४९
ये संसारी बहूता वाटा । सिद्ध साधका सुभटा । दीप देहींचा गोमटा । तवंची ठाका सुपंथू ॥१॥
मग आयुष्यांच्या अस्तमानीं । पडलिया काळाच्या वदनीं । तें वेळें न राखे मायाराणी । वडवा जंखिणीं प्राणियां ॥२॥
मार्गु सांपडला निगुती । ध्रुव प्रल्हाद परीक्षिती । आम्हीं तयाचे सांगाती ॥ भावें भक्ति अनुसरलों ॥३॥
लहाना आनि सहाना । इडा पिंगळा सुषुम्ना । पवनपंथे योगी जाणा । ब्रह्मास्थान न्यावया ॥४॥
तेथें सप्त धातूंची आटणी । या नांव बोलिजे कुंडलिनी । ती तंव असाध्य कहाणी । तुम्हीं त्या पंथें नव जावें ॥५॥
एक यज्ञाचोनि बळें । इच्छी स्वर्गांची फळे । दिवस चारी सोहळे । पुरती इंद्रियांचे ॥६॥
तप वेंचिलिया पुढती । मागुती मृत्युलोकी लोटतीं । तेथें आहे पुनरावृत्ती । तुम्ही त्या पंथें नव जावे ॥७॥
नाना बळिदानें देती । गळां वोखदें बांधिती । क्रूर दैवतें पूजिती । ते काय पुरविती इच्छिलें ॥८॥
तैसा नव्हें लक्ष्मीपती । त्याची कोणी न करिती भक्ति । मुढ सिंतरले नेणों किती । तया होय गती यमापंथु ॥९॥
तीर्थें तीर्थ प्रदक्षिणा । क्षमा नाहीं अंतःकरणा । कोप आलिया उगाणा । होय केलीया पुण्याचा ॥१०॥
तैसीच प्रतिज्ञा मतें । गर्वें वाहवालीं बहूतें । तुम्हीं नव जावें तया पंथें । साधुसंगती अनुसारा ॥११॥
हरिश्चर्द्रं सूर्यवंशी । तेणें ठीकिली हो काशी । अर्थ दिधला महंतासी । स्त्रीपुत्रांसी विकुनी ॥१२॥
तैसेंच बळी बिभीषण । हनुमंत उद्धव अक्रूर जाण । रुक्मागंद सुलक्षण । येणेंचि पंथे उद्धरले ॥१३॥
मेघ वर्षाती धारा प्रबळा । तेणें वाहाती नदी नद वोहळा । त्या मीनलीया सिधुं जळा । आगाधपण पावती ॥१४॥
तैसी ही विद्या पाहा हो । श्रीगुरुचरणीं प्रेमभावो । भानुदास म्हणे हा उपावो । संसार वावो निस्तरेल ॥१५॥
५०
मनासी करीं पां रे बोध । आतां लवकरी होई सावध । सांडी द्वैत भेदाभेद । वाचे उच्चारी रामकृष्ण गोविंद ॥१॥
व्रत करी एकादशी । नेमे जाई पंढरीसी । आषाढी आणि कार्तिकीसी । दोहीं वारींसी चुकों नको ॥२॥
सोपे वर्म म्हणे भानुदास । नाचा गातां माना उल्हास । आणिक नको बा हव्यास । साधीं साधन हेंचि सोपे ॥३॥
५१
योगाचिया आटी नको धरुं पोटीं । वायीं शीण तळवटीं तुज होय ॥१॥
यज्ञाचिया आटी नको धरुं पोटीं । वायां शीण तळवटीं तुज होय ॥२॥
जपाचिया आटी नको धरुं पोटीं । वायां शीण तळवटीं तुज होय ॥३॥
तपाचिया आटी धरुं नको पोटीं । वायां शीण तळवटीं तुज होय ॥४॥
अनुष्ठानाचिया आटी नको धरु पोटीं । वायां शीण तळवटीं तुज होय ॥५॥
भानुदास म्हणे रामनामें गोष्टी । धन्य तूं सृष्टिमाजीं होई ॥६॥
५२
कामाचिया सोसें पडशी पतनीं । यमाची जाचणी बहु असे ॥१॥
क्रोधाचिया सोसें पडशी पतनीं । यामाची जाचणी बहु असे ॥२॥
मदाचिया सोंसे पडशी पतनीं । यमाची जाचणी बहु असे ॥३॥
लोभाचिया सोसें पडशीं पतनीं । यमाची जाचणी बहु असें ॥४॥
भानुदास म्हणे सांडोनियां सोस । होई रे उदास सर्व भावें ॥५॥
५३
आशेचिया सोसें गुंतसी पामरा । न चुकती वेरझारा चौर्‍याशींच्या ॥१॥
मदाचिया सोसें गुंतसी पामरा । न चुकती वेरझारा चौर्‍यांशींच्या ॥२॥
तृष्णेचिया सोंसे धांवंशी पामरा । न चुकती वेरझारा चौर्‍याशींच्या ॥३॥
कल्पनेच्या मागे धांवशी कल्पका । न पावसीं सुखा बुडसी वायां ॥४॥
भानुदास म्हणे सर्व हें सोडुनी । एक चक्रपाणी सखा करीं ॥५॥
५४
साधनाच्या आटी नको रे कपाटीं । पंढरी वैकुंठ पाहें डोळां ॥१॥
मंत्राचा आटी पडशील व्यसनीं । पंढरी जाउनी पाहे डोळां ॥२॥
तपाचिया आटी पडशी डोंगरीं । पाहें पां पंढरी डोळेभरी ॥३॥
यज्ञाच्या आटी फिरुं नको देशा । पंढरीनिवास पाहे डॊळां ॥४॥
भानुदास म्हणे नामाचा हव्यास । पंढरी सुखास पात्र होशी ॥५॥
५५
भाबांवसी कां रे माझें म्हणसी । कोण हे कोणासी कामा आले ॥१॥
घेई तूं अनुभव कोणाचे ते कोण । अंतकाळीं जाण पारखे होती ॥२॥
जवळी असतां धन कांही रुका । तेव्हा म्हणती सखा दादा भाई ॥३॥
हीनपणें म्हणती अभागी करंटा । जन्मला फुकटा मारतां बरें ॥४॥
भानुदास म्हणे ऐसें हे जन । परी माझें जाण करिती वायां ॥५॥
५६
नको फिरूं रानीं वनीं तूं दुर्गघाट । सोपीं आहे वाट पंढरीची ॥१॥
नको करुं जप तप अनुष्टाहान । सोपी आहे जाण पंढरी हे ॥२॥
नको जाऊं तीर्था मनाच्या हव्यासें । जाई तुं उल्हासें पंढरीसी ॥३॥
नको करुं योग अष्टांग निर्वाण । सोपें तें भुवन पंढरी जगीं ॥४॥
भानुदास म्हणे सोपें वर्म राम । कासयासी श्रम करिसी बहु ॥५॥