रसगंगाधरः - शृड्खलामूला अलंकारा:

अथ शृड्खलामूला अलंकारा:-

तत्र,

पड्‍क्तिरूपेण निबद्धानामर्थानां पूर्वपूर्वस्योत्तरोत्तरस्मिन्‍, उत्तरो-त्तरस्य वा पूर्वपूर्वस्मिन्संसृष्टत्वं श्रृड्खला ॥

तच्च कार्यकारणता-विशेषणविशेष्यतादिनानारूपम्‍ । इयं च न स्वतन्त्रोऽलंकार:, वक्ष्यमाणप्रभेदैर्गतार्थत्वात्‍ । नह्यस्यास्तैर्विना विविक्तो विषयोऽस्ति । यथा हि रूपकादिष्वनुप्राणकतया स्थितोऽप्यभेदांश: समान-धर्मांशो वा न पृथगलंकार: एवं प्रकृतेऽपीत्याहु: । तदपरे न क्षमन्ते । साव-यवादिभेदै रूपकस्य, पूर्णालुप्तादिभिरुपमायाश्च गतार्थत्वात्स्वतन्त्रालंकारता न स्यात्‍ । नहि विशेषनिर्मुक्तं सामान्यमस्ति येन विविक्तो विषय: स्यात्‍ । तस्माच्छृड्‍खलाया एव कारणमालादयो भेदा इति । मतयोरनयोस्तत्त्वमु-परिष्टाद्विवेचयिष्याम: ।