(दिंडी)
राजपत्‍नीचें नाम असे अंबा ।
तिला कळली ही मात मुनी सांबा ।
जशी वायूनें केळ पडे खालीं ।
तशी शोकानें राज्ञि पडे खालीं ॥१॥
तिची मूर्च्छा ती सांवरी सखी जेव्हां ।
वदे दुःखानें राज्ञि असें तेव्हां ।
महोत्कट हा रक्षि अम्हां सिद्ध ।
म्हणुन युद्धासी नाथ होत सिद्ध ॥२॥
व्यर्थ उद्यम हा फुकट हसूं झालें ।
लघू-बाळाचे बोल मानियेले ।
व्यर्थ थोरासी युद्ध तिहीं केलें ।
म्हणुन फसले ते दुःखि मला केलें ॥३॥
अतां नाथांना कोण सोडणार ।
अगे अवनी तूं मीहि दीन नार ।
अशा शोकासी ऐकुनी सुरानंद ।
बहू गर्जोनी सिद्धीस करी सिद्ध ॥४॥
तियेकरवीं तो सैन्य करी सिद्ध ।
वदे सेनानी सैन्य असे सिद्ध ।
काय आज्ञा ती सांगणें देवराया ।
पूर्ण करितों मी त्वदिय बळें राया ॥५॥
प्रथम मजला कीं लागली क्षुधा ती ।
कांहिं भक्षाया देउनी निवारी ती ।
असें ऐकुनियां भक्षि असुरसैन्य ।
शीर अणणें त्या दैत्यपती मान्य ॥६॥
(साकी)
कालपुरुष हा घेउन आज्ञा सेनेसह तो जाई ।
सिंहनाद हा केला त्यानें असुरदला ठायीं ॥७॥
धृ० ॥सुन सुन मुनिभय्या कथन मनोरम गाया ।
भीषण रव हा ऐकुन भ्याली दैत्यपतीची सेना ।
कालपुरुष हा पाहुन झाली दैत्यपतीची दैना ॥८॥
दैत्यपतीचें दल हें सारें पळतें इकडे तिकडे ।
कालपुरुश हा धरितें सारें दीर्घ हस्तकीं तिडिके ॥९॥
एक घास कीं केली सेना पाहे भूप-मुरांचा ।
अवनीवरि तो जानु टेकुनी वीरासनिं हो साचा ॥१०॥
सोडी शर हे पर्जन्यासम त्या पुरुषावरती ।
भक्षुन शर ते नंतर ओढी असुरपती तो हस्तीं ॥११॥
अणिता झाला प्रभुपाशीं त्या जोडुन करांस वदला ।
भक्षुन दल तें नीच नरांतक चरणांसमीप अणिला ॥१२॥
आतां माझें उदर भरुनी झोंप येतसे भारी ।
विश्रांतीला स्थल हें द्यावें पूर्ण निवांतच भारी ॥१३।
ऐकुन प्रभु तो बोले त्याला शिरुनि मुखिं तूं माझें ।
विश्रांती तूं घेइं सुखानें देहिं अतां तूं माझे ॥१४॥
ऐकुन आज्ञा कालपुरुष तो शिरला वदनीं खासा ।
तेथें जाऊन लीन जाहला विधि हें सांगे व्यासां ॥१५॥
(शार्दूलविक्रीडित)
व्यासानें पुशिलें विधीस वहिलें ज्यानें दला ग्रासिलें ।
ज्यानें त्या धरिलें विनायक पुढें ज्यानें तिथें आणिलें ।
होता कोण पुरुष तो विधि बरें उत्पन्न केला कसा ।
बोले तो विधि ते धवा मुनिंस कीं वृत्तान्त आहे असा ॥१६॥
(गीति)
निर्गुण ब्रह्म असें जें, भूमीचा भार हरण करण्यास ।
दुष्टांच्या नाशासी, सगुण असा सूत होत कीं मुनिंस ॥१७॥
त्यासि विनायक म्हणतां, त्याच्या इच्छें जनीत तो पुरुष ।
त्या पुरुषानें सारें, भक्षण केलें दलास कीं हरुष ॥१८॥
एका नरांतकाविन, त्या पुरुषानें गिळून टाकियलें ।
काशीराजासहितही, अमात्यसुतही तसेच ते गिळिले ॥१९॥
तेथें त्यांनीं पुष्कळ, ब्रह्मांडें पाहिलीं मुनें साच ।
झाले खिन्न म्हणूनी, शरणांगत जाहले तिथें तोंच ॥२०॥
देवें प्रसन्न होउन, अपुल्या देहीं जनीत लघु-बाळ ।
केले सत्वर वाटे, काशीराजास दाखवी बाळ ॥२१॥
प्रभुच्या केशमुळांशीं, असलेलें छिद्र ती असे वाट ।
त्यांतून आले तीघे, बाह्यप्रदेशीं दिसे बहू थाट ॥२२॥
अपुली नगरी हर्षित, कश्यपनंदन करीतसे केली ।
काशीराजा पाहे, त्याची पूजा त्वरीत ती केली ॥२३॥
अपुल्या सतिला भेटे, दर्शन झालें तियेस नाथांचें ।
झाला मोद तियेला, व्यासां कथिलें सुवृत्त हें वाचे ॥२४॥