अथवाऽयं तिथिपत्रतोऽवगम्यः पर्वान्तश्र्च रविस्तमस्तिथेर्वा ॥
भस्येतैष्यघटीयुतिद्युमानं तेभ्योऽथ ग्रहणद्वयं प्रवच्मि ॥१॥
अथवा , तिथिपत्रतः , अयम् , पर्वान्तः , रविः , तभः , च , अवगम्यः , तिथेः , वा , भस्य , इतैष्यघटीयुतिः , (अवगम्या ), द्युमानम् , (अवगम्यम् ), अथ , तेभ्यः , ग्रहणद्वयम् , प्रवच्मि ॥१॥
ताराषड्व्यगतिथियातगम्यनाडीयोगाप्ता व्यगुरविदोर्लवोनितास्ते ॥
संयुक्ता निजदलभूपभागकाभ्यां छन्नं वाऽङ्गुलवदनं भवेत्सुधांशोः ॥२॥
वा ताराषडूव्यगतिथियातगम्यनाडीयोगाप्ताः , व्यगुरविदोर्लवानिताः , ते , निजदलभूपभागकाभ्याम् , संयुक्ताः , (सन्तः ), सुधांशोः , अंगुलवदनम् , छन्नम् , भवेत् ॥२॥
अङ्गयुक्तिथिघटीत्दृतबाणाङ्कर्त्तवोऽङ्गुलमुखं विधुबिम्बम् ॥
दिग्वियुक्तिथिघटीत्दृतदृग्दृक्रीन्दवोऽङ्गुलमुखा क्षितिभा स्यात् ॥३॥
अंगयुक्तिथिघटीहृतबाणांकर्त्तवः , अंगुलमुखम् , विधुबिम्बम् , (स्यात् ) । दिम्वियुक्तिथिघटीहृतदृग्दृक्रोन्दवाः , अंगुलमुखा , क्षितिभा , (स्यात् ) ॥३॥
रुद्रभूपनखभूपरुद्रखव्यंगुलैर्विरहिता युता क्रमात् ॥
षड्गृहे सति रवौ धटात्क्रियान्नाडिकोद्भवकुभा स्फुटा भवेत् ॥४॥
रवौ , घटात् , क्रियात् , षड्गृहे , सति , क्रमात् , रुद्रभूपनखभूपरुद्रखव्यंगुलैः , विरहिता , युता , नाडिकोद्भवकुभा , स्फुटा , भवेत् ॥४॥
|
मे . |
वृष . |
मि . |
क . |
सिं |
कन . |
तु |
वृ |
ध . |
म . |
कुं . |
मीन |
नाम |
|
११ |
१६ |
२० |
१६ |
११ |
० |
११ |
१६ |
२० |
१६ |
११ |
० |
प्रतिअंगुल |
विदशोडुघटीयुताः खभूषड्व्यगुभास्वद्भुजभागवर्जितास्ते ॥
शितिकण्ठहतास्तुरङ्गभक्ताः स्थगितं चांगुलपूर्वकं विधोः स्यात् ॥५॥
खभूषट् , विदशोडुघटीहृताः , (ततः ), व्यगुभास्वद्भुजभागवर्जिताः , च , (कार्य्याः ) ते , शितिकण्ठहताः , (ततः ) तुरंगभक्ताः , (सन्तः ) अंगुलर्प्वकम् , विधोः , स्थगितम् , स्यात् ॥५॥
भगतागतनाडिकैक्यभक्ता नववेदर्त्तव इन्दुबिम्बमुक्तम् ॥
विमनूडुघटीत्दृताः शराक्षद्विभुवः स्यात्क्षितिभांगुलादिका वा ॥६॥
वा , भगतागतनाडिेकैक्यभक्ताः , नववेदर्त्तंवः , इन्दुबिम्बम् , उक्तम् , विमनूडुघटीहृताः , शराक्षद्विभुवः , क्षितिभा , स्यात् ॥६॥
खात्यष्टयत्तिथिघटीवित्दृताः सवेदा वाथोडुनाडित्दृतदेवयमाः सरामाः ॥
हीना व्यगुस्फुटलवैर्भवसंगुणास्ते शैलोद्धृताः खररुचः स्थगितांगुलानि ॥७॥
तिथिघटीविहृताः , खात्यष्टयः , सवेदाः , (कार्य्याः ,) (ते ), व्यगुस्फुटलवैः , हीनाः , (ततः ) भवसंगुणाः , ते शैलोद्धृताः (सन्तः ), खररुचः , स्थगितांगुलानि , (स्युः ) । अथवा , उडुनाडिहृतदेवयमाः , सरामाः , (कार्याः , ते , व्यगुस्फुटलवैः हीनाः , ततः , भवसंगुणाः , ते , शैलौद्धृताः , सन्तः , खररुचः , स्थगितांगुलानि , स्युः ) ॥७॥
रविलवयुतभानोर्दोलवत्र्यंशतुल्यौर्विरसलवम हेशा व्यंगुलैर्हीनयुक्तः ॥
अजधटरसभेऽर्के बिम्बमस्यांगुलाद्यं स्थितिमुखमवशिष्टं पूर्ववच्छेषमत्र ॥८॥
अर्के , अजधटरसभे (सति ), विरसलवमहेशाः , रविलवयुतभानोः ,य दोर्लवत्र्यंशतुल्यैः , ब्यंगुलैः , हीनयुक्ताः (कार्य्याः ), (तत् ) अस्य , अंगुलाद्यम् , बिम्बम् , (स्यात् ) । अत्र , स्थितिमुखम् , अवशिष्टम् , शेषम् , पूर्ववत् , ज्ञेयम् ॥८॥
इति श्रीगणकवर्य्यपंडितगणेशदैवज्ञकृतौ ग्रहलाघवाख्यकरणग्रन्थे पश्र्चिमोत्तरदेशीयमुरादाबादवास्तव्य -काशीस्थराजकीय विद्यालय
प्रधानाध्यापक -पंडितस्वामिराममिश्रशास्त्रिसान्निध्याधिगतविद्यभारद्वाजगोत्रोत्पन्नगौडवंशावतंसश्रीयुतभोलानाथतनूजपंडितरामस्वरूपशर्म्मणा कृतया सान्वयभाषाव्याख्यया सहितः पञ्चाङ्गाद्ग्रहणद्वयसाधनाधिकारः समाप्तिमितः ॥८॥