उत्तरभागः - अध्यायः ११

सनत्कुमार उवाच ॥
विभूतीः शिवयोर्मह्यमाचक्ष्व त्वं गणाधिप ॥
परापरविदां श्रेष्ठ परमेश्वरभावित ॥१॥

नंदिकेश्वर उवाच ॥
हंत ते कथयिष्यामि विभूतीः शिवयोरहम् ॥
सनत्कुमार योगींद्र ब्रह्मणस्तनयोत्तम ॥२॥

परमात्मा शिवः प्रोक्तः शिवासा च प्रकीर्तिता ॥
शिवमेवेश्वरं प्राहुर्मायां गौरीं विदुर्बुधाः ॥३॥

पुरुषं शंकरं प्राहुर्गौरीं च प्रकृतिं द्विजाः ॥
अर्थः शंभुः शिवा वाणी दिवसोऽजः शिवा निशा ॥४॥

सप्ततंतुर्महादेवो रुद्राणी दक्षिणा स्मृता ॥
आकाशं शंकरो देवः पृथिवी शंकरप्रिया ॥५॥

समुद्रो भगवान् रुद्रो वेला शैलेन्द्रकन्यका ॥
वृक्षः शूलायुधो देवः शूलपाणिप्रिया लता ॥६॥

ब्रह्मा हरोपि सावित्री शंकरार्धसरीरिणी ॥
विष्णुर्महेश्वरो लक्ष्मीर्भवानी परमेश्वरी ॥७॥

वज्रपाणिर्महादेवः शची शैलेंद्रकन्यका ॥
जातवेदाः स्वयं रुद्रः स्वाहा शर्वार्धकायिनी ॥८॥

यमस्त्रियंबको देवस्तात्प्रिया गिरिकन्यका ॥
वरुणो भगवान् रुद्रो गौरी सर्वार्थदायिनी ॥९॥

बालेंदुशोखरो वायुः शिवा शिवमनोरमा ॥
चंद्रार्धमौलिर्यक्षेंद्रः स्वयमृद्धिः शिवा स्मृता ॥१०॥

चंद्रार्धशेखरश्चंद्रो रोहिणी रुद्रवल्लभा ॥
सप्तसप्तिः शिवः कांता उमादेवी सुवर्चला ॥११॥

पण्मुखस्त्रिपुरध्वंसी देवसेना हरप्रिया ॥
उमा प्रसूतीर्वै ज्ञेया दक्षो देवो महेश्वरः ॥१२॥

पुरुषाख्यो मनुः शंभुः शतरूपा शिवप्रिया ॥
विदुर्भवानीमाकूतिं रुचिं च परमेश्वरम् ॥१३॥

भृगुर्भगाक्षिहा देवः ख्यातिस्त्रिनयनप्रियः ॥
मरीचिर्भगवान्रुद्रः संभूतिर्वल्लभा विभोः ॥१४॥

विदुर्भवानीं रुचिरां कविं च परमेश्वरम् ॥
गंगाधरेंगिरा ज्ञेयः स्मृतिः साक्षादुमा स्मृता ॥१५॥

पुलस्त्यः शशभृन्मौलिः प्रीतिः कांता पिनाकिनः ॥
पुलहस्त्रिपुरध्वंसी दया कालरिपुप्रिया ॥१६॥

क्रतुर्दक्षक्रतुध्वंसी संनतिर्दायिताविभोः ॥
त्रिनेत्रोऽत्रिरुमा साक्षादनसूया स्मृता बुधैः ॥१७॥

ऊर्जामाहुरुमां वृद्धां वसिष्ठं च महेश्वरम् ॥
शंकरः पुरुषाः सर्वे स्त्रियः सर्वा महेश्वरी ॥१८॥

पुल्लिंगशब्दवाच्या ये ते च रुदाः प्रकीर्तिताः ॥
स्त्रीलिंगशब्दवाच्या याः सर्वा गौर्या विभूतयः ॥१९॥

सर्वेस्त्रीपुरुषाः प्रोक्तास्तयोरेव विभूतयः ॥
पदार्थशक्तयो यायास्ता गौरीति विदुर्बुधाः ॥२०॥

सासा विश्वेश्वरी देवी स च सर्वो महेश्वरः ॥
शक्तिमंतः पदार्था ये स स सर्वो महेश्वरः ॥२१॥

अष्टौ प्रकृतयो देव्या मूर्तयः परिकीर्तिताः ॥
तथा विकृतयस्तस्या देहबद्धविभूतयः ॥२२॥

विस्फुलिंगा यथा तावदग्नौ च बहुधा स्मृताः ॥
जीवाः सर्वे तथा शर्वो द्वंद्वसत्त्वमुपागतः ॥२३॥

गौरीरूपाणि सर्वाणिशरीराणि शरीरिणाम् ॥
शरीरिणस्तथा सर्वे शंकरांशा व्यवस्थिताः ॥२४॥

श्राव्यं सर्वमुमारूपं श्रोता देवो महेश्वरः ॥
विषयित्वं विभुर्धत्ते विषयात्मकतामुमा ॥२५॥

स्रष्टव्यं वस्तुजातं तु धत्ते शंकरवल्लभा ॥
स्रष्टा स एव विश्वात्मा बालचंद्रार्धशेखरः ॥२६॥

दृश्यवस्तु प्रजारूपं बिभर्ति भुवनेश्वरी ॥
द्रष्टा विश्वेश्वरो देवः शशिखंडशिखामणिः ॥२७॥

रसजातमुमारूपं घ्रेयजातं च सर्वशः ॥
देवो रसयिता शंभुर्घ्राता च भुवनेश्वरः ॥२८॥

मंतव्यवस्तुतां धत्ते महादेवी महेश्वरी ॥
मंता स एव विश्वात्मा महादेवो महेश्वरः ॥२९॥

बोद्धव्यं वस्तु रूपं च बिभर्ति भववल्लभा ॥
देवः स एव भगवान् बोद्धा बालेन्दुशेखरः ॥३०॥

पीठाकृतिरुमा देवी लिंगरूपश्च शंकरः ॥
प्रतिष्ठाप्य प्रयत्नेन पूजयंति सुरासुराः ॥३१॥

येये पदार्था लिंगांकास्तेते शर्वविभूतयः ॥
अर्था भगांकिता येये तेत गौर्या विभूतयः ॥३२॥

स्वर्गपाताललोकांतब्रह्मांडावरणाष्टकम् ॥
ज्ञेयं सर्वमुमारूपं ज्ञाता देवो महेश्वरः ॥३३॥

बिभर्ति क्षेत्रतां देवी त्रिपुरांतकवल्लभा ॥
क्षेत्रज्ञात्वमथो धत्ते भगवानंधकांतकः ॥३४॥

शिवलिंगं समुत्सृज्य यजन्ते चान्यदेवताः ॥
स नृपः सह देशेन रौरवं नरकं व्रजेत् ॥३५॥

शिवभक्तो न यो राजा भक्तोऽन्येषु सुरेषु यः ॥
स्वपतिं युवतिस्त्यवत्वा यथा जारेषु राजते ॥३६॥

ब्रह्मादयः सुराः सर्वे राजानश्च महर्द्धिकाः ॥
मानवा मुनयश्चैव सर्वे लिंगं यजंति च ॥३७॥

विष्णुना रावणं हत्वा ससैन्यं ब्रह्मणः सुतम् ॥
स्थापितं विधिवद्भक्त्या लिंगं तीरे नदीपतेः ॥३८॥

कृत्वा पापसहस्राणि हत्वा विप्रशतं तथा ॥
भावात्समाश्रितो रुद्रं मुच्यते नात्र संशयः ॥३९॥

सर्वे लिंगमया लोकाः सर्वे लिंगे प्रतिष्ठिताः ॥
तस्मादभ्यर्चयेल्लिंगं यदीच्छेच्छाश्वतं पदम् ॥४०॥

सर्वाकारौ स्थितावेतौ नरैः श्रेयोऽर्थिभिः शिवौ ॥
पूजनीयौ नमस्कार्यौ चिंतनीयौ च सर्वदा ॥४१॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे उत्तरभागे एकादशोऽध्यायः ॥११॥