पुलस्त्य उवाच
ततः सम्पूजितो रुद्रः शैलेन प्रीतिमानभूत् ।
सस्मार च महर्षींस्तु अरुन्धत्या समं ततः ॥१॥
ते संस्मृतास्तु ऋषयः शङ्करेण महात्मना ।
समाजग्मुर्महाशैलं मन्दरं चारुकन्दरम् ॥२॥
तानागतान् समीक्ष्यैव देवस्त्रिपुरनाशनः ।
अभ्युत्थायाभिपूज्यैतानिदं वचनमब्रवीत् ॥३॥
धन्योऽयं पर्वतश्रेष्ठः श्लाघ्यः पूज्यश्च दैवतैः ।
धूतपापस्तथा जातो भवतां पादपङ्क्तजैः ॥४॥
स्थीयतां विस्तृते रम्ये गिरिप्रस्थे समे शुभे ।
शिलासु पद्मवर्णासु श्लक्ष्णासु च मृदुष्वपि ॥५॥
पुलस्त्य उवाच
इत्येवमुक्ता देवेन शङ्क्तरेण महर्षयः ।
सममेव त्वरुन्धत्या विविशुः शैलसानुनि ॥६॥
उपविष्टेषु ऋषियु नन्दी देवगणाग्रणीः ।
अर्घ्यादिना समभ्यर्च्य स्थितः प्रयतमानसः ॥७॥
ततोऽब्रवीत् सुरपतिर्धर्म्यं वाक्यं हित सुरान् ।
आत्मनो यशसो वृद्ध्यै सप्तर्षीन् विनयान्वितान् ॥८॥
हर उवाच
कश्यपात्रे वारुणेय गाधेय श्रृणु गौतम ।
भरद्वाज श्रृणुष्व त्वमङ्गिरस्त्वं श्रृणुष्व च ॥९॥
ममासीद दक्षतनुजा प्रिया सा दक्षकोपतः ।
उत्ससर्ज सती प्राणान् योगदृष्ट्या पुरा किल ॥१०॥
साऽद्य भूयः समुद्भूता शैलराजसुता उमा ।
सा मदर्थाय शैलेन्द्रो याच्यतां द्विजसत्तमाः ॥११॥
पुलस्त्य उवाच
सप्तर्षयस्त्वेवमुक्ता बाढमित्यब्रुवन् वचः ।
ॐ नमः शङ्करायेति प्रोक्त्त्वा जग्मुर्हिमालयम् ॥१२॥
ततोऽप्यरुन्धतीं शर्वः प्राह गच्छस्व सुन्दरि ।
पुरन्ध्रयो हि पुरन्ध्रीणां गतिं धर्मस्य वै विदुः ॥१३॥
इत्येवमुक्ता दुर्लङ्घ्यं लोकाचारं त्वरुन्धती ।
नमस्ते रुद्र इत्युक्त्वा जगाम पतिना सह ॥१४॥
गत्वा हिमाद्रिशिखरमोषधिप्रस्थमेव च ।
ददृशुः शैलराजस्य पुरीं सुरपुरीमिव ॥१५॥
ततः सम्पूज्यमानास्ते शैलयोषिद्भिरादरात् ।
सुनाभादिभिरव्यग्रैः पूज्यमानास्तु पर्वतैः ॥१६॥
गन्धर्वैः किन्नरैर्यक्षैस्तथान्यैस्तत्पुरस्सरैः ।
विविशुर्भवनं रम्यं हिमाद्रेर्हाटकोज्ज्वलम् ॥१७॥
ततः सर्वे महात्मानस्तपसा धौतकल्मषाः ।
समासाद्य महाद्वारं संतस्थुर्द्वाः स्थकारणात् ॥१८॥
ततस्तु त्वरितोऽभ्यागाद द्वाः स्थोऽद्रिर्गन्धमादनः ।
धारयन् वै करे दण्डं पद्मरागमयं महत् ॥१९॥
ततस्तमूचुर्मुनयो गत्वा शैलपतिं शुभम् ।
निवेदयास्मान् सम्प्राप्तान् महत्कार्यार्थिनो वयम् ॥२०॥
इत्येवमुक्तः शैलेन्द्रो ऋषिभिर्गन्धमादनः ।
जगाम तत्र यत्रास्ते शैलराजो द्विभिर्वृतः ॥२१॥
निषण्णो भुवि जानुभ्यां दत्त्वा हस्तौ मुखे गिरिः ।
दण्डं निक्षिप्य कक्षायामिदं वचनमब्रवीत् ॥२२॥
गन्धमादन उवाच
इमे हि ऋषयः प्राप्ताः शैलराज तवार्थिनः ।
द्वारे स्थिताः कार्यिणस्ते तव दर्शनलालसाः ॥२३॥
पुलस्त्य उवाच
द्वाः स्थवाक्यं समाकर्ण्य समुत्थायाचलेश्वरः ।
स्वयमभ्यागमद द्वारि समादायार्घ्यमुत्तमम् ॥२४॥
तानर्च्यार्घ्यादिना शैलः समानीय सभातलम् ।
उवाच वाक्यं वाक्यज्ञः कृतासनपरिग्रहान् ॥२५॥
हिमवानुवाच
अनभ्रवृष्टिः किमियमुताहो कुसुमं फलम् ।
अप्रतर्क्यमचिन्त्यं च भवदागमनं त्विदम् ॥२६॥
अद्यप्रभृति धन्योऽस्मि शैलराडद्य सत्तमाः ।
संशुद्धदेहोऽस्म्यद्यैव यद भवन्तो ममाजिरम् ॥२७॥
आत्मसंसर्गसंशुद्धं कृतवन्तो द्विजोत्तमाः ।
दृष्टिपूतं पदाक्रान्तं तीर्थे सारस्वतं यथा ॥२८॥
दासोऽहं भवतां विप्राः कृतपुण्यश्च साम्प्रतम् ।
येनार्थिनो हि ते यूयं तन्ममाज्ञातुमर्हथ ॥२९॥
सदारोऽहं समं पुत्रैर्भृत्यैर्नप्तृभिरव्ययाः ।
किंकरोऽस्मि स्थितो युष्मदाज्ञाकारी तदुच्यताम् ॥३०॥
पुलस्त्य उवाच
शैलराजवचः श्रुत्वा ऋषयः संशितव्रताः ।
ऊचुरङ्गिरसं वृद्धं कार्यमद्रौ निवेदय ॥३१॥
इत्येवं चोदितः सर्वैऋषिभिः कश्यपादिभिः ।
प्रत्युवाच परं वाक्यं गिरिराजं तमाङ्गिराः ॥३२॥
अङ्गिरा उवाच
श्रूयतां पर्वतश्रेष्ठ येन कार्येण वै वयम् ।
समागतास्त्वत्सदनमरुन्धत्या समं गिरे ॥३३॥
योऽसौ महात्मा सर्वात्मा दक्षयज्ञक्षयङ्करः ।
शङ्करः शूलधृक् शर्वस्त्रिनेत्रो वृषवाहनः ॥३४॥
जीमूतकेतुः शत्रुघ्नो यज्ञभोक्ता स्वयं प्रभुः ।
यमीश्वरं वदन्त्येके शिवं स्थाणुं भवं हरम् ॥३५॥
भीममुग्रं महेशानं महादेवं पशोः पतिम् ।
वयं तेन प्रेषिताः स्मस्त्वत्सकाशं गिरीश्वर ॥३६॥
इयं या त्वत्सुता काली सर्वलेकेषु सुन्दरी ।
तां प्रार्थयति देवेशस्तां भवान् दातुमर्हति ॥३७॥
स एव धन्यो हि पिता यस्य पुत्री शुभं पतिम् ।
रुपाभीजनसम्पत्त्या प्राप्नोति गिरिसत्तम ॥३८॥
यावन्तो जङ्गमागम्या भूताः शैल चतुर्विधाः ।
तेषां माता त्वियं देवी यतः प्रोक्तः पिता हर्ह ॥३९॥
प्रणम्य शङ्करं देवाः प्रणमन्तु सुतां तव ।
कुरुष्व पादं शत्रूणां मूर्ध्नि भस्मपरिप्लुतम् ॥४०॥
याचितारो वयं शर्वो वरो दाता त्वमप्युमा ।
वधूः सर्वजगन्माता कुरु यच्छ्रेयसे तव ॥४१॥
पुलस्त्य उवाच
तद्वचोऽङ्गिरसः श्रुत्वा काली तस्थावधोमुखी ।
हर्षमागत्य सहसा पुनर्दैन्यमुपागता ॥४२॥
ततः शैलपतिः प्राह पर्वतं गन्धमादनम् ।
गच्छ शैलानुपामन्त्र्य सर्वानागन्तुमर्हसि ॥४३॥
ततः शीघ्रतरः शैलो गृहाद गृहमगाज्जवी ।
मेर्वादीन् पर्वतश्रेष्ठानाजुहाव समन्तरः ॥४४॥
तेऽप्याजग्मुस्त्वरावन्तः कार्यं मत्वा महत्तदा ।
विविशुर्विस्मयाविष्टाः सौवर्णेष्वासनेषु ते ॥४५॥
उदयो हेमकूटश्च रम्यको मन्दरस्तथा ।
उद्दालको वारुणश्च वराहो गरुडासनः ॥४६॥
शुक्तिमान् वेगसानुश्च दृढश्रृङ्गोऽथ श्रृङ्गवान् ।
चित्रकूटस्त्रिकूटश्च तथा मन्दरकाचलः ॥४७॥
विन्ध्यश्च मलयश्चैव पारियात्रोऽथ दुर्दरः ।
कैलासाद्रिर्महेन्द्रश्च निषधोऽञ्जनपर्वतः ॥४८॥
एते प्रधाना गिरयस्तथाऽन्ये क्षुद्रपर्वताः ।
उपविष्टाः सभायां वै प्रणिपत्य ऋषींश्च तान् ॥४९॥
ततो गिरिशः स्वां भार्या मेनामाहूतवांश्च सः ।
समागच्छत कल्याणी समं पुत्रेण भामिनी ॥५०॥
साऽभिवन्द्य ऋषीणां हि चरणांश्च तपस्विनी ।
सर्वाञ् ज्ञातीन् समाभाष्य विवेश ससुता ततः ॥५१॥
ततोऽद्रिषु महाशैल उपविष्टेषु नारद ।
उवाच वाक्यं वाक्यज्ञः सर्वानाभाष्य सुस्वरम् ॥५२॥
हिमवानुवाच
इमे सप्तर्षयः पुण्या याचितारः सुतां मम ।
महेश्वरार्थं कन्यां तु तच्चावेद्यं भवत्सु वै ॥५३॥
तद वदध्वं यथाप्रज्ञं ज्ञातयो यूयमेव मे ।
नोल्लङ्घ्य युष्मान् दास्यामि तत्क्षमं वक्तुमर्हथ ॥५४॥
पुलस्त्य उवाच
हिमवद्वचनं श्रुत्वा मेर्वाद्याः स्थावरोत्तमाः ।
सर्व एवाब्रुवन् वाक्यं स्थिताः स्वेष्वासनेषु ते ॥५५॥
याचितारश्च मुनयो वरस्त्रिपुरहा हरः ।
दीयतां शैल कालीयं जामाताऽभिमतो हि नः ॥५६॥
मेनाष्यथाह भर्तारें श्रृणु शैलेन्द्र मद्वचः ।
पितृनाराध्य देवैस्तैर्दस्ताऽनेनैव हेतुना ॥५७॥
यस्त्वस्यां भूतपतिना पुत्रो जातो भविष्यति ।
स हनिष्यति दैत्येन्द्रं महिषं तारकं तथा ॥५८॥
इत्येवं मेनया प्रोक्तः शैलैः शैलेश्वरः सुताम् ।
प्रोवाच पुत्रि दत्ताऽसि शर्वाय त्वं मयाऽधुना ॥५९॥
ऋषीनुवाच कालीयं मम पुत्री तपोधनाः ।
प्रणामं शङ्करवधूर्भक्तिनम्रा करोति वः ॥६०॥
ततोऽष्यरुन्धती कालीमङ्क्तमारोप्य चाटुकैः ।
लज्जमानां समाश्वास्य हरनामोदितैः शुभैः ॥६१॥
ततः सप्तर्षयः प्रोचुः शैलराज निशामय ।
जामित्रगुणसंयुक्तां तिथिं पुण्यां सुमङ्गलाम् ॥६२॥
उत्तराफाल्गुनीयोगं तृतीयेऽह्नि हिमांशुमान् ।
गमिष्यति च तत्रोको मुहूर्तो मैत्रनामकः ॥६३॥
तस्यां तिथ्यां हरः पाणिं ग्रहीष्यति समन्त्रकम् ।
तव पुत्र्या वयं यामस्तदनुज्ञातुमर्हसि ॥६४॥
ततः सम्पूज्य विधिना फलमूलादिभिः शुभैः ।
विसर्जजायामास शनैः शैलराड् ऋषिपुङ्गवान् ॥६५॥
तेऽप्याजग्मुर्महावेगात् त्वाक्रम्य मरुदालयम् ।
आसाद्य मन्दरगिरिं भूयोऽवन्दन्त शङ्करम् ॥६६॥
प्रणम्योचुर्महेशानं भवान् भर्त्ताऽद्रिजा वधूः ।
सब्रह्यकास्त्रयो लोका द्रक्ष्यति घनवाहनम् ॥६७॥
ततो महेश्वरः प्रीतो मुनीन् सर्वाननुक्रमात् ।
पूजयामास विधिना अरुन्धत्या समं हरः ॥६८॥
ततः सम्पूजिता जग्मुः सुराणां मन्त्रणाय ते ।
तेऽप्याजग्मुर्हरं द्रष्टुं ब्रह्मविष्णिवन्द्रभास्कराः ॥६९॥
गेहं ततोऽभ्येत्य महेश्वस्य कृतप्रणामा विविशुर्महर्षे ।
सस्मार नन्दिप्रमुखांश्च सर्वानभ्येत्य ते वन्द्य हरं निषण्णाः ॥७०॥
देवैर्गणैश्चापि वृतो गिरिशः स शोभते मुक्तजटाग्रभारः ।
यथा वने सर्ज्जकदम्बमध्ये प्ररोहमूलोऽथ वनस्पतिर्वै ॥७१॥