Dictionaries | References

सर्प

   { sarpḥ, sarpa }
Script: Devanagari

सर्प     

Puranic Encyclopaedia  | English  English
SARPA   A son of Tvaṣṭā. According to Agni Purāṇa the sons of Tvaṣṭā were called Ekādaśarudras; But according to Mahābhārata, Sarpa, one of the Ekādaśarudras is the son of Sthāṇu and the great-grandson of Brahmā. [Ādi Parva, Chapter 66, Verse 2] .

सर्प     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
See : साँप

सर्प     

सर्प n.  ग्यारह रुद्रों में से एक, जो ब्रह्मा का पौत्र, एवं स्थाणु का पुत्र था (म. आ.) ।
सर्प II. n.  एक नागजातिविशेष, जिनके राजा का नाम तक्षक था [मत्स्य. ८.७] ; नाग देखिये । जमीन पर घसीट कर चलने के कारण (सरिसृप) इन्हें सर्प नाम प्राप्त हुआ [मत्स्य. ३८.१०] । प्राचीन पौराणिक साहित्य में तीन सुविख्यात सर्पसत्रों के निर्देश प्राप्त हैः-- १. जनमेजय सर्पसत्र, जो जनमेजय ने अपने पिता परिक्षित् का वध करनेवाले तक्षक नाग का बदला लेने के लिए आयोजित किया था (जनमेजय पारिक्षित देखिये); २. मरुत्त का सर्पसत्र, जो उसने अपनी मातामही के कहने पर आयोजित किया था । पश्चात् मरुत्त की माता भामिनी ने मध्यस्थता कर मरुत्त का यह सर्पसत्र स्थगित करवा दिया था । मरुत्त का यह सर्पसत्र संवर्त ऋषि के द्वारा आयोजित किये गये यज्ञ के पश्चात् आयोजित किया गया था [मार्क. १२६-१२७] ; मरुत्त अविक्षित एवं भामिनी देखिये; ३. तीसरा सर्पसत्र, जो सर्पों के समृद्धि के लिए किया गया था (जनमेजय देखिये) । इनसे उत्पन्न राक्षससमूह भी ‘सर्प’ नाम से ही सुविख्यात था [ब्रह्मांड. २.३२.१]
सर्प III. n.  कश्यप एवं सुरभि के पुत्रों में से एक ।
सर्प IV. n.  एक राक्षस, जो ब्रह्मप्रधान के पुत्रों में से एक था [वायु. ६९.१३३]
सर्प V. n.  अर्बुद काद्रवेय नामक ऋषि का नामान्तर।

सर्प     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
occurs to be used upon rather extraordinary occasions, as conveying, more forcibly than the Prákrit साप, the idea of magnitude or formidableness.

सर्प     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  A snake, a serpent.

सर्प     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
See : साप

सर्प     

 पु. साप ; नाग ; सरपटणारा प्राणि . [ सं . सृप् ‍ ]
०कंकाळी  स्त्री. एक वनस्पती . [ सं . ]
०टोळी  स्त्री. सापटोळी ; एक विषारी जनावर ; हें झाडावर बसून मनुष्यावर उडी मारतें .
०त्वचा  स्त्री. सापाची कात ; मेंग .
०दष्टि   दंश - स्त्रीपु . सापाचा दंश ; साप चावणें . सर्पदष्टि जालियावरी । तीन दिवसां उठवी । - दा ९ . ८ . ७ .
०मणि  पु. सापाच्या डोक्यांत एक मणि असतो असा समज आहे तो . हा बिषमारक आहे अशी समजूत आहे .
०शीर्ष   हस्त - पु . ( नृत्य ) हाताचीं सर्व बोटें एकमेकांस जोडून अंगठा तर्जनीस जोडणें व सर्व बोटें उभीं करून थोडीं वाकवून हात उभा करणें .
०सत्र  न. जनमेजयानें गेलेला सर्पांचा यज्ञ . सर्पारी - पु . नकुल ; मुंगुस . सर्पासन - न . शलभासनाप्रमाणें जमीनीवर साफ निजून दोन्हीहात छातीचे बाजूला टेकलेले आहेत व डोकें वर केलें आहे असें आसन . - संयोग ३५३ . सर्पित , सर्पित करण - न . ( नृत्य ) पाय अंचित करून मागचे बाजूस ठेवणें , हात रेचित करणें , डोकें एकदां या बाजूस व एकदां त्या बाजूस वळविणें . सर्पीण - स्त्री . १ सापाची मादी . २ घोडयास जीभ काढावयाची खोड . लगाम घेतां जीभ काढतो ती सर्पीण . - अश्वप १ . ९५ .

सर्प     

साप पहा.

सर्प     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
See : साँप

सर्प     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
सर्प  mfn. amf()n. creeping, crawling, stealing along, [Gaut.] (cf.पीठ-, वृक्ष-स्°)
सर्प  f. m. (ifc.f(). ) a snake, serpent, serpent-demon (cf.नाग; सर्पाणाम् अयनम्, ‘a partic. annual festival’), tortuous motion, [RV.] &c. &c.
सर्प  m. m. a partic. constellation (when only the three unfavourable planets are situated in the three केन्द्रs), [VarBṛS.]
Mesua Roxburghii, [L.]
N. of one of the 11 रुद्रs, [MBh.] of a राक्षस, [VP.]
(pl.) N. of a partic. tribe of म्लेच्छs (formerly क्षत्रियs and described as wearing beards), [Hariv.]
सर्प  n. n. = सप-सामन्q.v.
सर्प   [cf.Gk.ἑρπετόνLat.serpens; See also under √ स्रिप्.]
सर्प   b &c. See p. 1184, col. 1.

सर्प     

सर्पः [sarpḥ]   [सृप्-घञ्]
Serpentine or winding motion, gliding.
Flowing, going.
A snake, serpent.
 N. N. of a tree (नागकेशर).
The Āśleṣā constellation.
 N. N. of a tribe of Mlechchhas or barbarians. -Comp.
-अक्षी   a kind of plant (Mar. थोर मुंगूसवेल).
-अदनी   the ichneumon plant (Mar. मुंगूसवेल).
अरातिः, अरिः an ichneumon.
a peacock.
an epithet of Garuḍa.-अशनः a peacock.
-आवासः   an ant-hill.
-आवासम्, -इष्टम्   the sandal tree.
-ईश्वरः  N. N. of Vāsuki.-गतिः a snake's tortuous movement (in wrestling).-गन्धा the ichneumon plant (Mar. लघु मुंगूसवेल).
-छत्रम्   a mushroom.
-तृणः   an ichneumon.
दंष्ट्रा a snake's fang.
Croton Polyandrum (दन्ती).
-दण्डा   a kind of pepper.
-दमनी  N. N. of a plant (Mar. वांझ कर्टोली).
-धारकः   a snake charmer.
-निर्मोचनम्   the cast-off skin of a snake.
-फणिजः   the gem found in a snake's head, the snake-gem.
-बन्धः   an artifice, subtle device.
-भुज्  m. m.
a crane.
a large snake.
-भृता   the earth.
-मणिः   a snake-gem.
-राजः  N. N. of Vāsuki.
-लता   Piper Betel (नागवल्ली); also सर्पवल्ली. -विद्m. a conjuror, snake-charmer.
-विद्या, -वेदः   Snakescience; सर्पदेवजनविद्यामेतद्भगवोऽध्येमि [Ch. Up.7.1.2.] -सत्रम् a sacrifice for the destruction of serpents (performed by king Janamejaya).
-सत्रिन्  m. m. N. of king Janamejaya; see जनमेजय.
-हन्   m
 N. N. of Garuḍa.

सर्प     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
सर्प  m.  (-र्पः)
1. A snake, a serpent.
2. Gentle or twining motion, gliding, flowing, creeping.
 f.  (-र्पी) The female of the snake.
E. सृप् to go, to glide, aff. अच् .
ROOTS:
सृप् अच् .

Related Words

पानी सर्प   जलीय सर्प   विषधर सर्प   विषहीन सर्प   जल सर्प   सर्प डसलेल्यास दोरीचें भय   सर्प   अंधा सर्प   सरपटून जाण्यांत सर्प   सर्प गेला घसरण राहिली   सर्प दंश   सर्प-राज   सर्प वांकडा तिकडा पळाला तरी नीटच भोकाचे तोंडीं जाईल   सर्प विंचू नारायण परी। वंदावे दुरुन॥   कवड्या सर्प   काल सर्प   दुमुँहा सर्प   मादा सर्प   दोमुँहा सर्प   विषारी सर्प   शेष सर्प   জলীয় সাপ   জলজ সাপ   ٲبی سَرُف   अर्धकः   दैनि जिबौ   पाणसाप   पाणसोरोप   നീര്പ്പാമ്പ്   ଜଳଜ ସର୍ପ   ਪਾਣੀ ਵਾਲਾ ਸੱਪ   જળસાપ   water-snake   ವಿಷಕಾರಿ ಸರ್ಪ   बिस गैयि जिबौ   बिसगोनां जिबौ   विखारी सोरोप   विषधरः   विषारी साप   زَہرٕ بَغٲر سَرُف   زہریٖلہٕ سَرُف   விஷப்பாம்பு   విషపూరితమైనసర్పము   విషము లేని సర్పము   বিষধাৰী সাপ   বিষধর সাপ   ବିଷଧର ସର୍ପ   ਜਹਰੀਲਾ ਸੱਪ   ਬਿਨਾ ਜਹਿਰ ਸੱਪ   ઝેરી સાપ   വിഷപ്പാമ്പ്   ವಿಷವಿಲ್ಲದ ಸರ್ಪ   বিষহীন সাপ   बिनविखारी सोरोप   बिनविषारी साप   विषहीनसर्पः   விசமற்றசர்ப்பம்   ବିଷହୀନ ସାପ   વિષહીન સાપ   വിഷമില്ലാത്ത സര്പ്പം   cat snake   sea snake   एलपत्र   कोलिस्पर्श   विषहीन साँप   अकर्कर   सरपोळी   सर्पळी   साता जन्मींचीं पातकें पळून जाणें   ज़हरीला साँप   ज़हरी साँप   कालकंदक   अर्द्धक   बिषौलो साँप   दुंदुभ   त्वलग   कैलासक   पानी साँप   पनियाँ साँप   पनिया साँप   पनिहा साँप   कुकण   वैसर्पिक   सर्पच्छत्र   साप रखे पाल, जीका होगा काल   आधलां   आधलो   आंधेलां   आग्यें फुरसें   जम्मन   कांबळो   मणेरची सावली पडली म्हणजे मनुष्य मरतें   मण्यारची सावली पडली म्हणजे मनुष्य मरतें   मण्यारीची सावली पडली म्हणजे मनुष्य मरतें   anti venom   सार्पविद्यिक   सृजया   सर्पदेवजन   सर्पपुण्यजन   आदलो   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP