मंदार मंजिरी - माध्वीकमाधुरी.

नारळ, फणस वगैरे फळांपेक्षा आम्ही श्रेष्ठ आहों, आमची फळें सहज रीतीनें हातीं येतात, असा गर्व द्राक्षांस झाला. त्यांना ह्या कवितेत बोध केला आहे. माध्वीक म्हणजे द्राक्ष, माधुरी म्हणजे गोडी. हें काव्य अन्योक्ति रुप आहे. ह्या काव्यांचे वृत्त आर्या असून यमक पहिल्या आणि दुसर्‍या चरणांस एक, आणि तिस‌र्‍या आणि चवथ्या चरणांस वेगळे आहे. माध्वीक शब्द नपुसकलिंगी आहे.
बसलों मी उद्यानी तों माध्वीकोक्ति माझिया कानीं ।
आली ती कथिन जना जाणुनि ती त्यांचिया रुचेल मना ॥१॥
“मद्रस अति मधुर असे, पावे तो सत्य साम्य अमृतसें ।
मी मूर्तिंमंत सकवच विरघळतें मुखिं असत्य हें न वच ॥२॥
गुड अति मधुर खरोखर, त्याहुनि मधु, आम्र सत्य मधुरतर ।
आम्राहूनि मधुरतर माध्वीकचि, वस्तु एकहि न इतर ॥३ ।
मीच फळांत फलोत्तम, जन्मुनि सार्थक्य सर्व म्हणति मम ।
फल नाम योग्य मातें, नचि पनसातें न नारिकेलातें ॥४॥
हातीं येती अश्रम मंडपगत रम्य रम्य गुच्छे मम ।
जो लाधे मम गुच्छ स्फुट तो मानिल दुजीं फलें तुच्छ” ॥५॥
बालिश गर्वोक्ति अशी कविच्या चित्तास मानवेल कशी? ।
वदलों माध्वीकातें, “गर्व न बालिश शिवो तव मनातें ॥६॥
गुच्छ असोत सुलभ तव तरि होत असे सदा तवाभिभव ।
अश्रम जें जें मिळतें न पुरी तद्योग्यता जना कळते ॥७॥
प्राणां अवश्य वायू, त्यावरि अवलंबले जरी आयू ।
तरि सुलभ वायु यास्तव कवणहि गाती कधीं न तद्विभव” ॥८॥
आदर मिळो तुज रसें तरिहि तिरस्कार त्यांत मिश्र असे ।
सतिरस्कारादर तो प्राज्ञा न कधिहिं सुखदसा गमतो ॥९॥
अश्रम येती हातां, सुलभ तुझे गुच्छ सुंदर पहातां, ।
तरि त्याच कारणानें वोढिति पशु फरफरां तुझीं पानें ॥१०॥
पशु गतशंक मनानें तव मोडिति विटप, भक्षिती पानें ।
पदिं अपवित्र तुडविती तुजला, वर्णू तुझे प्रयास किती? ॥११॥
अवहेलिसी कशाला पनसाला आणि नारिकेलाला? ।
निंदो तयां नर, परी तव तैसा तदवमान न पशु करी ॥१२॥
सोडोनि गर्व तव दे, माध्वीका! मी त्वदीय हितचि वदें ।
जो गर्वहेतु तव तो हेतु तुझ्या मानखंडणी फळतो ॥१३॥
जें सर्वा सुलभ असे तें सार्घहि मानहानि पावतसे ।
मलयीं चंदन जाळी भिल्ली कढवावया जलस्थालीं ॥१४॥
“माध्वीकमाधुरी” नाम काव्य वामननंदनें ।
रचिलें सानुलें त्यातें आदरावे महाजनें ॥१५॥