(गीति)
ब्रह्मा व्यासासि म्हणे, अणखी तुजला गणेशमाहात्म्य ।
तत्संबंधिं कथानक, ऐकावें सांगतों असे काम्य ॥१॥
मध्य-प्रदेश आहे, त्यामाजी नगर एक भरदार ।
नामें सहस्त्रपुर हें, राजाची राजधानि टुमदार ॥२॥
राजाचें नाम असे, म्हणती त्या शूरसेन हें सार्थ ।
धन-रुप-युक्त दाता, होता न्यायी तसाच परमार्थ ॥३॥
रक्षी प्रजा सुखी ती, आनंदें नांदते प्रजा सारी ।
पुण्य-प्रताप-शाली, भूपति होता तसाच हितकारी ॥४॥
शक्तित्रय षड्‌गुण हे, चतुर उपायांस जाणता चतुर ।
जिंकुन जग हें सारें, रक्षी बाळापरीस अनिवार ॥५॥
(दिंडी)
शूरसेनाची असे राजधानी ।
करित स्पर्था ती अमुरपुरा मानी ।
अशीं सारीं हीं बाह्य प्रचुर अंगें ।
असति सुंदर हीं मुनिस विधि सांगे ॥६॥
पुण्यशालिनी नाम असे भाजे ।
तिला पदवी ही पुण्यवती साजे ।
पतीसेवेसी दक्ष असे साठीं ।
महासाध्वी ही पदवि तिला मोठी ॥७॥
रुप सुंदर हें अधिक तीन-लोकीं ।
सकल युवती निस्तेज पुढें त्या कीं ।
अरुंधति ती अत्रि-मुनी-भार्या ।
अशांपेक्षांही साध्वि भूप-भार्या ॥८॥
(साकी)
एके दिवशीं शूरसेन हा बैसतसे दरबारीं ।
महाशूरसे सैनिक आणी सुज्ञ कारभारी ॥९॥
धृ० ॥सुन सुन कथनासी विधि सांगे व्यासांसी ।
यांसह पाहे राजकार्य हें इतुक्यामध्यें तेज ।
पडतां दिपले सर्वांचेही नयन कसे हे सहज ॥१०॥
त्या समयीं हें अश्रुत-पूर्वक गायन झालें ध्वनित ।
गडबडले मग लोकहि सारे आश्चर्ये कुंठीत ॥११॥
ऐसा प्रकार झाला तेव्हां शोधासाठीं भूप ।
दूत पाठवी बाह्य-प्रदेशीं विमान मोठें खूप ॥१२॥
तेजस्वी तें विमान दिसलें सुंदरसें दूतांसी ।
परंतु त्यांतिल एक दूत तो कुष्ठ असे त्यासी ॥१३॥
ऐशा दूतें विमान बघतां कुंठित गति ती झाली ।
यासाठीं तें सत्वर आलें विमान मग तें खालीं ॥१४॥
शूरसेनही ऐकुन वार्ता लगबग ये त्या पाशीं ।
कोणाचें हो विमान आहे पुशिलें त्या दूताशीं ॥१५॥
इंद्राचें हें विमान आहे कळलें त्या भूपाला ।
इंद्रादिक त्या देवांच्या मग स्तवनाला अनुसरला ॥१६॥
(गीति)
दर्शन झालें इंद्रा, सृष्टीही धन्य जाहली आज ।
मीही पुनीत झालों, दर्शन हें लाभलें मला सहज ॥१७॥
शत-यज्ञ-अश्व-मेघां, करणारा जो असेल त्याला कीं ।
इतरां दर्शन दुर्लभ, तें झालें मजसि या मही-लोकीं ॥१८॥
दर्शन झालें यास्तव, पूर्वार्जित पुण्य हें फळा आलें ।
ऐसें मजला वाटे, इंद्रा हें जनन सार्थकीं झालें ॥१९॥
कोठें गेलां होतां, जातां कोठें वदा मला देवा ।
अपुलें विमान खालीं, कां आलें सांगणें अतां देवा ॥२०॥
(शार्दूलविक्रीडित)
सांगे इंद्र तयास नारद मला सांगे मनोरंजक ।
वार्ता ही श्रवली म्हणून बघण्या गेलों असे भाविक ।
भ्रूशुंडी मुनि पाहिला परम ती भक्ती गणेशीं जडे ।
झाला यास्तव तो गणेश बरवा पाहून भ्रांती पडे ॥२१॥
जातां आश्रमिं मी मुनी उठुनियां सत्कारिलें फार तें ।
केलें मीं नमना बसून पुरिं या जातों अतां भूपते ।
स्वस्थानाप्रति मी त्वदीय नगरासंनीध आलों त्वरें ।
झालें कुंठित हें विमान गतिनें पाहोन पापी नरें ॥२२॥
बोले भूपति त्या अहो सुरवरा ज्यांचे तुम्ही दर्शना ।
झाली उत्सुक त्या भ्रुशुंडि-मुनिच्या सांगा कथा याचना ।
माझी सांग करा अशी विनति ही आहे प्रभो पावलां ।
कैसा त्या मुनिंनीं गणेश पुजिला त्यांना कसा पावला ॥२३॥
(गीति)
सुर-पति भू-पति यांचा, आहे संवाद तो बहू सुरस ।
पद्यांत गुंफण्याला, मागे मति मोरया तुझा दास ॥२४॥