पद्म. भू. १०३-१०८] । इसे स्वर्भानु की कन्या प्रभा नामक दूसरी स्त्री थी, जिससे नहुषादि पुत्र हुए [भा.९.१७.१] ;[गरुड. १३९.८] ;[ब्रह्मांड. ३.६७. १-२] ;[ब्रह्म.११] ;[पद्म. पा.१२.८७] ;[ह. वं.१.२८]
आयु n.  इसे के पांच पुत्र- १. नहुष, २. वृद्धशर्मन् (क्षत्रवृद्ध), ३. रम्भ, ४. रजि, ५. अनेनस्. नहुष का ययाति पूरु आदि वंश प्रसिद्ध है । वृद्धशर्मन का ही क्षत्रवृद्ध नाम है । उस का वंश काशि और काश्य नाम से प्रसिद्ध है । तीसरा रम्भ अनपत्य था । तथापि कई जगे उसका वंश मिलता है [भा. ९.१७.१०] । चौथा रजि । उस को सौ पुत्र थे । वे इंद्र द्वारा नष्ट हो गये । अनेनस् का वंश स्वतंत्र रुप से उपलब्ध है [ह. वं. १.२९] । आयुपुत्र रजि वंश को राजेय कहा गया है [वायु. ९२.७४-९९] । इसका वंश ऊपर दिये गये स्थानों में है । इसने छत्तीस हजार वर्ष राज्य किया [भवि. प्रति.१.१]
आयु (काण्व) n.  सूक्तद्रष्टा [ऋ.८.५२]
आयु II. n.  पौष माह में भग नामक आदित्य के साथ भ्रमण करने वाला ऋषि [भा.१२.११.४२]
आयु III. n.  कृष्ण को रोहिणी से उत्पन्न पुत्र [भा.१०.६१.१७]
आयु IV. n.  अंगिरा तथा सुरुपा का पुत्र । एक देव [मत्स्य. १९६]
आयु V. n.  मंडूकों का एक प्रसिद्ध राजा [म. व. १९०.३७]
आयु VI. n.  प्राण नामक वसु एवं ऊर्जस्नती का पुत्र [भा. ६.६.१२]
आयु VII. n.  ((सो. क्रोष्टु.) पुरुहोत्र राजा का पुत्र । इसका पुत्र सात्वत [भा.९.२४.६]
आयु VIII. n.  धर्म अथा वसु का पुत्र । इन्हें वैतेडय, शम, शांत सनत्कुमार एवं स्कंद ये पुत्र थे [ब्रह्मांड. ३.३२१-२९]

आयु     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
āyu n S The term or period of life, life-time.

आयु     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
  Life-time.

आयु     

ना.  आयुष्य , जीवितकाल , हयात ;
ना.  उमर , वय .

आयु     

 न. आयुष्य ; जीवितकाल . कार्ये उरकुनि घे रे तेरा वर्षेचि राहिलें आयु । - मोसभा ७ . २४ . [ सं . ] सामाशब्द - अल्पायु ; शतायु ; दीर्घायु ; सहस्त्रायु . बापुडा हा त्रिभुवनगोळु । अल्पायु जाहला । - ज्ञा ११ . ३८९ .

आयु     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
noun  जन्मदेखि मृत्युसम्मको समय जसको गन्ती दिन, महिना, वर्ष आदिमा हुन्छ   Ex. मान्छेको औसतन आयु साठीदेखि सत्तरी वर्षका बीचको हुन्छ/उनको जीवन अर्काको राम्रो गर्नमा नै बित्यो
ONTOLOGY:
अवधि (Period)समय (Time)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
उमेर जीवनकाल जिन्दगी
Wordnet:
asmআয়ুস
benআয়ু
gujઆવરદા
hinआयु
kanಜೀವನದ ಕಾಲ
kasوٲنٛس , عُمر , زِنٛدگی
kokजीण
malആയുസ്സു്‌
marआयुष्य
mniꯄꯨꯟꯁꯤ
oriଆୟୁ
panਜਿੰਦਗੀ
sanआयुः
tamஆயுட்காலம்
urdعمر , زندگی , حیات

आयु     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
आ   1.-√ 2.युĀ. (आ॑-युवते, [RV. ix, 77, 2] ; pf.-युयुवे॑, [RV. i, 138, 1] ; p.-युव॑मान, [RV. i, 582, and] -युवान, [ŚBr. ix, 4, 1, 8] )
to draw or pull towards one's self;
to seize, take possession of [RV.] ; [TBr.] ; [ŚBr.] ;
to procure, provide, produce, [TS.] ;
to stir up, agitate, mingle, [MānŚr.] and, [MānGṛS.] :
Intens. (p.-यो॑युवान, [RV. iv, 1, 11] ) to meddle with.
आयु  mfn. 2.mfn. (fr., [Uṇ. i, 2] ), living, movable, [RV.] ; [VS.]
आयु  m. m. a living being, man
living beings collectively, mankind, [RV.]
son, descendant, offspring
family, lineage, [RV.]
a divine personification presiding over life, [RV. x, 17, 4]
आयुस्   N. of fire (as the son of पुरूरवस् and उर्वशी), [VS.] ; [MBh.] ; [Hariv.] (cf.)
N. of a man persecuted by इन्द्र, [RV.]
N. of several other men, [MBh.] ; [Hariv.] &c.
N. of a king of frogs, [MBh.]
आयु  m. n. ([and (उस्) m., [L.] ]) life, duration of life, [RV. iii, 3, 7; ix, 100, 1.]

आयु     

आयु [āyu] a.  a. [इ-ठण् [Uṇ.1.2] ] Ved. Living, going, movable.
युः A living being, man.
Mankind, human race.
Living beings taken collectively.
The first man.
Life, duration of life.
Wind, अहं केशरिणः क्षेत्रे वायुना जगदायुना [Mb.]
A son, descendant, offspring.
The son of Purūravas and Urvaśī.-Comp.
-षक् a.  a. attached to; joined with men; सोमः पवत आयुषक् [Rv.9.25.5.]

आयु     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
आयु  mn.  (-युः-यु) Age, duration of life.
E. अय् to go, Unādi affix डु.
ROOTS:
अय् डु

आयु     

See : ग्रह्

Related Words

आयु   आयु काल   आयु संभाव्यता   आयु सम्भाविता   आयु सम्भाव्यता   गोलाव आयु थानाय   आबुं आयु   आयु वर्ग   आयु संभाविता   आयु गोलाव   गोलाउ आयु   आयु गोलाउ   अर्धे आयु सरल्याअंतीं, त्याची किंमत माहीत होती   लामो-आयु   वयोगट   अत्यायु   زنٛدگی ہِنٛزِ صلٲحِیت کِس بُنیادَس پٮ۪ٹھ مُقرر کرنہٕ آمُت وقت   দীর্ঘায়ু ব্যক্তি   आयुर्मान   आयुश्यवंत   जिणेकाळ   पूर्णायुष्य   പൂര്ണ്ണായുസ്സ്   ଅତ୍ୟାୟୁ   ਪੂਰੀ ਉਮਰ   દીર્ઘાયુ   ಜೀವನ ಕಾಲ   पूर्णायु   age   lifespan   lifetime   life-time   ആയുസ്സു്   ஆயுட்காலம்   ଆୟୁ   ਜਿੰਦਗੀ   આવરદા   ಜೀವನದ ಕಾಲ   life   চিরঞ্জীবী   দীর্ঘায়ু   आयुष्मान्   अजरंवर   चिरंजीव   चिरञ्जीव   दीर्घायु   पूर्णायुः   عُمر دَراز   ദീർഘായുസ്   சிரஞ்சீவியான   ചിരഞ്ജീവി   ଚିରଞ୍ଜୀବୀ   చిరంజీవులై   ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ   ચિરંજીવી   ಚಿರಂಜೀವಿ   eld   আয়ু   আয়ুস   आयुः   आयुष्य   जीण   बैसो   ఆయువు   পূর্ণায়ু   দী্র্ঘজীৱী   पुर्णायू   مٔردیادم   ପୂର୍ଣ୍ଣାୟୁ   પૂર્ણાયુ   perpetual life   जीवन काल   dimensional life   life of asset   life test   cutter life   perpetual asset life   avouched age   useful life   reamer life   जिन्दगी   जीवनकाल   face milling cutter life   age of retirement   age pyramid   economic tool life   life certificates   mean age   आयुकाल   आयुवर्ग   ज़िंदगानी   जिउ गोलाउ   जिन्दगानी   ज़िन्दगानी   जीवन-प्रत्याशा   इह-काल   tool life   age-limit   life certificate   basal age   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP