मथन

{ mathana }

Puranic Encyclopaedia

MATHANA   An asura on the side of Tārakāsura. Mahāviṣṇu killed him. [Chapter 152, Matsya Purāṇa] .

हिन्दी (hindi) WN

See : मंथन

प्राचीन चरित्रकोश

मथन n.  तारकासुर के पक्ष का एक असुर, जो विष्णु के द्वारा मारा गया था [मत्स्य.१५१] ।

A dictionary, Marathi and English

Churning. 2 fig. Agitating a subject; discussing, debating, revolving. 3 S Killing or injuring.

Aryabhushan School Dictionary

n   Churning. Fig. Discussing. Killing.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 न. 
दहीं इ० घुसळण्याची क्रिया . कुंकुमादि चर्चुनि मंथनालागीं आरंभिती । - घनश्यामाची भूपाळी पृ २१ .
अग्निहोत्र्यानें अरणी नांवाच्या लाकडावरील खळगीत लांकडाचा शकु सामत्याप्रमाणें फिरवून अग्नि उत्पन्न करण्याची क्रिया .
( ल . ) वादविवाद ; चर्चा ; वाटाघाट ; ऊहापोह . अध्यात्मविद्या भेदाभेद । मथन जेथें । - दा १ . ८ . ५ .
वध ; जखमी करणें . तेव्हां करील कोणी भलता त्वद्वीर मन्मथन राजा । - मोभीष्म १ . ८७ . [ सं . ]
०सार  पु. ( काव्य ) चंद्र ( हा समुद्रमंथनापासून निघाला म्हणून ). किं मथनसाराचें बीज । धरुं म्हणति प्रळयवीज ।
०साराचें   - न .
बीज   - न .
कांहीं अशक्य किंवा अविद्यमान वस्तु .
लोणी ; नवनीत . मंथरी - स्त्री . घुसळतांना रवीभोंवतीं गुंडाळलेली दोरी . मंथान , मंथा - पु .
मंथन करण्याचा दंड ; रवी .
( अरणीवर ) घासून अग्नि उत्पन्न करण्याचें लांकूड . आणिकीं ह्रदयारणीं मंथा । विवेकु केला । - ज्ञा ४ . १३० . मथित - न
वदविवाद ; चर्चा ; वाटाघाट .
लोणी . हें शब्दब्रह्माचें मथितें । श्रीव्यासप्रज्ञेचेनि हातें । - ज्ञा १५ . ५७१ .
तत्त्व ; सारांश . तेणें आनंदें बोलतु । भक्तीचें मथितु वासुदेवाप्रती । - एभा ५ . ४८८ . - वि .
घुसळलेलें ; मंथन केलेलें ( दहीं इ० ).
( ल . ) चर्चिलेला ; वाटाघाट केलेला ( विषय ) मथितार्थ - पु . वादाचा निष्कर्ष ; तात्पर्य ; सारांश ; रहस्य . तेथ उद्धवासि श्रीअनंत । ज्ञानमथितार्थ सांगत । - एभा १५ . १० . मथितोष्ण , मंथोष्ण - वि . नुकतेंच घुसळल्यानें गरम झालेलें ( ताक ).

A Sanskrit English Dictionary

मथन  mfn.  mf( ई, once आ)n. rubbing, stirring, shaking, harassing, destroying (with gen. or ifc.), [MBh.]; [R.] &c.
मथन  m.  m. Premna Spinosa (the wood of which is used to produce fire by attrition), [L.]
मथन  n.  n. the act of rubbing, friction, [BhP.]
stirring or whirling round, churning or producing by churning, [MBh.]; [R.]; [Pur.]
hurting, annoying, injury, destruction, [R.]; [Ratnâv.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

मथन [mathana] a.  a. (-नी f.) [मथ् ल्यु ल्युट् वा]
Churning, stirring up.
Hurting, injuring.
Killing, destroying, a destroyer; मुग्धे मधुमथनमनुगतमनुसर राधिके [Gīt.2.]
Rubbing.
-नः  N. N. of a tree (गणिकारिका, used in producing fire by attrition).
नम् Churning, stirring round, agitating.
Rubbing, friction.
Injury, hurting, destruction. -Comp.
-अचलः, -पर्वतः   the mountain Mandara used as a churning-stick.

Shabda-Sagara

मथन  n.  ( -नं)
1. Churning.
2. Rubbing.
3. Injury.
 m.  ( -नः) A tree, the wood of which is used to produce fire by attrition, (Premna longifolia.)
E. मथ् to churn, to stir or rub, aff. ल्युट् .

ROOTS:

मथ् ल्युट् .