पूर्वभागः - अध्यायः ५६

सूत उवाच ॥
वीथ्याश्रयाणि चरति नक्षत्राणि निशाकरः ॥
त्रिचक्रोभयतोश्वश्च विज्ञेयस्तस्य वै रथः ॥१॥

शतारैश्च त्रिभिश्चक्रैर्युक्तः शुक्लैर्हयोत्तमैः ॥
दशभिस्त्वकृशैर्दिवव्यैरसंगैस्तैर्मनोजवैः ॥२॥

रथेनानेन देवैस्च पितृभिश्चैव गच्छति ॥
सोमो ह्यम्बुमयै र्गौभिः शुक्लैः शुक्लगभस्तिमान् ॥३॥

क्रमते शुक्लपक्षादौ भास्करात्परमास्थितः ॥
आपूर्यते परस्यांतः सततं दिवसक्रमात् ॥४॥

देवैः पीतं क्षये सोममाप्याययति नित्यशः ॥
पीतं पञ्चदशाहं तु रश्मिनैकेन भास्करः ॥५॥

आपूरयन् सुषुम्नेन भागंभागमनुक्रमात् ॥
इत्येषा सूर्यवीर्येण चंद्रस्याप्यायिता तनुः ॥६॥

स पौर्ममास्यां दृश्येत शुक्लः संपूर्णमंडलः ॥
एवमाप्यायितं सोमं शुक्लपक्षे दिनक्रमात् ॥७॥

ततो द्वितीयाप्रभृति बहुलस्य चतुर्दशीम् ॥
पिबंत्यम्बुमयं देवा मधु सौम्यं सुधामृतम् ॥८॥

संभृतं त्वर्धमासेन ह्यमृतं सूर्यतेजसा ॥
पानार्थममृतं सोमं पौर्णमास्यामुपासते ॥९॥

एकरात्रिं सुराः सर्वे पितृभिस्त्वृषिभिः सह ॥
सोमस्य कृष्णपक्षादौ भास्कराभिमुखस्य च ॥१०॥

प्रक्षीयंते परस्यांतः पीयमानाः कलाः क्रमात् ॥
त्रयस्त्रिंशच्छताश्चैव त्रयस्त्रिंशत्तथैव च ॥११॥

त्रयस्त्रिंशत्सहस्राणि देवाः सोमं पिबंति वै ॥
एवं दिनक्रमात्पीते विबुधैस्तु निशाकरे ॥१२॥

पीत्वार्धमासं गच्छन्ति अमावास्यां सुरोत्तमाः ॥
पितरश्चोपतिष्ठंति अमावास्यां निशाकरम् ॥१३॥

ततः पंचदशे भागे किंचिच्चिष्टे कलात्मके ॥
अपराह्णे पितृगणा जघन्यं पर्युपासते ॥१४॥

पिबंति द्विकलं कालं शिष्टा तस्य कला तु या ॥
निस्सृतं तदमावास्यां गभस्तिभ्यः स्वधामृतम् ॥१५॥

मासतृप्तिमवाप्याग्र्यां पीत्वा गच्छंति तेऽमृतम् ॥
पितृभिः पीयमानस्य पंचदश्यां कला तु या ॥१६॥

यावत्तु क्षीयते तस्य भागः पंचदशस्तु सः ॥
अमावास्यां ततस्तस्या अंतरा पूर्यते पुनः ॥१७॥

वृद्धिक्षयौ वै पक्षादौ षोडश्यां शशिनः स्मृतौ ॥
एवं सूर्यनिमित्तैषा पक्षवृद्धिर्निशाकरे ॥१८॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे पूर्वभागे सोमवर्णनं नाम षट्पंचाशत्तमोऽध्यायः ॥५६॥